PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Quận 12 được thành lập ngày 01/4/1997 theo Nghị định số 03/NĐ- CP của Chính phủ, trên cơ sở tách toàn bộ diện tích các xã Thạnh Lộc, An Phú Đông, Tân Thới Hiệp, Đông Hưng Thuận, Tân Thới Nhất, một phần xã Tân Chánh Hiệp, một phần xã Trung Mỹ Tây thuộc huyện Hóc Môn trước đây. Từ ngày ấy, vùng đất chiến khu An Phú Đông - Vườn Cau Đỏ anh hùng mang trong mình kỳ vọng của Thành phố và Nhân dân về sự chuyển mình mạnh mẽ trên mọi mặt.

Tính đến tháng 9/2020, Quận 12 có diện tích tự nhiên là 5.208 ha với 11 đơn vị hành chính là phường Tân Thới Nhất, Đông Hưng Thuận, Trung Mỹ Tây, Tân Chánh Hiệp, Tân Thới Hiệp, Hiệp Thành, Thới An, Thạnh Lộc, Thạnh Xuân, Tân Hưng Thuận và An Phú Đông. Giai đoạn 2017- 2020, tầm nhìn 2025, Quận 12 được UBND Thành phố chọn làm thí điểm xây dựng mô hình đô thị thông minh. Đây là điều kiện thuận lợi để Quận 12 phát triển toàn diện hơn về mọi mặt.

Bên cạnh việc phát triển các lĩnh vực kinh tế, khoa học, kỹ thuật, công nghệ,… Quận 12 đã chú trọng đặc biệt đến sự phát triển của văn hóa nghệ thuật và đời sống văn hóa cơ sở của Nhân dân trên địa bàn. Vì văn hóa vừa là động lực, vừa là mục tiêu để phát triển kinh tế, xã hội toàn diện. Và để góp phần thành công cho sự phát triển chung, vai trò của đội ngũ nguồn nhân lực phụ trách về quản lý và tổ chức hoạt động văn hóa trên địa bàn Quận 12 có ý nghĩa rất quan trọng.

Thế nhưng, từ những nghiên cứu thực tiễn trong nhiều năm qua, học viên nhận thấy rằng đội ngũ nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12 đang tồn tại nhiều hạn chế, bên cạnh những điểm mạnh. Cụ thể như: Chính quyền chưa thu hút được nhiều nhân tài làm việc trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật; có một bộ phận còn hạn chế về năng lực chuyên môn nghề

nghiệp do có nền tảng đào tạo thấp, hoặc chưa được đào tạo bổ sung; nhiều cán bộ làm công tác văn hóa nhưng có chuyên môn nghiệp vụ chưa phù hợp; một số cán bộ, nhân viên có vị trí việc làm chưa phù hợp với chuyên môn được đào tạo,… Tất cả những điều đó đã làm cho công tác quản lý và tổ chức hoạt động văn hóa trên địa bàn Quận 12 chưa thật sự cao so với nhiều quận, huyện khác của Thành phố. Là một cán bộ công tác tại Trung tâm Văn hóa Quận 12 (TTVH Quận 12), sau khi được học chương trình đào tạo cao học, học viên lựa chọn đề tài “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay” để làm luận văn tốt nghiệp.

2. Mục đích nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu

Với quan điểm xem nguồn nhân lực là yếu tố trọng tâm, đề tài này được thực hiện với mong muốn nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa trên địa bàn Quận 12.

Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được mục đích trên, luận văn đặt ra các nhiệm vụ cụ thể sau:

- Đánh giá được điểm mạnh của nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12;

- Nhận diện được những hạn chế còn tồn tại đối với nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12;

- Phân tích được nguyên nhân của những điểm mạnh, điểm hạn chế đối với nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12;

- Xây dựng được các giải pháp để cải thiện chất lượng đội ngũ nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12 trong bối cảnh tinh giảm bộ máy, biên chế hiện nay.

3. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Với vai trò là động lực chính để phát triển xã hội, nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực từ lâu đã trở thành lĩnh vực nghiên cứu, cả về lý luận và thực tiễn. Dưới đây là một số công trình tiêu biểu:

Các công trình nghiên cứu về nguồn nhân lực

Năm 2001, công trình Phát triển nguồn nhân lực giáo dục đại học Việt Nam của nhóm tác giả Đỗ Minh Cương, Nguyễn Thị Doan được xuất bản. Tài liệu này đã đưa ra cơ sở lý luận khoa học và thực tiễn cùng các giải pháp chủ yếu để phát triển nguồn nhân lực giáo dục đại học nước ta thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, giai đoạn 2000 - 2020. Dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về vai trò con người và định hướng về phát triển nguồn lực con người nói chung, trong ngành giáo dục nói riêng; nội dung tài liệu đi sâu phân tích tính đặc thù trong sự phát triển nguồn nhân lực của giáo dục đại học, đồng thời kiến nghị một số giải pháp chủ yếu về phát triển nguồn nhân lực giáo dục đại học ở Việt Nam.

Tiếp cận vấn đề nguồn nhân lực ở một góc độ rộng hơn, năm 2001, tác giả Phạm Minh Hạc cho xuất bản công trình Nghiên cứu con người và nguồn nhân lực đi vào công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trong thời kỳ hội nhập, đất nước đòi hỏi nhiều nhân tố quan trọng như: vốn, khoa học công nghệ, tài nguyên thiên nhiên…, song yếu tố quan trọng và quyết định nhất là con người với ưu thế hơn cả các nguồn lực khác. Bài viết khẳng định nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao, luôn chiếm vị trí trung tâm và đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, nhất là trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa, xu thế đổi mới phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay.

Năm 2002, tác giả Trần Kim Dung biên soạn công trình Quản trị nguồn nhân lực nhằm cung cấp các kiến thức, tư tưởng và kỹ năng cơ bản

của quản trị nguồn nhân lực đến các quản trị gia, học viên ngành quản trị kinh doanh và bạn đọc. Cuốn sách bao gồm 10 Chương với các nội dung chính như: Chương 1: Giới thiệu về quản trị nguồn nhân lực; Chương 2: Hoạch định nguồn nhân lực; Chương 3: Phân tích công việc; Chương 4: Quá trình tuyển dụng; Chương 5: Trắc nghiệm và phỏng vấn; Chương 6: Định hướng và phát triển nghề nghiệp; Chương 7: Đào tạo và phát triển; Chương 8: Đánh giá năng lực thực hiện công việc của nhân viên; Chương 9: Trả công lao động; Chương 10: Quan hệ lao động. Các nội dung trên được tác giả trình bày súc tích, cô đọng, dễ hiểu sẽ là cẩm nang hữu hiệu giúp cho các nhà quản trị lập kế hoạch chi tiết, xây dựng sơ đồ tổ chức chính xác, có hệ thống kiểm tra hiện đại, chính xác... qua đó, sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực hiện có góp phần nâng cao hiệu quả lao động và giúp tổ chức đạt được các mục tiêu đã đề ra.

Năm 2005, nhà nghiên cứu Nguyễn Tiệp đã công bố công trình Nguồn nhân lực (giáo trình) gồm 06 Chương, 411 trang. Công trình đã phân tích cụ thể các vấn đề lý luận và thực hiện liên quan đến nguồn nhân lực theo bình diện vĩ mô. Các khái niệm, kết cấu của nguồn nhân lực, các chỉ tiêu đánh giá, các yếu tố ảnh hưởng đến quy mô, chất lượng nguồn nhân lực và đặc điểm chủ yếu của nguồn nhân lực đã được tác giả phân tích cụ thể tại Chương 1 và Chương 2. Bên cạnh đó, vấn đề đào tạo nguồn nhân lực trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nguồn nhân lực nông thôn hay phát triển nguồn nhân lực trình độ cao trong nền kinh tế thị trường đã được nhà nghiên cứu tập trung làm rõ kết hợp cùng với các giải pháp nhằm góp phần thúc đẩy sự hoàn thiện và phát triển nguồn nhân lực về thể lực, trí lực, tâm lực… Công trình được các nhà nghiên cứu, quản lý, học viên trong lĩnh vực lao động, xã hội quan tâm và đón đọc.

Năm 2010, tác giả Lê Thị Hồng Điệp chọn đề tài Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để hình thành nền kinh tế tri thức ở Việt Nam để

làm luận án tiến sĩ chuyên ngành Kinh tế Chính trị. Đề tài tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để hình thành nền kinh tế tri thức ở Việt Nam trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa, đúc kết kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực ở một số nước, phân tích thực trạng của nguồn lực con người nói chung hoặc đi sâu về nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam. Từ đó, đưa ra hệ thống các giải pháp cơ bản để phát triển nguồn nhân lực trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, góp phần hình thành nền kinh tế tri thức tại Việt Nam.

Năm 2011, nhóm tác giả Trần Thị Thu và Vũ Hoàng Ngân (chủ biên) đã xuất bản công trình Quản lý nguồn nhân lực trong tổ chức công (giáo trình) gồm 246 trang với 08 Chương. Nội dung các chương như sau: Chương 1- Tổng quan quản lý nguồn nhân lực trong tổ chức công; Chương 2- Phân tích công việc trong tổ chức công; Chương 3- Kế hoạch hóa nguồn nhân lực trong tổ chức công; Chương 4- Tuyển dụng nguồn nhân lực trong tổ chức công; Chương 5- Đào tạo nguồn nhân lực trong tổ chức công; Chương 6- Đánh giá nguồn nhân lực trong tổ chức công; Chương 7- Thù lao lao động trong tổ chức công; Chương 8- Chính sách quản lý nguồn nhân lực trong tổ chức công. Công trình đã cung cấp cho học viên và người đọc những khái niệm cơ bản như nguồn nhân lực, quản lý nguồn nhân lực trong tổ chức công; sự cần thiết của việc quản lý và các cấp độ của hoạt động quản lý nguồn nhân lực trong tổ chức công; công việc, hệ thống việc làm, xác định các thông tin cần thu thập; kế hoạch, kế hoạch hóa nguồn nhân lực, tuyển mộ, tuyển chọn, tuyển dụng và các yêu cầu của tuyển dụng nguồn nhân lực... Đồng thời, các bài tập tình huống kết hợp với các câu hỏi được nêu tại cuối các Chương đã giúp ích rất nhiều cho học viên hiểu sâu sắc hơn về quản lý nguồn nhân lực công. Đối với nhà quản lý sẽ có những chiến lược quản lý riêng đối với từng nhân sự cụ thể và mang lại kết quả tối

ưu nhất trong công việc khi nắm được nguyên tắc “bố trí đúng người, đúng việc và đúng thời gian”.

Năm 2015, Nguyễn Thị Hồng Hải và Nguyễn Thị Thanh Thủy (đồng chủ biên) đã phát hành ấn phẩm Quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công - Lý luận và kinh nghiệm của một số nước. Cuốn sách bao gồm hai nội dung chính với 299 trang. Nhằm giúp bạn đọc có thêm nguồn tư liệu tham khảo, nghiên cứu về quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công và nhận biết sâu sắc hơn về vai trò quan trọng của nguồn nhân lực đối với khu vực công. Nhóm tác giả đã luận bàn về các lý luận chung về quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công: khái niệm, đặc trưng, phân loại, tầm quan trọng nguồn nhân lực trong khu vực công; khái niệm, mục tiêu, nguyên tắc, chức năng, nội dung, mô hình, cải cách, ảnh hưởng cải cách quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công (Phần thứ nhất). Song song đó, nhóm tác nghiên cứu kỹ lưỡng khi giới thiệu về các nước, bộ máy hành chính nhà nước, đội ngũ công chức, quản lý nguồn nhân lực của khu vực công ở các nước Anh, Pháp, Mỹ, Đức, Nga, Thụy Điển, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc. Các vấn đề về cải cách quản lý nguồn nhân lực ở khu vực công của nhiều nước góp phần giúp cho bạn đọc có cái nhìn đa chiều về quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công đối với nước ta và các nước khác trên thế giới.

Năm 2015, Nguyễn Tiến Như Khoa thực hiện luận văn thạc sỹ với đề tài Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho cán bộ văn hóa cơ sở huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ. Để có cơ sở đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho đội ngũ cán bộ văn hóa cơ sở ở huyện Tân Sơn, đáp ứng yêu cầu công tác và phát triển sự nghiệp văn hóa cơ sở, tác giả đã tìm hiểu các khái niệm liên quan gồm: văn hóa cơ sở, cán bộ văn hóa cơ sở, quản lý phát triển đội ngũ và quản lý hoạt động bồi dưỡng, vai trò, đặc điểm của cán bộ văn hóa cơ sở và yêu cầu đối với đội ngũ cán bộ

văn hóa cơ sở; vai trò, mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức của hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho cán bộ văn hóa cơ sở, các nội dung quản lý công tác tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho đội ngũ cán bộ văn hóa,... Qua đó, luận văn đã phân tích thực trạng của đội ngũ cán bộ văn hóa cơ sở huyện Tân Sơn. Luận văn gồm: trình độ văn hóa, trình độ đào tạo, chất lượng đội ngũ cán bộ, công tác tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn, nhận thức về công tác bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ văn hóa cơ sở,… Song song đó, Chương 3 đã phân tích nhiều biện pháp nhằm nâng cao công tác tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho đội ngũ cán bộ văn hóa cơ sở của huyện Tân Sơn.

Năm 2015, Nông Trương Lệ Thơ nghiên cứu công trình Quản lý hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ văn hóa các xã, phường thành phố Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay làm luận văn thạc sỹ khoa học giáo dục. Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ công tác văn hóa, những quy định chung về tiêu chuẩn, chức trách và nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ văn hóa cấp cơ sở. Khảo sát và đánh giá thực trạng về công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ công tác văn hóa cho đội ngũ cán bộ văn hóa cấp cơ sở thành phố Thái Nguyên (nội dung bồi dưỡng, phương pháp, hình thức, quản lý tổ chức hoạt động bồi dưỡng, nghiệp vụ công tác văn hóa của cán bộ,…). Đồng thời, tác giả đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ công tác văn hóa cho đội ngũ cán bộ văn hóa cấp cơ sở thành phố Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay.

Công trình nghiên cứu về nguồn nhân lực trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật

Năm 2009, các tác giả Nguyễn Thị Lan Thanh, Phan Văn Tú, Nguyễn Thanh Xuân nghiên cứu công trình Quản lý nguồn nhân lực trong các tổ chức văn hóa nghệ thuật. Công trình nghiên cứu về một số khái niệm cơ bản như: nguồn nhân lực và nguồn nhân lực trong các tổ chức văn hóa nghệ

thuật; vai trò, đặc điểm nguồn nhân lực trong các tổ chức văn hóa nghệ thuật; quá trình phát triển của quản lý nguồn nhân lực trong các tổ chức văn hóa nghệ thuật trên thế giới và Việt Nam;... Bên cạnh đó, công trình phân tích công việc, vấn đề tuyển chọn, sử dụng, đào tạo và quản lý nguồn nhân lực trong các tổ chức văn hóa nghệ thuật. Qua đó, các tác giả phân tích thực trạng chất lượng nguồn nhân lực hoạt động trong các tổ chức văn hóa nghệ thuật và đề ra các giải pháp để phát triển nguồn nhân lực trong các tổ chức văn hóa nghệ thuật ở nước ta.

Bên cạnh đó, năm 2009, tác giả Trần Minh Mẫn đã thực hiện công trình Phát triển nguồn nhân lực quản lý văn hóa của tỉnh Đồng Tháp giai đoạn 2010 - 2020. Đề tài đề xuất các giải pháp phát triển nguồn nhân lực quản lý văn hóa của tỉnh Đồng Tháp giai đoạn 2010 - 2020; đáp ứng chủ trương của Đảng và Nhà nước về việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về văn hóa trong tình hình hiện nay. Các nhiệm vụ cơ bản của đề tài là: Nghiên cứu cơ sở lý luận về nguồn nhân lực quản lý văn hóa; tìm hiểu thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức quản lý về văn hóa ở tỉnh Đồng Tháp từ năm 2000 đến năm 2009; xây dựng các nhóm giải pháp phát triển nguồn nhân lực quản lý văn hóa ở tỉnh Đồng Tháp đến năm 2020.

Năm 2011, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xây dựng Đề án đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo của các trường văn hóa nghệ thuật giai đoạn 2011 - 2020. Đề án nhằm mục tiêu đổi mới căn bản và toàn diện hệ thống các trường đào tạo văn hóa nghệ thuật, tạo sự đột phá và chuyển biến cơ bản về chất lượng và quy mô đào tạo nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước; Nâng cao năng lực đào tạo của các cơ sở đào tạo văn hóa nghệ thuật nhằm góp phần đưa sự nghiệp đào tạo văn hóa nghệ thuật của Việt Nam sánh ngang tầm quốc tế trong điều kiện hội nhập. Đề án với các giải pháp hết sức thiết thực mang tính định hướng cho hoạt động đào tạo

trên lĩnh vực văn hóa nghệ thuật như: Đổi mới cơ cấu đào tạo và phát triển, hoàn thiện mạng lưới cơ sở đào tạo văn hóa nghệ thuật trên toàn quốc; Đổi mới phát triển chương trình, giáo trình và phương pháp đào tạo gắn với nhu cầu thực tiễn và từng bước tiếp cận chuẩn mực quốc tế; Đổi mới, mở rộng phương thức đào tạo để tranh thủ mọi nguồn lực và huy động toàn xã hội tập trung cho công tác đào tạo văn hóa nghệ thuật; Đổi mới quản lý các cơ sở đào tạo văn hóa nghệ thuật….

Các công trình nghiên cứu về nguồn nhân lực ở Thành phố Hồ Chí Minh (Tp.Hồ Chí Minh)

Năm 2011, Ủy ban nhân dân Tp.Hồ Chí Minh đã xây dựng Quy hoạch phát triển nhân lực thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2011 - 2020. Đề án triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tp.Hồ Chí Minh khóa IX. Với vai trò là trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học - công nghệ… của cả nước, công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực của Tp.Hồ Chí Minh không chỉ phục vụ riêng nhu cầu của Thành phố mà còn góp phần cung ứng nguồn nhân lực cho các địa phương khác và cho nhu cầu xuất khẩu lao động. Do đó đòi hỏi phải nâng cao năng lực hoạt động và chất lượng đào tạo nguồn nhân lực. Đề án Quy hoạch phát triển nhân lực Tp.Hồ Chí Minh giai đoạn 2011 - 2020 của UBND Tp.Hồ Chí Minh đã xác định chương trình nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ yêu cầu công nghiệp hóa

- hiện đại hóa giai đoạn 2011 - 2015 là một trong sáu chương trình đột phá. Đề án gồm các nội dung chính sau đây: Khảo sát hiện trạng nhân lực Tp.Hồ Chí Minh; định hướng phát triển nhân lực thời kỳ 2011 - 2020; các giải pháp phát triển nhân lực và tổ chức thực hiện.

Năm 2011, tác giả Nguyễn Thị Việt Thùy thực hiện công trình Một số biện pháp hoàn thiện công tác quy hoạch và kế hoạch đào tạo cán bộ công chức của Thành phố Hồ Chí Minh làm luận văn thạc sĩ Quản lý hành chính công. Luận văn đề xuất các giải pháp thiết thực, đồng bộ trong công tác

quy hoạch và đào tạo cán bộ công chức của Tp.Hồ Chí Minh để có được một đội ngũ cán bộ bản lĩnh, có phẩm chất chính trị vững vàng, năng lực và đạo đức tốt, số lượng đủ để bảo đảm thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ và Chính quyền Tp.Hồ Chí Minh. Để đạt được mục đích trên, luận văn đã giải quyết các nhiệm vụ sau: Nghiên cứu lý luận về nguồn nhân lực và công tác quản lý, phát triển đội ngũ cán bộ, công chức; Tìm hiểu có phân tích và đánh giá thực trạng công tác đào tạo và quy hoạch cán bộ tại Tp.Hồ Chí Minh; Đề xuất các giải pháp, các kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quy hoạch và xây dựng kế hoạch đào tạo cán bộ, công chức ở Tp.Hồ Chí Minh trong thời gian tới.

Năm 2016, nhóm tác giả đã thực hiện đề tài khoa học cấp trường Nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực trên lĩnh vực văn hóa tại Tây Nam Bộ do Nguyễn Xuân Hồng chủ nhiệm. Trên cơ sở phân tích về nguồn nhân lực để tiếp cận các nội dung nghiên cứu liên quan và những đặc điểm đã làm cho Tây Nam Bộ có vị trí quan trọng trong bảo tồn văn hóa, phát huy những hoạt động và có vị trí chiến lược trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Từ đó, nhóm tác giả đặt ra những vấn đề đối với nguồn nhân lực văn hóa. Các nội dung về nguồn nhân lực ở các cơ quan văn hóa từ cấp huyện đến cấp tỉnh ở Tây Nam Bộ như giới tính, độ tuổi, tình trạng lao động, hệ đào tạo, cơ sở đào tạo, ngành đào tạo, trình độ đào tạo, trình độ ngoại ngữ, tin học, lý luận chính trị, nhu cầu sử dụng nguồn nhân lực,… được nhóm tác giả đặc biệt quan tâm. Bên cạnh đó, những giải pháp nhằm giải quyết nhu cầu đào tạo nhân lực văn hóa cho khu vực được đề cập. Đặc biệt nhấn mạnh đến tầm quan trọng của Trường Đại học Văn hóa Tp.Hồ Chí Minh nói riêng, một số trường đào tạo chuyên nghiệp ở phía Nam nói chung trong việc đào tạo nguồn nhân lực văn hóa cho Tây Nam Bộ.

Năm 2016, Thái Mỹ Linh đã nghiên cứu đề tài Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Trung tâm Văn hóa - Thể thao Tân Bình, quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. Trong nội dung của luận văn, tác giả tập trung phân tích thực trạng nguồn nhân lực từ các thống số về cơ cấu nguồn nhân lực; trình độ học vấn, chuyên môn, ngoại ngữ, tin học cũng như tinh thần trách nhiệm trong công việc, thái độ tương tác, hợp tác với đồng nghiệp và công tác tuyển dụng nhân sự... Trên cơ sở thực trạng đã được phân tích, tác giả đề xuất một số giải pháp để phát triển chất lượng nguồn nhân lực.

Năm 2021, UBND Tp.Hồ Chí Minh ban hành Quyết định số 382/QĐ- UBND về ban hành Quy trình thu hút, tuyển chọn người có tài năng đặc biệt lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao tại Tp.Hồ Chí Minh giai đoạn 2020 - 2022. Quy trình đã đề cập đến nguyên tắc thực hiện phải đảm bảo khách quan, công khai, minh bạch, hiệu quả đúng luật định, đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng và có tính kế thừa. Các tiêu chuẩn về người có tài năng đặc biệt được quy định cụ thể tại Điều 4 “… có đủ năng lực, sức khỏe và tinh thần phù hợp với yêu cầu nghề nghiệp; có phẩm chất đạo đức và khát vọng cống hiến; có tri thức và năng lực đặc biệt xuất sắc trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao; đã đạt nhiều thành tích hoặc khả năng hoàn thành công việc, nhiệm vụ cụ thể với mức độ tốt vượt trội mà rất ít người có thể thực hiện được; có uy tín cao được công nhận”. Với những tiêu chí, tiêu chuẩn đề ra chặt chẽ và phù hợp với lĩnh vực được tuyển chọn sẽ góp phần quan trọng trong việc xây dựng được đội ngũ nguồn nhân lực rất chất lượng cho Thành phố. Bên cạnh chất lượng đầu vào, các nội dung liên quan đến việc thẩm định tài liệu chứng minh năng lực, cách thức tổ chức tuyển chọn cũng như việc tiếp nhận và ký hợp đồng đều được quy định cụ thể trong Quy trình.

Cũng trong năm 2021, UBND Tp.Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định phê duyệt Đề án “Chiến lược phát triển ngành văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2020 - 2035”. Đề án nhấn mạnh đến sự cần thiết đối với việc xây dựng chiến lược phát triển ngành văn hóa của Thành phố. Bên cạnh việc xây dựng và phát triển Không gian văn hóa Hồ Chí Minh; xây dựng đời sống văn hóa cơ sở; bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, di sản văn hóa vật thể và phi vật thể; văn học, nghệ thuật; công tác xã hội hóa hoạt động văn hóa; giao lưu và hợp tác văn hóa, vấn đề phát triển và nâng cao nguồn nhân lực làm công tác quản lý văn hóa và hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, khuyến khích đầu tư đào tạo tài năng nghệ thuật cũng như triển khai các chính sách đào tạo chuyên môn tại các nước có nền nghệ thuật tiên tiến đang được UBND Tp.Hồ Chí Minh quan tâm.

Năm 2021, Đảng ủy Sở Văn hóa và Thể thao ban hành Nghị quyết chuyên đề về lãnh đạo tổ chức thực hiện Chương trình phát triển nhân lực văn hóa và thể thao Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng đến năm 2035. Nghị quyết xác định “Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đào tạo đạt trình độ quốc tế ở một số lĩnh vực thuộc ngành văn hóa và thể thao; phát triển ứng dụng trí tuệ ở một số lĩnh vực thuộc ngành văn hóa và thể thao;… Đầu tư xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển văn hóa, nghệ thuật và thể dục thể thao trong bối cảnh hội nhập quốc tế”. Để thực hiện được mục tiêu đề ra, bộ máy tổ chức cần được củng cố, kiện toàn thường xuyên, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có tính chuyên nghiệp cao, có năng lực sáng tạo dựa trên cơ chế cạnh tranh về tuyển dụng, chế độ đãi ngộ và đề bạt, có phẩm chất đạo đức; Ưu tiên phát triển nguồn nhân lực cho công tác lãnh đạo, quản lý,… Do đó, các giải pháp trọng tâm giai đoạn 2020 - 2025 và định hướng đến năm 2035 đã

được đề ra nhằm hoàn thành những mục tiêu về phát triển nguồn nhân lực phục vụ lĩnh vực văn hóa nghệ thuật tại Thành phố.

Trong những thập kỷ gần đây, các công trình nghiên cứu về nguồn lực hay nguồn nhân lực tại nhiều tỉnh, thành trong phạm vi quốc gia ngày một nhiều, và nguồn nhân lực phục vụ cho lĩnh vực văn hóa nghệ thuật cũng không ngoại lệ. Nhiều công trình đã đề cập đến các nội dung cơ sở lý luận để làm nền tảng phân tích, nghiên cứu các nhân tố khách quan, chủ quan tác động và ảnh hưởng đến phát triển nguồn nhân lực. Qua đó, những giải pháp, các chiến lược hữu hiệu được đề cập nhằm hạn chế những thực trạng đang gặp phải. Với vai trò là một trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội, là đầu tàu của cả nước, Tp.Hồ Chí Minh nói chung và các nhà nghiên cứu nói riêng luôn quan tâm đặc biệt đến vấn đề phát triển nguồn nhân lực. Đặc biệt, trong năm 2021, Chính quyền Thành phố đã ban hành nhiều văn bản nhằm thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cho lĩnh vực văn hóa. Các nội dung được quy định tại các văn bản được triển khai sẽ góp phần xây dựng một nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực văn hóa nghệ thuật. Những công trình nghiên cứu trên chính là cơ sở dữ liệu hữu ích giúp cho học viên có cái nhìn khái quát và cung cấp những thông tin cần thiết để hoàn thành luận văn, đặc biệt là các công bố khoa học về phát triển nguồn nhân lực, nhân lực chất lượng cao nghiên cứu tại Tp.Hồ Chí Minh.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu nguồn nhân lực đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước, các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa.

- Phạm vi thời gian: Giai đoạn 2015 - 2020. Đây là giai đoạn nữa sau của quá trình Thành phố thực hiện Quy hoạch phát triển nhân lực thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2011 - 2020.

Phạm vi không gian: Nghiên cứu nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa ở cấp quận, phường.

Phạm vi nội dung nghiên cứu: Đề tài tập trung vào các nội dung sau

+ Nghiên cứu đặc điểm giới tính, độ tuổi và cơ cấu loại hình lao động (biên chế, hợp đồng) của nguồn nhân lực;

+ Nghiên cứu thực trạng về: chính sách thu hút nguồn nhân lực, quản lý nguồn nhân lực, trình độ học vấn, chuyên môn, trình độ lý luận chính trị, sức khỏe, phẩm chất đạo đức của nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa.

5. Lý thuyết nghiên cứu

Qua tìm hiểu một số lý thuyết khoa học được giới thiệu trong cuốn Các lý thuyết văn hóa, xuất bản năm 2021 do Đỗ Lai Thúy tuyển chọn và giới thiệu, học viên thấy lý thuyết chức năng là phù hợp với đề tài của luận văn này. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng Talcott Parsons (1902-1979) - một nhà xã hội học nổi tiếng người Mỹ ở thế kỷ XX là người khởi xướng ra thuyết chức năng. Sau khi ra đời, lý thuyết này được chính bản thân Parsons, các học trò, nhiều nhà khoa học đương thời và hậu thế đóng góp phát triển dần hoàn thiện hơn. Điển hình như Shils đã cùng với Parsons phát triển thuyết hành động đương đại thông qua cuốn Hướng tới lý thuyết hành động đại cương (1951); thuyết hệ thống qua mô hình AGIL được thể hiện trong cuốn Kinh tế học và xã hội học do Parsons và Smelser - một học trò thân tín của mình xuất bản năm 1956; trong tác phẩm Hệ thống xã hội hướng tới lý thuyết đại cương, Parsons đã phát triển hoàn thiện hơn thuyết chức năng khi ông đưa ra mô hình các biến số cố định và sử dụng chúng để khai thác vai trò và các chuẩn mực của sự tương tác giữa chúng.

Dù trải qua một giai đoạn phát triển lâu dài, với sự đóng góp ở nhiều khía cạnh khác nhau, những cốt lỗi của lý thuyết chức năng vẫn không có nhiều biến đổi. Đó chính là quan điểm xác nhận rằng mọi chủ thể tồn tại trong xã hội đều có những vai trò - chức năng nhất định. Chính vai trò -

chức năng đó quyết định sự tồn tại của chủ thể đó. Đồng thời, vai trò - chức năng của các chủ để cần được đặt trong một hệ thống cấu trúc đồng bộ thì mới có thể phát huy được tối đa.

Trong lý thuyết chức năng, học viên sử dụng mô hình AGIL để ứng dụng vào quá trình nghiên cứu của luận văn. Mô hình này được Parsons và cộng sự diễn giải như sau:

+ A (Adaptation): nghĩa là cách mà hệ thống thích ứng với những thay đổi của môi trường xã hội và thỏa mãn nhu cầu vật chất để tồn tại. Trên cơ sở lý luận này, học viên cho rằng các cơ quan quản lý nhà nước, các đơn vị sự nghiệp về lĩnh vực văn hóa, và chính những cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đang làm việc trong lĩnh vực văn hóa của nhà nước ở Quận 12 cần phải nhanh chóng thích ứng, thích nghi với những thay đổi của nhu cầu về văn hóa nghệ thuật của người dân, thay đổi của chính sách, chủ trương phát triển văn hóa của Nhà nước và của Chính quyền Tp.Hồ Chí Minh.

+ G (Goalattainment): nghĩa là đạt được mục tiêu: việc này đảm bảo cho mục đích vận hành của chủ thể. Với cơ sở lý luận này, học viên cho rằng những cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đang làm việc trong lĩnh vực văn hóa của nhà nước ở Quận 12 cần xác định rõ những mục tiêu công việc theo từng vị trí việc làm của mình. Những mục tiêu này được thể hiện qua kế hoạch lao động hàng năm, hàng tháng và là cơ sở để đánh giá chất lượng lao động.

+ I (Integration): nghĩa là hợp nhất. Điều này liên quan đến việc duy trì trật tự trong một chủ thể nào đó. Hệ thống pháp luật và những quy định của nhà nước là hướng đến việc này. Ứng dụng quan điểm lý luận này vào luận văn, học viên cho rằng các quy định của pháp luật hiện hành về quản lý và phát triển nguồn nhân lực; những nội quy/quy chế làm việc nội bộ của các cơ quan, đơn vị sự nghiệp về văn hóa có giá trị duy trì và phát triển

chất lượng lao động của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đang làm việc trong lĩnh vực văn hóa nhà nước ở Quận 12.

+ L (Latent pattern maintenance and tension management): là nói đến nhu cầu có định hướng và mục đích cho hành động của chủ thể. Như vậy, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị sự nghiệp về văn hóa ở Quận 12 cần phát hiện hoặc tạo ra những nhu cầu có tính định hướng trong việc học tập nâng cao trình độ, nhu cầu cải thiện chất lượng lao động trong mỗi cán bộ, công chức, viên chức và người lao động [41, tr.37-58].

6. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu

Câu hỏi nghiên cứu

- Trong thời gian qua, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đang làm việc trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12 có những điểm mạnh, điểm hạn chế nào?

- Đâu là nguyên nhân của những điểm mạnh, điểm hạn của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đang làm việc trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12?

- Giải pháp nào để cải thiện chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đang làm việc trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12 trong bối cảnh tinh giảm bộ máy, biên chế hiện nay?

Giả thuyết nghiên cứu

Trong thời gian qua, các hoạt động văn hóa cơ sở ở Quận 12 đã đạt được những thành tựu nhất định. Nhưng đặt những thành tựu đó trong tương quan với nhu cầu của người dân, cũng như mức độ phát triển chung về văn hóa cơ sở của Tp.Hồ Chí Minh thì chưa tương xứng và còn nhiều hạn chế. Thực trạng này có nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có một nguyên nhân rất quan trọng là chất lượng đội ngũ nguồn nhân lực ngành văn hóa của Quận 12 chưa đáp ứng được yêu cầu công việc. Do đó, cần

nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để thông qua đó có giải pháp nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa trên địa bàn Quận 12.

7. Phương pháp nghiên cứu

Để có được kết quả nghiên cứu, học viên sử dụng các phương pháp sau:

- Phương pháp nghiên cứu định lượng

+ Nghiên cứu định lượng qua số liệu thống kê về vấn đề nguồn nhân lực: Nguồn thu thập số liệu thống kê là từ các cơ quan quản lý, đơn vị sự nghiệp về văn hóa trên địa bàn Quận 12.

+ Nghiên cứu định lượng qua khảo sát bằng phiếu hỏi: Học viên dự kiến khảo sát khoảng 350 phiếu. Đối tượng khảo sát là người dân đến sinh hoạt tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa trên địa bàn Quận 12.

- Phương pháp nghiên cứu định tính: Phỏng vấn sâu cá nhân. Học viên dự kiến phỏng vấn sâu khoảng 22 người, trong đó 05 cán bộ quản lý, 06 viên chức văn hóa, 10 người dân và 01 cán bộ quản lý đã nghỉ hưu. Nội dung phỏng vấn: về chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12.

8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Về mặt khoa học:

Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần làm rõ vai trò, sự cần thiết của việc xây dựng một đội ngũ nhân lực để phục vụ cho sự nghiệp quản lý, xây dựng và phát triển đời sống văn hóa của người dân thành thị trong môi trường chính trị xã hội đặc thù của Việt Nam.

Về mặt thực tiễn:

Đối với cơ quan quản lý nhà nước, đơn vị sự nghiệp về văn hóa trên địa bàn Quận 12, kết quả nghiên cứu có thể là một trong những cơ sở thực tiễn quan trọng để các đơn vị này thực hiện những chính sách phát triển nguồn nhân lực, từ đó nâng cao chất lượng hoạt động chuyên môn về văn hóa.

Đối với các cơ sở giáo dục, nhất là Đại học Văn hóa Tp.Hồ Chí Minh

- nơi học viên đang theo học, kết quả công trình có thể là tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, học tập của sinh viên, học viên ở nhiều mức độ khác nhau.

9. Bố cục của luận văn

Để đạt được mục đích và các mục tiêu của công trình, luận văn được chia thành 3 Chương như sau:

Chương 1: Cơ sở lý luận và tổng quan về Quận 12 Thành phố Hồ Chí Minh Chương 2: Thực trạng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12 Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN VỀ QUẬN 12 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

1.1. Cơ sở lý luận

1.1.1. Một số khái niệm liên quan Nguồn nhân lực

Nguồn nhân lực là thuật ngữ có nhiều cách hiểu khác nhau. Theo Ngân hàng thế giới quan niệm “nguồn nhân lực” là một loại vốn bên cạnh những loại vốn khác. Đối với tổ chức Lao động quốc tế (ILO) thì cho rằng “Nguồn nhân lực của một quốc gia là toàn bộ những người trong độ tuổi có khả năng tham gia lao động”. Theo Liên Hiệp quốc, “Nguồn nhân lực là tất cả những kiến thức, kỹ năng và tiềm năng của con người liên quan tới sự phát triển của mỗi cá nhân, mỗi tổ chức và của đất nước” [54, tr.10, 256]. Dưới góc độ kinh tế học phát triển, “Nguồn nhân lực là một bộ phận dân cư trong độ tuổi quy định có khả năng tham gia lao động” [54, tr.10]. Theo tác giả Trần Khánh Đức, “Nguồn nhân lực hiểu theo nghĩa hẹp và có thể lượng hóa được là một bộ phận của dân số bao gồm những người trong độ tuổi quy định, đủ 15 tuổi trở lên có khả năng lao động hay còn gọi là lực lượng lao động” [30, tr.602].

Từ các khái niệm có thể hiểu, nguồn nhân lực là tổng hòa thể lực và trí lực tồn tại trong toàn bộ lực lượng lao động xã hội của một quốc gia, trong đó kết tinh truyền thống và kinh nghiệm lao động sáng tạo của một dân tộc trong lịch sử được vận dụng để sản xuất ra của cải vật chất và tinh thần phục vụ cho nhu cầu hiện tại và tương lai của đất nước.

Chất lượng nguồn nhân lực

Học thuyết X của Douglas Mc Gregor (1960) cho rằng, nguồn nhân lực vốn lười biếng, thiếu ý chí, không dám gánh vách trách nhiệm và cam

chịu để người khác sai khiến. Tuy nhiên, cũng theo học giả này, thì đó không phải là thuộc tính vốn có của nguồn nhân lực, mà nguồn nhân lực vốn có tài năng, có thể lao động bằng trí óc hoặc chân tay, và có thể sai khiến người khác. Như vậy, đây là những đánh giá chỉ phù hợp với xã hội thời kỳ đó. Tác giả Trần Khánh Đức thì “Chất lượng nguồn nhân lực là khái niệm tổng hợp bao gồm những nét đặc trưng về sức khỏe sinh sản, cơ cấu lứa tuổi của dân số, trạng thái thể lực, trí lực, trình độ văn hóa, chuyên môn, phong cách, đạo đức, hiểu biết xã hội… của các tầng lớp dân cư và đội ngũ nhân lực” [30, tr.606].

Như vậy có thể hiểu chất lượng nguồn nhân lực là mức độ đáp ứng về khả năng làm việc của người lao động với yêu cầu công việc của tổ chức, đảm bảo cho tổ chức thực hiện được các mục tiêu. Khả năng làm việc đó được đo lường bởi các thông số về sức khỏe, mức độ đạt hiệu quả trong công việc của người lao động với sự kỳ vọng của tổ chức sử dụng lao động, mức độ tiêu tốn các nguồn lực như thời gian, sức lực, tài chính, các điều kiện vật chất khác của người lao động để có được kết quả trong lao động của họ.

Bên cạnh đó, trong nhiều trường hợp, các thông số về trình độ học vấn, trình độ chuyên môn nghiệp vụ được đào tạo, trình độ lý luận chính trị, ngoại ngữ, tin học,... cũng được xem là thước đo để đánh giá chất lượng nguồn nhân lực của một tổ chức.

Để có một nguồn nhân lực chất lượng cao đòi hỏi mỗi quốc gia, tổ chức, doanh nghiệp phải xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực trên cơ sở một hệ thống chính sách đồng bộ hướng tới con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển.

Nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa

Cho đến nay, chưa có khái niệm chính thức về nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa. Tuy nhiên, từ các khái niệm chung về nguồn nhân lực, có thể

hiểu nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa là một bộ phận trong tổng thể nguồn nhân lực của một quốc gia. Đó là những cán bộ, công chức, viên chức và người lao động làm việc trong các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa, các đơn vị sự nghiệp lĩnh vực văn hóa.

Ở Việt Nam, nếu căn cứ vào hình thức ràng buộc về mặt pháp lý giữa người lao động và đơn vị sử dụng lao động, nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa có thể được phân thành: (i) Nhóm nhân lực thuộc biên chế của nhà nước; (ii) Nhóm nhân lực hợp đồng dài hạn; (iii) Nhóm nhân lực làm hợp đồng ngắn hạn (hợp đồng năm); và (iv) Nhóm nhân lực là cộng tác viên. Trong luận văn này, học viên tập trung nghiên cứu nguồn nhân lực ở các nhóm: i, ii, iii.

Nếu căn cứ vào hệ thống cơ quan nhà nước thuộc lĩnh vực văn hóa ở các cấp bậc khác nhau, nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa có thể được phân thành các hệ thống sau:

Bảng 1.1: Phân loại hệ thống nguồn nhân lực ngành văn hóa

Hệ thống cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa

Hệ thống các đơn vị sự nghiệp về văn hóa

Hệ thống khác: các hội nghề nghiệp, các tổ chức chính trị xã hội

về văn hóa

Cơ quan quản lý về văn hóa cấp trung ương, tiêu biểu: Bộ VH, TT & DL; Bộ Thông tin & Truyền thông.

Cấp trung ương có các đơn vị sự nghiệp văn hóa trực thuộc Bộ VH, TT & DL, Bộ Thông tin & Truyền thông quản lý như: các trường Đại học thuộc khối Bộ VH,

TT & DL, Đài truyền

Cấp trung ương có các hội như Hội Văn hóa dân gian Việt Nam, Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam, Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam,...

hình quốc gia, hệ thống

bảo tàng quốc gia,...

Cơ quan quản lý về văn hóa cấp tỉnh/thành: Sở VH, TT & DL, Sở

Thông tin & Truyền thông

Cấp tỉnh/thành: có các đơn vị sự nghiệp văn hóa trực thuộc Sở VH, TT & DL, Sở Thông tin & Truyền thông quản lý như Đài truyền thanh, truyền hình; Bảo tàng công lập, Nhà hát/đoàn nghệ thuật công lập;

Trung tâm Văn hóa,...

Cấp tỉnh/thành: có các Chi hội Văn hóa dân gian, Chi hội nghệ sĩ Múa, Chi hội Văn học nghệ thuật,...

Cơ quan quản lý về văn hóa cấp huyện/quận/thành phố: Phòng VH - TT

Cấp huyện/quận/thành phố: có các đơn vị sự nghiệp như Thư viện, Nhà truyền thống, Trung tâm Văn hóa -

Thể thao,..

Mô hình các CLB thuộc lĩnh vực văn hóa nghệ thuật như CLB Đờn Ca tài tử, CLB Sân khấu,...

Cơ quan quản lý về văn hóa cấp xã/phường/thị trấn: Ban Văn hóa xã

hội/ Công chức văn hóa

Cấp xã/phường/thị trấn: có Nhà văn hóa - thể thao, Nhà văn hóa - học

tập cộng đồng,...

Trong luận văn này, học viên nghiên cứu nguồn nhân lực thuộc lĩnh vực văn hóa theo hệ thống cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị sự nghiệp cấp quận (Quận 12), và cấp phường (trên địa bàn Quận 12).

Việt Nam là quốc gia đặc biệt lưu tâm đến sự nghiệp xây dựng đời sống văn hóa cho người dân. Chính quyền trung ương và địa phương đã

thực hiện rất nhiều chương trình xây dựng đời sống văn hóa cơ sở. Trong khi đó, những biểu đạt văn hóa hiện diện hầu hết trong mọi khía cạnh của đời sống xã hội của con người. Do đó, nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa ở Việt Nam luôn có một vị trí rất quan trọng trong hệ thống cơ quan chính quyền, đơn vị sự nghiệp văn hóa, đoàn thể và các tổ chức chính trị xã hội khác nhau. Điều này cho thấy, việc nghiên cứu, đánh giá thực trạng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa, tìm ra những hạn chế còn tồn tại, đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa ở mọi cấp độ là điều cần thiết.

Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa

Theo tác giả Vũ Văn Phúc và Nguyễn Duy Hùng, “Phát triển nguồn nhân lực là sự biến đổi về số lượng và chất lượng trên các mặt thể lực, trí lực, kỹ năng và tinh thần cùng với quá trình tạo ra những biến đổi tiến bộ về cơ cấu nhân lực” [54, tr.11-12]. Nói một cách khái quát nhất, phát triển nguồn nhân lực chính là quá trình tạo lập và sử dụng năng lực toàn diện của con người, vì sự tiến bộ kinh tế - xã hội. Từ đó, học viên cho rằng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa được hiểu là tăng giá trị nguồn nhân lực thuộc lĩnh vực văn hóa trên các mặt phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp, thể chất, năng lực chuyên môn thông qua các chính sách phát triển nguồn nhân lực. Mục đích của việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là giúp những người đang làm việc trong lĩnh vực văn hóa có những năng lực, phẩm chất mới, cao hơn, tốt hơn để hoàn thành tốt hơn mục tiêu, nhiệm vụ được giao. Quá trình này có thể thực hiện qua các phương pháp như:

- Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thông qua đào tạo

Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thuộc lĩnh vực văn hóa thông qua đào tạo là phương thức tác động vào năng lực chuyên môn của người lao động thông qua các chương trình đào tạo cụ thể (ngắn - trung - dài hạn). Mục đích là nâng cao kiến thức, kỹ năng và thái độ của những nhân sự

đang công tác trong lĩnh vực văn hóa. Đây được xem là hoạt động quan trọng mang tính chiến lược của quản lý nguồn nhân lực trong các cơ quan, đơn sự, tổ chức văn hóa. Tuy nhiên, hoạt động này đòi hỏi cần có một nguồn kinh phí đáng kể. Do đó, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, tổ chức văn hóa cần có sự cân nhắc để cử đi đào tạo phải đúng người, đúng việc và đúng thời điểm. Bên cạnh đó, đào tạo nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa cũng có nhiều chương trình, hình thức đào tạo khác nhau với những ưu, nhược điểm riêng. Nên các đơn vị thuộc lĩnh vực văn hóa cần căn cứ vào tình hình thực tế, đặc thù của từng lĩnh vực văn hóa để có phương án đào tạo hợp lý nhất.

- Tạo động lực trong lao động

Tạo động lực cho người lao động trong quá trình họ công tác cũng là một trong những phương cách để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa. Bởi nhiều nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng một khi người lao động có động lực lao động lành mạnh xuất phát từ trong tâm của họ, thì năng suất lao động sẽ gia tăng đáng kể. Đó là thái độ tự nguyện hoàn thành công việc được giao với hiệu quả lao động cao nhất.

Tuy nhiên, động lực lao động, cống hiến của con người phụ thuộc nhiều vào nhiều yếu tố. Do đó, các nhà lãnh đạo, quản lý tại các cơ quan, đơn vị, tổ chức văn hóa cần nắm rõ tâm tư, nguyện vọng, nhu cầu của nhân sự, hiểu rõ những công việc cấp dưới mong đợi được thực hiện như phần đóng góp giúp tổ chức vươn lên, qua đó đưa ra các chính sách và các phương hướng phù hợp nhất để tạo động lực cho nhân viên của đơn vị. Vì vậy, nhà lãnh đạo cần quan tâm đến ba lĩnh vực quan trọng để tạo động lực cho nhân sự với các phương hướng sau: (i) Xác định nhiệm vụ và tiêu chuẩn thực hiện công việc cho nhân viên; (ii) Tạo điều kiện thuận lợi để người lao động hoàn thành nhiệm vụ; (iii) Kích thích lao động.

1.1.2. Nội dung đánh giá nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa

Để đánh giá nguồn nhân lực nói chung, các quốc gia khác nhau có những nội dung đánh giá nguồn nhân lực không giống nhau. Ở Hoa Kỳ, một nguồn nhân lực được gọi là có chất lượng cần hội tụ đủ các nội dung thiên về kỹ năng như: kỹ năng biết cách đọc, kỹ năng lắng nghe, kỹ năng truyền thông, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng tự tin, tự chủ; kỹ năng sáng tạo, kỹ năng phát triển cá nhân và nghề nghiệp, kỹ năng xác lập mục tiêu và tạo động lực làm việc, kỹ năng giao tiếp ứng xử và tạo lập quan hệ, kỹ năng làm việc đồng đội; kỹ năng đàm phán, thỏa hiệp; kỹ năng lãnh đạo [30, tr.608]. Trong khi Australia thường sử dụng các nội dung sau để đánh giá năng lực nhân sự: năng lực thu thập, phân tích và tổ chức thông tin, năng lực truyền bá những tư tưởng và thông tin, năng lực kế hoạch hóa và tổ chức các hoạt động, năng lực làm việc với người khác và đồng đội, năng lực sử dụng các ý tưởng và kỹ thuật toán học, năng lực giải quyết các vấn đề, năng lực sử dụng công nghệ [30, tr.607].

Ở Việt Nam, để đánh giá nguồn nhân lực đang công tác trong các cơ quan, đơn vị nhà nước nói chung, nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa nói riêng thường dựa vào các nội dung sau:

Trình độ học vấn

Trình độ học vấn của người lao động là một chỉ tiêu quan trọng để đánh giá chất lượng nguồn nhân lực ở mọi lĩnh vực trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội, trong đó có lĩnh vực văn hóa. Nó là cơ sở kiến thức đầu tiên để người lao động có khả năng nắm bắt được những kiến thức chuyên môn kỹ thuật phục vụ trong quá trình lao động.

Đối với nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa, khi nói đến trình độ học vấn là nói đến trình độ hiểu biết của người lao động về những kiến thức thuộc lĩnh vực văn hóa mà người đó được đào tạo như trình độ 12/12, trình độ cử nhân, trình độ thạc sĩ, tiến sĩ. Lĩnh vực văn hóa là môi trường công tác

nhiều đặc thù bởi tính vô hình, vô lượng của nó. Do đó, trình độ học vấn của đội ngũ công chức, viên chức và người lao động trong lĩnh vực văn hóa có tác động lớn, trực tiếp đến chất lượng công tác chuyên môn của họ, đặc biệt là trong công tác tuyên truyền, thực thi chính sách văn hóa.

Trình độ chuyên môn

Trình độ chuyên môn là mức độ hiểu biết và khả năng thực hành về chuyên môn nghề nghiệp trong lĩnh vực văn hóa. Trình độ chuyên môn của người lao động trong lĩnh vực văn hóa thể hiện quá trình được đào tạo bởi hệ thống giáo dục đại học, cao đẳng, trung cấp và trung học chuyên nghiệp ngành văn hóa ở chuyên ngành mà họ được học. Theo các đề án vị trí việc làm tại nhiều cơ quan, đơn vị công lập thuộc lĩnh vực văn hóa, trình độ chuyên môn của nhân sự được xem là một trong những tiêu chí để đơn vị, tổ chức sắp xếp, bố trí việc làm cho phù hợp, cũng như đề bạt vào những vị trí lãnh đạo, quản lý cơ quan, đơn vị. Hơn nữa, sự phù hợp về vị trí việc làm so với trình độ chuyên môn được xem là cơ sở quan trọng để phát huy hết năng lực lao động, tư duy, khả năng sáng tạo của người lao động.

Một số chỉ tiêu đánh giá trình độ chuyên môn của nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa là: tỷ lệ nhân sự chưa qua đào tạo, tỷ lệ nhân sự có trình độ trung học chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học và trên đại học gắn với những chuyên môn/chuyên ngành cụ thể mà đương sự tham gia đào tạo. Tuy nhiên, bên cạnh trình độ chuyên môn, nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa cần có những tiêu chí chuyên biệt để đảm bảo hiệu quả công việc như kỹ năng ứng xử, tương tác với người dân, kỹ năng nói trước công chúng, kỹ năng thuyết phục, kỹ năng tổ chức sinh hoạt cộng đồng…

Đạo đức công vụ

Hiện ở Việt Nam chưa có luật riêng về đạo đức công vụ, mà được lồng ghép vào nhiều văn bản pháp quy khác nhau. Như theo khoản 11, điều 1 của Luật số 52/2019/QH14 ngày 25 tháng 11 Luật sửa đổi, bổ sung một

số điều của Luật Cán bộ, công chức và viên chức xác định những nội dung về đạo đức công vụ là: (i) Chấp hành đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, quy định của cơ quan, tổ chức, đơn vị;

(ii) Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, tác phong và lề lối làm việc; (iii) Năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; (iv) Kết quả thực hiện nhiệm vụ theo quy định của pháp luật, theo kế hoạch đề ra hoặc theo công việc cụ thể được giao; tiến độ và chất lượng thực hiện nhiệm vụ. Việc đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phải gắn với vị trí việc làm, thể hiện thông qua công việc, sản phẩm cụ thể; (v) Tinh thần trách nhiệm và phối hợp trong thực hiện nhiệm vụ; (vi) Thái độ phục vụ Nhân dân, doanh nghiệp đối với những vị trí tiếp xúc trực tiếp hoặc trực tiếp giải quyết công việc của người dân và doanh nghiệp [99].

Ngoài ra, nếu công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý còn có thêm các tiêu chí đánh giá sau: (i) Kế hoạch làm việc và kết quả hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao lãnh đạo, quản lý; việc đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của cá nhân phải gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp phụ trách. Mức xếp loại chất lượng của cá nhân không cao hơn mức xếp loại chất lượng của cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp phụ trách; (ii) Tiến độ, chất lượng các công việc được giao;

(iii) Năng lực lãnh đạo, quản lý; (iv) Năng lực tập hợp, đoàn kết [99].

Đối với viên chức, người lao động hợp đồng dài hạn, theo khoản 5, điều 2 của Luật số 52/2019/QH14 ngày 25 tháng 11 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và viên chức ghi rõ đạo đức công vụ là: (i) Chấp hành đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, quy định của cơ quan, tổ chức, đơn vị; (ii) Kết quả thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ theo hợp đồng làm việc đã ký kết, theo kế hoạch đề ra hoặc theo công việc cụ thể được giao; tiến độ, chất lượng thực hiện nhiệm vụ. Việc đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phải gắn với

vị trí việc làm, thể hiện thông qua công việc, sản phẩm cụ thể; (iii) Việc thực hiện quy định về đạo đức nghề nghiệp; (iv) Tinh thần trách nhiệm, thái độ phục vụ Nhân dân, tinh thần hợp tác với đồng nghiệp và việc thực hiện quy tắc ứng xử của viên chức; (v) Việc thực hiện các nghĩa vụ khác của viên chức. Nếu là viên chức quản lý còn được đánh giá theo các nội dung sau đây: (i) Năng lực quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện nhiệm vụ; (ii) Kế hoạch làm việc theo năm, quý, tháng và kết quả hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao quản lý; việc đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của cá nhân phải gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp phụ trách. Mức xếp loại chất lượng của cá nhân không cao hơn mức xếp loại chất lượng của cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp phụ trách [99].

Năng lực sở trường

Đây là khả năng sẵn sàng làm việc, chịu sự cạnh tranh, thích ứng với công việc và môi trường làm việc của người lao động. Môi trường văn hóa, đời sống văn hóa, văn minh đô thị ở các thành phố nói chung, Tp.Hồ Chí Minh nói riêng luôn vận động, thay đổi, phát triển không ngừng, mau lẹ. Vì vậy, những người công tác trong lĩnh vực văn hóa ở Thành phố đòi hỏi phải có khả năng cạnh tranh với chính bản thân mình, cũng như sự thích nghi và thích ứng với mọi hoàn cảnh trong bất cứ nơi nào mà họ làm việc, trong bất kỳ hoạt động văn hóa nào mà họ tham gia, đảm trách. Có như vậy, nhóm nhân sự này mới có thể hoàn thành công việc, mang lại những hiệu quả cao, thiết thực nhất. Điều này càng đặc biệt có ý nghĩa khi mà ngành văn hóa Thành phố hiện nay không có đủ điều kiện vật chất, kỹ thuật tốt nhất để hỗ trợ công việc. Trong nhiều trường hợp, nhân sự lĩnh vực văn hóa Thành phố là những người có thể tự tạo ra những công cụ, linh hoạt trong việc sử dụng các thiết bị kỹ thuật nhằm tổ chức tốt chương trình khi không có đủ vật chất kỹ thuật cần thiết.

Sức khỏe

Theo Hiến chương của WHO, “Sức khỏe là một trạng thái hoàn toàn thoải mái về thể chất, tâm thần và xã hội, chứ không chỉ là không có bệnh tật hay thương tật gì”. Bộ Y tế Việt Nam phân sức khỏe của con người thành 5 loại cơ bản: loại I - rất khỏe; loại II - khỏe; loại III - trung bình; loại IV - yếu và loại V- rất yếu [7]. Như vậy, nói đến sức khỏe không chỉ nói về vấn đề thể lực, thể trạng của con người như sức dẻo dai, thể trạng về bệnh tật… mà ở đây bao gồm cả những yếu tố về tinh thần, tâm lý của con người.

Tp.Hồ Chí Minh là siêu đô thị lớn nhất Việt Nam với khoảng 10 triệu dân. Khối lượng công việc thuộc lĩnh vực văn hóa rất lớn. Do đó, những nhân sự công tác trong ngành văn hóa Thành phố thường xuyên gặp áp lực trong công việc. Nhiều thời điểm trong năm, người lao động lĩnh vực văn hóa Thành phố phải đi làm sớm và chỉ kết thúc công việc khi trời đã về khuya. Thực tế điều kiện công việc đó không chỉ đòi hỏi những người làm trong ngành văn Thành phố phải có sức khỏe thể chất dẻo dai, mà còn cần có tinh thần “đủ khỏe” thì mới có thể thực hoàn thành nhiệm vụ được giao một cách tốt nhất, đặc biệt là trong những giai đoạn cao điểm.

1.1.3. Phương pháp đánh giá nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa

Thực chất, hiện chưa có một phương pháp riêng để đánh giá nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa của Thành phố. Dưới đây, học viên đề xuất một số phương pháp có tính chất gợi mở sau:

Phương pháp đánh giá trong - đánh giá ngoài

Đánh giá trong là sự tự đánh giá của đơn vị. Ví dụ: Trung tâm Văn hóa Quận 12 tự thực hiện đánh giá chất lượng nguồn nhân lực của đơn vị mình. Đánh giá ngoài khác với đánh giá trong ở chỗ chủ thể đánh giá không cùng là đối tượng đánh giá. Ví dụ: Sở Văn hóa và Thể thao Tp.Hồ

Chí Minh tổ chức đánh giá chất lượng nguồn nhân lực của Trung tâm Văn hóa Quận 12. Phương pháp trên được mô hình hóa qua sơ đồ dưới đây:

Mô hình 1.1: Đánh giá nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa theo phương pháp đánh giá trong và đánh giá ngoài (Nguồn: Học viên) Phương pháp đánh giá trước và sau

Theo phương pháp này, đối tượng đánh giá được xem xét ở các thời điểm khác nhau trên một chuỗi thời gian. Ví dụ: chất lượng nguồn nhân lực của Trung tâm Văn hóa Quận 12 đã được nâng cao hơn trước sau khi tổ chức đó áp dụng các biện pháp cải thiện chất lượng nguồn nhân lực. Dưới đây là sơ đồ hóa phương pháp đánh giá trên:

Mô hình 1.2: Đánh giá nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa theo phương pháp trước - sau (Nguồn: học viên)

Phương pháp đánh giá tròn

Những người đề xướng cho phương pháp đánh giá này nêu luận đề với câu hỏi là nhà quản trị nhân lực làm thế nào để đánh giá đúng nguồn nhân lực đang quản lý? Câu trả lời được lý giải như sau: Tính đúng đắn của các đánh giá phụ thuộc nhiều vào các thông tin chính xác mà nhà quản trị có được về hoạt động của nguồn lực do mình quản lý và hơn ai hết, những người trong tổ chức biết rõ và có thể cung cấp những thông tin tin cậy nhất cho việc đánh giá. Phương pháp đánh giá tròn được mô hình hóa sau:

Mô hình 1.3: Mô hình đánh giá nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa theo phương pháp tròn (Nguồn: Học viên)

Trong luận văn này, học viên chọn phương pháp đánh giá trong - đánh giá ngoài cho quá trình phân tích, đánh giá chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa ở Quận 12.

1. 2. Tổng quan địa bàn nghiên cứu

1.2.1. Tổng quan về Quận 12

Ngày 06 tháng 01 năm 1997, Chính phủ ban hành Nghị định số 03/NĐ-CP. Theo đó, thành lập Quận 12 trên cơ sở tách toàn bộ diện tích và dân số 05 xã An Phú Đông, Đông Hưng Thuận, Tân Thới Hiệp, Tân Thới Nhất, Thạnh Lộc và một phần hai xã Tân Chánh Hiệp, Trung Mỹ Tây của huyện Hóc Môn. Ngày 23 tháng 11 năm 2006, Chính phủ ban hành Nghị định số 143/NĐ-CP, theo đó, thành lập phường Tân Hưng Thuận trên cơ sở điều chỉnh 181,08 ha diện tích tự nhiên và 24.829 người của phường Đông Hưng Thuận.

Địa giới hành chính của quận được xác định bởi: phía Bắc giáp huyện Hóc Môn, phía Đông giáp tỉnh Bình Dương và Thành phố Thủ Đức; phía Nam giáp quận Tân Bình, Gò Vấp, Bình Thạnh; phía Tây giáp quận Bình Tân, xã Bà Điểm. Quận 12 có vị trí quan trọng là cửa ngõ phía Bắc của Tp.Hồ Chí Minh, cầu nối giao thông từ phía Campuchia về khu vực nội thành Tp.Hồ Chí Minh. Hệ thống giao thông đường bộ cấp quốc gia và khu

vực có tốc độ đô thị hóa cao; đường xa lộ vành đai 2 (Quốc lộ 1), Quốc lộ 22 là cầu nối giao lưu giữa Thành phố Hồ Chí Minh với tỉnh Tây Ninh, nối kết các tỉnh Miền Đông, miền Tây Nam bộ, các tỉnh khác trên toàn quốc và nước Campuchia. Về đường thủy có sông Sài Gòn nằm tiếp giáp chạy dài từ phía Bắc xuống Nam rất thuận lợi giao lưu hàng hoá với các tỉnh Nam Bộ, nối liền giữa thành phố với các khu vực lân cận, thuận tiện phát triển các dịch vụ du lịch đường bộ và đường thủy.

Tính đến ngày 01/6/2021, tổng diện tích đất tự nhiên của Quận là 5.274,89 ha với dân số 675.608 người (tăng 555.608 người so với thời điểm mới thành lập quận), được chia thành 11 phường (Tân Thới Nhất, Đông Hưng Thuận, Trung Mỹ Tây, Tân Chánh Hiệp, Tân Thới Hiệp, Hiệp Thành, Thới An, Thạnh Lộc, Thạnh Xuân, Tân Hưng Thuận và An Phú Đông), 80 khu phố và 1.016 tổ dân phố.

Hiện nay, Quận có 34.228 doanh nghiệp với tổng vốn kinh doanh đạt 235.236,30 tỉ đồng, tăng 34.210 doanh nghiệp so với năm 1997; 33.153 hộ kinh doanh với tổng số vốn 1.780,688 tỉ đồng, tăng 32.246 hộ kinh doanh so với năm 1997 và 19 hợp tác xã hoạt động trong nhiều lĩnh vực. Tổng thu ngân sách qua 25 năm đạt 22.892,773 tỉ đồng. Đặc biệt, từ năm 2016, tổng thu ngân sách của quận đều vượt 2.000 tỉ mỗi năm. Riêng năm 2021, Quận 12 đóng góp ngân sách 2.188,127 tỉ đồng, tăng 56,45 lần so với năm 1997. Bên cạnh đó, số lượng doanh nghiệp, hộ kinh doanh và các hợp tác xã trên địa bàn quận tăng mạnh qua từng năm, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo định hướng đẩy mạnh dịch vụ và công nghiệp, tạo công ăn việc làm cho người lao động, cải thiện thu nhập bình quân đầu người, đóng góp tích cực vào nguồn ngân sách Thành phố và ổn định đời sống Nhân dân. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quận 12 nhiệm kỳ 2020 - 2025 xác định phát triển kinh tế theo hướng “dịch vụ - công nghiệp - nông nghiệp đô thị” và gia tăng nhanh

tỷ trọng đóng góp của ngành dịch vụ trong thu ngân sách nhà nước trên địa bàn quận.

Quận có mật độ xây dựng và quy mô dân số ngày một tăng, công tác quản lý trật tự đô thị luôn là nhiệm vụ trọng tâm. Quận đã hoàn thành 25 đồ án quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000; 11 đồ án quy hoạch hẻm giới; 47 đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị tỷ lệ 1/500… làm cơ sở pháp lý để hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật và xã hội.

Nhằm đảm bảo an sinh, giảm tỷ lệ khai thác nước ngầm và thúc đẩy sản xuất kinh doanh, UBND quận đã phối hợp với đơn vị cung cấp nước sạch thực hiện gắn đồng hồ nước cho nhiều hộ dân trên địa bàn, đảm bảo tỷ lệ 100% hộ dân được sử dụng nước sạch.

Đối với hệ thống giáo dục, các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông trên địa bàn đều có sự gia tăng về số lượng lẫn chất lượng dạy và học, cơ sở vật chất được đầu tư khang trang, giúp cho việc học của con em Nhân dân đạt hiệu quả tốt và đạt thành tích cao trong các kỳ thi quốc gia, giúp củng cố và ươm mầm những thế hệ tương lai đầy triển vọng.

Thiết chế văn hóa - thể thao luôn được UBND Quận đầu tư, củng cố và phát triển về số lượng lẫn chất lượng, các di tích lịch sử, địa chỉ đỏ trên địa bàn thường xuyên được tu bổ và phát huy hiệu quả trong công tác giáo dục truyền thống địa phương. Đời sống văn hóa, tinh thần người dân ngày càng được nâng lên.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, Quận 12 triển khai thực hiện công tác cải cách hành chính có trọng tâm, trọng điểm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trên các lĩnh vực quản lý nhà nước, thực hiện dịch vụ công trực tuyến kết nối với phần mềm quản lý hồ sơ hành chính và phần mềm tra cứu thông tin quy hoạch,… đáp ứng nhu cầu của người dân trong thời đại công nghệ 4.0.

Sau 25 năm thành lập, Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân Quận 12 đã phát huy truyền thống Chiến khu An Phú Đông - Vườn Cau đỏ anh hùng để đạt được những thành tích quan trọng từ môi trường chính trị - xã hội ổn định, kinh tế phát triển không ngừng và đúng định hướng chung của chính quyền Thành phố, an ninh - quốc phòng, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, từng bước góp phần xây dựng “Quận 12 văn minh - hiện đại - nghĩa tình”. Minh chứng cho những thành tựu đó là giai đoạn 2017 - 2020, Quận 12 được thành phố chọn làm thí điểm xây dựng đề án đô thị thông minh. Là một viên chức công tác lâu năm trong ngành văn hóa của Quận, học viên cho rằng những thành công trên không thể thiếu vai trò của hàng trăm công chức, viên chức, người lao động lĩnh vực văn hóa của Quận.

1.2.2. Khái quát về các đơn vị văn hóa trên địa bàn Quận 12 Phòng Văn hóa và Thông tin (VH - TT) Quận 12

Phòng VH - TT Quận 12 là cơ quan chuyên môn thuộc UBND Quận 12, có tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản riêng. Phòng chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, vị trí việc làm, biên chế công chức, cơ cấu ngạch công chức và công tác của UBND Quận 12. Đồng thời, Phòng chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của Sở Văn hóa và Thể thao, Sở Du lịch, Sở Thông tin và Truyền thông Tp.Hồ Chí Minh.

Phòng VH - TT thực hiện chức năng tham mưu, giúp UBND Quận 12 quản lý nhà nước về văn hóa, thể dục thể thao, du lịch, quảng cáo, gia đình; xây dựng, thực hiện quy ước; thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn theo sự ủy quyền của UBND Quận 12 và theo quy định của pháp luật; quản lý nhà nước về: báo chí, xuất bản, bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin, phát thanh truyền hình, thông tin cơ sở, thông tin đối ngoại và hạ tầng thông tin trên địa bàn Quận [91].

Trung tâm Văn hóa (TTVH) Quận 12

TTVH Quận 12 hiện tọa lạc tại số 09, Quốc lộ 22, phường Trung Mỹ Tây. Đơn vị sự nghiệp này có tổng diện tích đất được giao là 16.949 m². Tổng thể công trình gồm các hạng mục chính sau: (i) Khối nhà hoạt động gồm phòng Ban Giám đốc, Phòng Hành chính - Quản trị; Phòng Nghiệp vụ; Phòng Tuyên truyền Cổ động; Thư viện, các phòng lớp năng khiếu, hội trường, khu nhà vệ sinh, kho, sân khấu ngoài trời; (ii) Rạp chiếu phim Galaxy; (iii) Khu hồ bơi, nhà sách; (iv) Hội quán; (v) Bãi xe; (vi) Khu trò chơi thiếu nhi ngoài trời; (vii) Các gian hàng giải khát, ẩm thực; (viii) Phần diện tích cây xanh, đường bộ, sân… phục vụ khách đến vui chơi sinh hoạt.

TTVH Quận 12 là đơn vị sự nghiệp công lập cấp quận chuyên tổ chức, phối hợp tổ chức, tham gia các hoạt động chính sau: (i) Hoạt động văn hóa văn nghệ quần chúng như liên hoan, hội thi, hội diễn các cấp; phục vụ lễ, hội nghị; (ii) Tổ chức các chương trình biểu diễn nghệ thuật của các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp; Chương trình nghệ thuật chào mừng các ngày lễ, Tết; tổ chức biểu diễn của các CLB, đội, nhóm;… Mỗi năm, các hoạt động văn hóa nghệ thuật của TTVH Quận 12 đã thu hút hàng chục nghìn lượt người tham gia.

Nhà thi đấu đa năng, Công viên Văn hóa - Thể dục thể thao Quận 12

Công trình nằm trên khu đất rộng 6,4ha tại phường Hiệp Thành, giai đoạn 01 hoàn thành (5,2 ha) và đưa vào sử dụng ngày 29/10/2019. Nhà tập luyện và Thi đấu đa năng có diện tích xây dựng 5.249,6 m², quy mô 02 tầng với 1.276 chỗ ngồi. Tổng mức đầu tư công trình hơn 109 tỷ đồng, được đầu tư từ ngân sách Nhà nước. Đây là một trong những công trình trọng điểm theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quận 12 lần thứ 5 nhiệm kỳ 2015 - 2010, phục vụ cho nhu cầu luyện tập, thi đấu TDTT trong quận, tổ chức các sự kiện, giải thi đấu thể thao cấp thành phố, quốc gia và quốc tế và tổ chức các

sự kiện văn hóa, hội thi, liên hoan, lễ hội của quận. Hiện công trình đang được mời gọi đầu tư giai đoạn 02.

Các di tích lịch sử cách mạng trên địa bàn Quận

Là một trong những địa phương giàu truyền thống đấu tranh cách mạng trong cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ, nên trên địa bàn Quận 12 hiện nay còn lưu dấu khá nhiều di tích lịch sử cách mạng, mỗi năm thu hút nhiều nghìn lượt cán bộ, công chức, viên chức, cựu chiến binh, học sinh, sinh viên, người dân đến tham quan, tìm hiểu lịch sử. Điển hình như:

(+) Nhà truyền thống chiến khu An Phú Đông: tại số 474, Quốc lộ 1A, Khu phố 1, phường An Phú Đông; có tổng diện tích 25.000m², trong đó diện tích xây dựng là 796m².

(+) Khu tưởng niệm Vườn Cau Đỏ: tại đường TX52, phường Thạnh Xuân; có tổng diện tích là 4.031m², diện tích xây dựng là 200 m².

(+) Nhà tưởng niệm Nguyễn An Ninh: địa chỉ đường Hà Thị Khéo, Khu phố 7, phường Trung Mỹ Tây; có tổng diện tích 3.101,5m², diện tích xây dựng là 682.87m².

Các thiết chế văn hóa phường

Hiện nay, trên địa bàn Quận 12 có 03 thiết chế văn hóa cấp phường gồm: Nhà Văn hóa Thể thao Tân Thới Hiệp, Nhà Văn hóa Thạnh Lộc, Nhà văn hóa Tân Chánh Hiệp (hiện Nhà văn hóa này vẫn đang cho mượn làm trụ sở làm việc của cơ quan khác). Những thiết chế văn hóa cơ sở này đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại địa phương.

1.2.3. Đặc điểm nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa ở Quận 12

Nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12 có nhiều đặc điểm nhân khẩu học khác nhau. Trong giới hạn đề tài này, học viên chỉ xét các đặc điểm về giới tính, độ tuổi lao động và cơ cấu loại hình hợp tác lao

động (biên chế - hợp đồng). Các số liệu dưới đây được học viên thống kê trực tiếp tại các cơ quan, đơn vị sự nghiệp về văn hóa trên địa bàn Quận 12. Do một số khó khăn trong thực tế, nên thời gian thu thập thống kê để phân tích đặc điểm nguồn nhân lực chưa thống nhất: có nội dung được thu thập năm 2020, có nội dung được thu thập đến năm 2021. Dưới đây là một số đặc điểm chính về nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12.

Đặc điểm về giới tính, độ tuổi lao động

- Tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12

Tính đến năm 2021, các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12 có tổng cộng 26 công chức đang làm việc. Trong đó, phân theo giới tính có:

+ Nam giới: 15 người, chiếm 57,7%

+ Nữ giới: 11 người, chiếm 42,3%

Như vậy, tỷ lệ nam giới hơn nữ giới là 15.4 % trong tổng số lượng người đang làm việc tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12. Điều này cho thấy không có quá nhiều chênh lệch về giới tính đối với nhóm nhân lực này trên địa bàn Quận 12. Nó cũng phù hợp với những định hướng về giới tính trong việc bổ nhiệm và quy hoạch cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị, đơn vị nghề nghiệp của Quận 12 nói riêng, Tp.Hồ Chí Minh nói chung.

Xét về độ tuổi, trong tổng số nhân lực đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12, có:

+ Từ 18 đến 30 tuổi có 02 người, chiếm 7,7%

+ Từ 31 đến 45 tuổi có 16 người, chiếm 61,5%

+ Từ trên 45 tuổi có 08 người, chiếm 30,8%.

Như vậy, phần lớn nhân lực đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12 có độ tuổi từ 31 đến 45 tuổi. Điều này phù hợp với đặc thù công việc làm công tác quản lý nhà nước về văn

hóa. Bởi công việc này vừa đòi hỏi sức khoẻ, nhưng cũng yêu cầu có thâm niên công tác, bề dày kinh nghiệm đủ lớn để đảm bảo hiệu quả trong công việc.

- Nhân lực tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa trên địa bàn Quận 12

Ở Quận 12, hệ thống đơn vị sự nghiệp lĩnh vực văn hóa có TTVH Quận 12. Đơn vị này là chủ thể trực tiếp quản lý các thiết chế văn hóa trực thuộc là: Nhà Văn hóa Thể thao Tân Thới Hiệp, Nhà Văn hóa Thạnh Lộc, Nhà tưởng niệm Nguyễn An Ninh, Khu tưởng niệm Vườn Cau đỏ, Nhà Truyền thống Chiến khu An Phú Đông. Theo kế hoạch của UBND Quận 12, đến cuối năm 2022, TTVH Quận 12 sẽ sáp nhập với Trung tâm Thể dục thể thao Quận 12. Do đó, đánh giá thực trạng nhóm nhân sự công tác tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa trên địa bàn Quận 12 cũng chính là đánh giá thực trạng nguồn nhân lực của TTVH Quận 12. Tính đến năm 2021, Quận 12 có tổng số 56 người đang làm việc tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa. Trong đó, phân theo giới tính có 26 người nam giới, chiếm 46,4%, 30 người nữ giới, chiếm 53,6%. Như vậy, viên chức, người lao động là nữ tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa ở Quận 12 nhiều hơn nam giới 7,2% - một tỷ lệ không quá cách biệt. Đây là điều khá đặc biệt bởi thông thường công việc chuyên môn tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa thu hút nữ nhiều hơn nam, và nữ cũng dễ duy trì công việc lâu dài hơn nam giới. Phân theo độ tuổi, nguồn nhân lực tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa có 11 người trong độ tuổi từ 18 đến 30, chiếm 19,6%; 28 người trong độ tuổi từ 31- 45, chiếm 50% và 17 người trong độ tuổi từ trên 45 tuổi, chiếm 30,4%. Xét về tính chất công việc tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa, cơ cấu độ tuổi này đáp ứng được công việc. Tuy nhiên, công việc tại các vị sự nghiệp về văn hóa thường thiên về lao động sáng tạo nghệ thuật, thực hành nghề nghiệp, nhưng chỉ có 19,6% người ở độ tuổi trẻ trung, năng động và sức khoẻ dồi nhất là từ 18 đến 30. Điều này cho thấy các đơn vị sự nghiệp về văn hóa Quận 12 chưa thu hút và giữ chân được người trẻ về công tác.

Đặc điểm cơ cấu loại hình hợp tác lao động (biên chế - hợp đồng)

- Nhân lực tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa

Nhân lực trong biên chế nhà nước có 23 người, chiếm 88,5%. Nhân lực làm hợp đồng: 03 người, chiếm 11,5%. Như vậy, số nhân sự là biên chế làm trong các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 gấp 7,7 lần so với người làm hợp đồng. Điều này hoàn toàn phù hợp với chủ trương về biên chế - tuyển dụng nhân sự cho các cơ quan Nhà nước ở Tp.Hồ Chí Minh, cũng như Quận 12 hiện nay. Theo đó, các cơ quan Nhà nước nói chung, lĩnh vực văn hóa nói riêng phải hạn chế tối đa việc sử dụng lao động thông qua hợp đồng. Thực tế quy định này tạo ra không ít khó khăn cho các cơ quan quản lý nhà nước chuyên trách ở các lĩnh vực cụ thể, trong đó có lĩnh vực văn hóa vì thiếu nguồn nhân lực để triển khai công việc. Vì vậy, việc một nhân sự tại các cơ quan này phải kiêm nhiệm nhiều đầu mối công việc là khá phổ biến. Hệ lụy của việc này là ảnh hưởng đến chất lượng công việc trong quản lý Nhà nước về văn hóa.

- Nhân lực tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa

Tính đến năm 2021, tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa trên địa bàn Quận 12 có 17 nhân sự thuộc biên chế (viên chức), chiếm 30,4%; 35 người làm hợp đồng, chiếm 62,5% và 04 người làm hợp đồng khoán việc, chiếm 7,1%. Số liệu này cho thấy số lượng người làm hợp đồng cao gấp 02 lần số nhân sự là viên chức, gấp 8,8 lần so với số lượng người làm hợp đồng khoán việc. Điều này hoàn toàn phù hợp với chính sách tuyển dụng nhân sự mà pháp luật hiện hành đối với những đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó có lĩnh vực văn hóa. Theo đó, tuỳ vào nhu cầu lao động, cũng như khả năng tự chủ về tài chính, mà các đơn vị sự nghiệp công có thể tuyển dụng thêm nhân sự để đảm bảo chất lượng công việc. Tuy nhiên, nguồn tài chính để chi trả lương và các khoản thu nhập khác cho người lao động thuộc đối tượng này phải được trích từ nguồn thu từ hoạt động của các đơn vị, mà

không được ngân sách cấp. Cơ chế này giúp các đơn vị sự nghiệp ngành văn hóa có thể chủ động để giải quyết bài toán về nhân sự. Tuy nhiên trong 02 năm gần đây, do ảnh hưởng từ dịch Covid-19, nên nguồn thu tài chính của các đơn vị sự nghiệp lĩnh vực văn hóa tại Quận 12 gặp rất nhiều khó khăn. Vì vậy, việc tuyển dụng, duy trì nguồn nhân sự hợp đồng trở thành vấn đề nan giải của nhiều đơn vị.

Tiểu kết

Trong sự nghiệp xây dựng và phát triển toàn diện, bền vững đất nước, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn xác định văn hóa là một trong những lĩnh vực trọng tâm nhất, xem văn hóa là nền tảng, động lực, là mục tiêu để phát triển đất nước. Tuy nhiên, để từng bước khắc phục những hạn chế, tạo động lực để đạt được những thành quả lớn hơn trong sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa đất nước, bên cạnh những chủ trương, chính sách, quyết sách đúng đắn, thì vai trò của đội ngũ nguồn nhân lực đang công tác trong ngành văn hóa có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, trong đó có nguồn nhân lực Quận 12. Để có cơ sở làm rõ thực trạng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12, Chương 1 đã tìm hiểu một số nội dung liên quan như: Nguồn nhân lực và chất lượng nguồn nhân lực; Nội dung và phương pháp đánh giá nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa. Ngoài ra, học viên khái quát thêm các đơn vị văn hóa trên địa bàn Quận 12 như Phòng Văn hóa và Thông tin, Trung tâm Văn hóa, Nhà thi đấu đa năng Công viên Văn hóa Thể dục thể thao Quận 12, các di tích lịch sử cách mạng trên địa bàn Quận, các thiết chế văn hóa phường, đặc điểm nguồn nhân lực ngành văn hóa của Quận 12.

CHƯƠNG 2

THỰC TRẠNG NGUỒN NHÂN LỰC LĨNH VỰC VĂN HÓA TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 12

2.1. Thực trạng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa

2.1.1. Thực trạng về chính sách nguồn nhân lực

- Chính sách tuyển dụng

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa

Chính sách tuyển dụng nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12 được thể hiện trước hết qua thẩm quyền quyết định biên chế cán bộ, công chức. Theo đó, căn cứ vào quyết định chỉ tiêu biên chế được chính phủ giao, HĐND Tp.Hồ Chí Minh quyết định biên chế công chức cho UBND Quận 12. Đồng thời, việc tuyển dụng công chức của UBND Quận 12 phải căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ, vị trí việc làm, chỉ tiêu biên chế và thực hiện đúng các nguyên tắc tuyển dụng công chức là: công khai, minh bạch, khách quan và đúng pháp luật; bảo đảm tính cạnh tranh; tuyển chọn đúng người đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và vị trí việc làm; ưu tiên tuyển chọn người có tài năng, người có công với nước, người dân tộc thiểu số.

Để chọn được nhân sự phù hợp với vị trí công tác quản lý nhà nước lĩnh vực văn hóa, cơ quan nhà nước Quận 12 đã xây dựng bộ tiêu chuẩn/điều kiện dự tuyển công chức mà pháp luật hiện hành quy định như sau: Người có đủ các điều kiện sau đây không phân biệt dân tộc, nam nữ, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo được đăng ký dự tuyển công chức: có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam; đủ 18 tuổi trở lên; có đơn dự tuyển; có lý lịch rõ ràng; có văn bằng, chứng chỉ phù hợp; có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt; đủ sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ; các điều kiện

khác theo yêu cầu của vị trí dự tuyển. Những người không cư trú tại Việt Nam; mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; đang chấp hành hoặc đã chấp hành xong bản án, quyết định về hình sự của Tòa án mà chưa được xóa án tích; đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc không được đăng ký dự tuyển công chức.

Mặt khác, để tuyển dụng nguồn nhân lực vào công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12, các cơ quan, chính quyền nơi đây thực hiện hai phương thức tuyển dụng cơ bản là thi tuyển và xét tuyển. Hình thức, nội dung thi tuyển, xét tuyển phải phù hợp với yêu cầu vị trí việc làm trong từng ngành văn hóa, bảo đảm lựa chọn được người có phẩm chất, trình độ và năng lực. Ngoài ra, các đơn vị quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12 cũng có thể tiếp nhận người đáp ứng các tiêu chuẩn, điều kiện của vị trí việc làm vào làm công chức đối với trường hợp như: viên chức công tác tại đơn vị sự nghiệp công lập; công chức cấp phường; người đã từng là công chức sau đó được cấp có thẩm quyền điều động, luân chuyển giữ các vị trí công tác không phải là công chức tại các cơ quan, tổ chức khác. Tính đến năm 2020, ở Quận 12, các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa cấp quận đã tuyển được 04 công chức qua thi tuyển, 04 công chức được tiếp nhận từ các đơn vị khác. Ở địa bàn cấp phường, chính quyền đã tuyển dụng được 12 người làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa thông qua thi tuyển, 03 người thông qua xét tuyển và 03 người được chuyển đến từ đơn vị khác (Nguồn: học viên thống kê trực tiếp tại các cơ quan nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12).

Đánh giá về công tác tuyển dụng công chức làm việc trong lĩnh vực văn hóa, chị LTTL khi được hỏi “Chị đánh giá thế nào về công tác tuyển dụng đội ngũ công chức, viên chức ngành văn hóa trên địa bàn Quận 12 trong những năm qua?” đã đưa ra nhận định: “Công tác tuyển dụng công

chức, viên chức ngành văn hóa được thực hiện theo đúng quy định, quy trình về thi tuyển hoặc xét tuyển…; chú trọng chất lượng “đầu vào” thông qua tuyển dụng cạnh tranh, chú ý đến những nhân tố mới có tuổi đời trẻ và có năng lực, phẩm chất…”. Chị LTNT cũng cho biết rằng “Cơ bản tuyển dụng được công chức, viên chức theo quy định nhưng lại thiếu đội ngũ văn nghệ sĩ có chuyên môn về nghệ thuật” (Trích phỏng vấn sâu).

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

Theo các số liệu thống kê, tính đến tháng 12 năm 2021, TTVH Quận 12 đã có 17 viên chức. Trong đó, có 13 viên chức được tuyển dụng thông qua xét tuyển, 04 viên chức đơn vị tiếp nhận từ cơ quan khác đến.

Để tuyển dụng được số lượng viên chức trên, TTVH Quận 12 đã thực hiện nghiêm túc theo quy định của pháp luật hiện hành về tuyển dụng viên chức. Cụ thể, quá trình tuyển dụng viên chức của Trung tâm được thực hiện theo đúng nguyên tắc công khai, minh bạch, công bằng, khách quan và đúng pháp luật; bảo đảm được tính cạnh tranh giữa các ứng viên dự tuyển; tuyển chọn đúng người đáp ứng yêu cầu của vị trí việc làm; ưu tiên chọn người có tài năng, người có công với cách mạng. Đối với ứng viên đăng ký xét tuyển viên chức vào TTVH Quận 12, họ đều thoả mãn các điều kiện theo luật định như: có quốc tịch Việt Nam và cư trú tại Việt Nam; từ đủ 18 tuổi trở lên; có đơn đăng ký dự tuyển, có lý lịch rõ ràng, có văn bằng, chứng chỉ đào tạo, hành nghề, có năng khiếu, kỹ năng phù hợp với vị trí việc làm đặc thù là đơn vị sự nghiệp công về văn hóa nghệ thuật; đủ sức khỏe để thực hiện công việc.

Bên cạnh đó, đối với những viên chức được tuyển dụng trong năm 2019, TTVH Quận 12 cũng thực hiện nghiêm túc quy định của Bộ Nội vụ trong việc tuyển dụng viên chức được thể hiện tại Thông tư số 06/2020/TT- BNV Thông tư ban hành Quy chế tổ chức thi tuyển, xét tuyển công chức,

viên chức, thi nâng ngạch công chức, thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức; nội quy thi tuyển, xét tuyển công chức, viên chức, thi nâng ngạch công chức, thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức.

Nhờ thực hiện đúng quy định của pháp luật hiện hành về tuyển dụng viên chức, nên kết quả của các kỳ tuyển dụng viên chức tại TTVH Quận 12 không gặp phải những phản hồi tiêu cực từ người dự tuyển, cũng như các cơ quan chức năng có thẩm quyền. Hơn nữa, nên về cơ bản, những người được tuyển dụng mới vào Trung tâm đều đảm bảo chất lượng, sau thời gian công tác đều đạt chất lượng công việc tốt.

Tuy nhiên, qua ý kiến của chị PTXT khi được hỏi “Chị đánh giá thế nào về công tác tuyển dụng đội ngũ viên chức ngành văn hóa trên địa bàn Quận 12 trong những năm qua?” cho thấy công tác tuyển dụng viên chức văn hóa trên địa bàn quận còn một số hạn chế như: “Mỗi vị trí tuyển dụng có yêu cầu về nội dung thi môn nghiệp vụ chuyên ngành khác nhau. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa xây dựng được ngân hàng câu hỏi và ngân hàng đề thi môn nghiệp vụ dẫn đến đề thi tuyển dụng viên chức thường không sát với yêu cầu của vị trí cần tuyển dụng vì câu hỏi do Hội đồng tuyển dụng tự soạn. Việc ưu tiên người có hộ khẩu thường trú tại Thành phố cũng tạo ra nhiều bất cập. Hiện nay, UBND Quận 12 cũng chưa có cơ chế thực sự thỏa đáng để thu hút nguồn nhân lực có trình độ cao lĩnh vực văn hóa về làm việc tại địa phương, đơn vị cơ sở. Công tác tổ chức thi tuyển viên chức của đơn vị sự nghiệp tuy đã được triển khai tích cực, nhưng vẫn không tuyển đủ số lượng viên chức theo chỉ tiêu biên chế. Vẫn còn hiện tượng một số nơi chọn người làm trong đơn vị lâu, người quen nên chưa có vị trí cho người nơi khác, người mới. Việc tuyển dụng viên chức hiện nay vẫn chú trọng đến bằng cấp và kiến thức về quản lý nhà nước nói chung, các nội dung thi tuyển chưa thật sự phù hợp, chưa thực sự quan tâm đến năng lực

và kỹ năng công tác của người được tuyển dụng; chất lượng công tác chuyên môn của một số viên chức sau khi được tuyển dụng còn hạn chế” (Trích phỏng vấn sâu).

- Chính sách bố trí vị trí việc làm

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa

Sau khi tuyển dụng được nhân sự vào công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa, việc quan trọng khác là cơ quan nhà nước ở Quận 12 phải có chính sách bố trí việc làm cho nhân sự phù hợp với chuyên môn, sở trường và đặc biệt phù hợp với đề án tuyển dụng nhân sự đã xây dựng trước khi tuyển dụng họ. Tính đến năm 2020, thực tế vấn đề này tại Quận 12 đối với lĩnh vực văn hóa như sau:

Ở cơ quan quản lý văn hóa cấp Quận: 100% nhân sự được tuyển dụng có vị trí việc làm phù hợp với chuyên môn được đào tạo; 100% số nhân sự có vị trí việc làm phù hợp với sở trường, nguyện vọng của họ. Đối với cấp phường: 11 người có vị trí việc làm phù hợp với chuyên môn được đào tạo, chiếm 30,6%; 07 người có vị trí việc làm không phù hợp với chuyên môn được đào tạo, chiếm 19,4%; 16 người có vị trí việc làm phù hợp với sở trường, nguyện vọng bản thân, chiếm 44,4%; và 02 người có vị trí việc làm không phù hợp với sở trường, nguyện vọng, chiếm 5,6% (Nguồn: học viên thống kê trực tiếp tại các cơ quan nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12).

Số liệu trên cho thấy nếu ở cấp quận, việc bố trí vị trí việc làm của những người làm quản lý nhà nước về văn hóa đảm bảo tính hiệu quả, thì ở cấp phường đang tồn tại những hạn chế, bất cập về chính sách bố trí vị trí việc làm của những người đang phụ trách công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở cấp phường khi mà tỷ lệ nhân sự có vị trí việc làm không phù hợp với chuyên môn được đào tạo, không phù hợp với sở trường, nguyện vọng

của họ khá cao (tổng là 25,0%). Chị PTXT trả lời câu hỏi phỏng vấn “Chị đánh giá thế nào về công tác bố trí vị trí việc làm của đội ngũ công chức, viên chức ngành văn hóa trên địa bàn Quận 12 trong những năm qua?” rằng: “Nhìn chung, việc sử dụng đội ngũ cũng có nhiều thay đổi, phù hợp với tình hình mới, việc bố trí, tạo môi trường làm việc được tiến hành thường xuyên’’. Chị VTC đưa ra nhận định “Việc bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ chuyên trách văn hóa một số nơi chưa ổn định, người này mới vừa bắt kịp nhịp độ và tiến độ của công việc thì lại thay thế, người mới thì phải bắt đầu lại từ đầu” (Trích phỏng vấn sâu).

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

Các thiết chế văn hóa nói chung, TTVH Quận 12 là môi trường lao động văn hóa - nghệ thuật đặc thù, thiên về sáng tạo nghệ thuật là chính. Do đó, việc lãnh đạo những đơn vị này có một chính sách bố trí vị trí việc làm hợp lý cho đội ngũ viên chức, người lao động của Trung tâm sẽ phát huy được năng lực sáng tạo, sức lao động của họ. Đó là cơ sở tạo nên chất lượng lao động của đội ngũ viên chức, người lao động ở Trung tâm.

Các số liệu mà học viên thu thập được tính đến năm 2021 cho thấy trong tổng số 56 viên chức, người lao động của TTVH Quận 12, tính theo bằng cấp của nhóm nhân sự làm việc đòi hỏi chuyên môn phải được đào tạo bài bản, chuyên sâu mà nhân sự phải nộp cho cơ quan thì có 25 người có vị trí việc làm phù hợp với chuyên môn được đào tạo. 100% viên chức, người lao động có vị trí việc làm phù hợp với sở trường, nguyện vọng của bản thân.

Qua phỏng vấn sâu một số viên chức, người lao động đang làm việc tại TTVH Quận 12 cho thấy việc bố trị vị trí việc làm của đội ngũ nhân sự tại đơn vị này vẫn còn một số hạn chế. Ví dụ như theo ý kiến của chị PTXT thì cho rằng “Dù các lãnh đạo Trung tâm đã xem xét khá kỹ lưỡng trước

khi phân công hay bố trí vào một vị trí, tuy nhiên chưa đầy đủ lắm có người học ngành này nhưng lại được phân công làm ngành khác nên khó phát huy hết năng lực của mình” (Trích phỏng vấn sâu). Một ý kiến khác của chị NTTN: “Vẫn còn bất cập, chưa đúng thực chất do tìm đúng chuyên môn về lĩnh vực văn hóa còn hạn chế, việc đòi hỏi đúng bằng đã học thì rất ít người tham gia vào cơ quan nhà nước. Cần quan tâm thêm việc người lao động không đủ quy định để vào viên chức, tuy nhiên, trình độ chuyên môn và khả năng làm việc hiệu quả’’ (Trích phỏng vấn sâu).

Về chính sách bố trí vị trí việc làm, công tác bổ nhiệm viên chức quản lý cũng là một khía cạnh đáng quan tâm. Qua nghiên cứu cho thấy, từ năm 2015 đến 2020, UBND Quận 12, TTVH Quận 12 đã thực tốt những quy định về bổ nhiệm viên chức quản lý cấp Trung tâm, cấp phòng ban chức năng trực thuộc của Trung tâm. Cụ thể, UBND Quận 12 và Giám đốc TTVH Quận 12 đã căn cứ vào nhu cầu nhân sự, yêu cầu công việc của đơn vị, cũng như những quy định về cơ cấu bộ máy tổ chức của đơn vị sự nghiệp công lập cấp quận/huyện mà tiến hành bổ nhiệm các vị trí viên chức quản lý cấp Trung tâm và phòng, ban chức năng trực thuộc. Những viên chức quản lý này đều có thời gian nhiệm kỳ giữ chức vụ không quá 05 năm và đều đủ những điều kiện theo quy định của pháp luật để được bổ nhiệm chức vụ. Khi những viên chức quản lý hết thời hạn giữ chức vụ quản lý, UBND Quận 12, cũng như lãnh đạo TTVH Quận 12 đã xem xét bổ nhiệm lại hoặc không bổ nhiệm lại. Với những trường hợp không được bổ nhiệm lại, UBND Quận 12, cũng như lãnh đạo TTVH Quận 12 đã bố trí viên chức vào vị trí việc làm theo nhu cầu công tác, phù hợp với chuyên môn, nghiệp vụ của viên chức. Trong thời gian giữ chức vụ quản lý các cấp tại TTVH Quận 12, viên chức được hưởng phụ cấp chức vụ quản lý, được tham gia hoạt động nghề nghiệp theo chức danh nghề nghiệp đã được bổ nhiệm.

- Chính sách lương, thưởng, phúc lợi xã hội

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa

Chính sách lương, thưởng và phúc lợi xã hội là một trong những yếu tố có sức thu hút lớn nhất để người lao động tham gia vào một lĩnh vực nghề nghiệp, một cơ quan, đơn vị, trong đó có vị trí việc làm là quản lý nhà nước đối với lĩnh vực văn hóa. Xét ở góc nhìn pháp lý, Nhà nước Việt Nam đã có những quy định rất rõ về chính sách tiền lương và các chế độ liên quan đến tiền lương như sau: người làm công chức được Nhà nước bảo đảm tiền lương tương xứng với nhiệm vụ, quyền hạn được giao, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước; các ngành, nghề có môi trường độc hại, nguy hiểm được hưởng phụ cấp và chính sách ưu đãi theo quy định của pháp luật; được hưởng tiền làm thêm giờ, tiền làm đêm, công tác phí và các chế độ khác theo quy định của pháp luật. Công chức văn hóa được nghỉ hàng năm, nghỉ lễ theo quy định của pháp luật. Trường hợp do yêu cầu nhiệm vụ, cán bộ, công chức không sử dụng hoặc sử dụng không hết số ngày nghỉ hàng năm thì ngoài tiền lương còn được thanh toán thêm một khoản tiền bằng tiền lương cho những ngày không nghỉ. Ngoài ra, những công chức văn hóa cũng được bảo đảm quyền được hưởng chính sách ưu đãi về nhà ở, phương tiện đi lại, chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật; nếu bị thương hoặc hy sinh trong khi thi hành công vụ thì được xem xét hưởng chế độ, chính sách như thương binh hoặc được xem xét để công nhận là liệt sĩ và các quyền khác theo quy định của pháp luật [100, điều 12, 13, 14].

Cụ thể hóa những quy định trên, Phòng VH - TT Quận 12 và cơ quan nhà nước có thực hiện chức năng quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 đã ban hành Quy chế chi tiêu nội bộ với những quy định cụ thể lương, phụ cấp, phúc lợi xã hội đối với những công chức đang công tác tại Phòng.

Dưới đây, học viên phân tích Quy chế chi tiêu nội bộ hiện hành của Phòng VH - TT Quận 12 như là một ví dụ điển hình.

Theo Quy chế này, tiền lương của công chức văn hóa thực hiện theo Quyết định của UBND Quận 12: được tính là mức lương tối thiểu nhân với hệ số lương cơ bản. Về công tác phí khoán: người đi công tác trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh được chi 400.000đồng/người/tháng (đối với cán bộ, công chức trong đoàn kiểm tra liên ngành Văn hóa - Xã hội được hưởng thêm theo chế độ kiểm tra). Quy chế cũng quy định 02 phương thức thanh toán tiền phương tiện đi công tác là thanh toán theo giá ghi trên hóa đơn và giá vé; hoặc thanh toán khoán tiền tự túc phương tiện theo số km thực đi (từ 15km trở lên) với các định mức chi: 20.000đ/lít xăng/40km x số km thực đi; khấu hao xe được khoán mức 100.000đ từ từ 50 - 100 km và 150.000đ từ 100 - 200 km. Trường hợp cán bộ, công chức trong đơn vị đi khảo sát, nắm tình hình địa bàn phục vụ cho hoạt động của Đội kiểm tra liên ngành Văn hóa - Xã hội bằng phương tiện cá nhân, mức hỗ trợ nhiên liệu là 01 lít xăng/40km. Về phụ cấp lưu trú, mức chi tối đa 150.000đ/ ngày. Thanh toán tiền thuê phòng nghỉ tại nơi đến công tác, thanh toán theo hình thức khoán theo quy định hiện hành, hoặc theo hóa đơn thực tế (Thực hiện theo Thông tư số 40/2017/TT-BTC ngày 28/7/2017) [52].

Đối với tiền lương làm thêm giờ, Quy chế chi tiêu nội bộ cũng quy định như sau: cán bộ, công chức văn hóa làm việc thêm giờ ngoài giờ làm việc chính thức có phê duyệt bằng văn bản thì được thanh toán với những định mức sau: làm thêm giờ vào ngày thường = 150% mức lương giờ hiện hưởng x số giờ làm thêm; vào ngày nghỉ hàng tuần = 200% mức lương giờ hiện hưởng x số giờ làm thêm; vào ngày lễ = 300% mức lương giờ hiện hưởng x số giờ làm thêm; vào ban đêm (từ 21h ngày hôm trước đến 5h sáng hôm sau) thì ngoài tiền lương làm thêm giờ được hưởng như trên, được trả thêm ít nhất bằng 30% của tiền lương làm việc vào ban ngày [52].

Về phúc lợi xã hội, Quy chế chi tiêu nội bộ cũng quy định: Chi trợ cấp khó khăn đột xuất: mức chi 300.000/người/lần nhưng 01 năm không quá 02 lần. Trường hợp khó khăn đặc biệt, Công đoàn bàn bạc với lãnh đạo đơn vị cân đối nguồn kinh phí đơn vị để quyết định mức trợ cấp phù hợp. Chi trợ cấp khó khăn thường xuyên: 1.200.000 đồng/người/quý. Chi trợ cấp cho cán bộ, công chức trong các ngày: lễ (tết Dương lịch, giỗ Tổ Hùng Vương10/3); 30/4; 1/5, 2/9, 28/8 (thành lập ngành Văn hóa và Thông tin): 500.000đ/người/lần; Tết Nguyên đán: 2.000.000đồng/người. Chi trợ cấp cho cán bộ, công chức nữ trong ngày lễ 8/3, ngày 20/10: 300.000đ/người. Chi cán bộ, công chức có việc cưới mức chi 500.000 đ/người/lần; việc tang (cha, mẹ ruột; cha, mẹ vợ hoặc cha mẹ chồng; vợ, chồng, con) mức chi 500.000đ/người/lần. Chi khám sức khỏe định kỳ: 1.000.000đồng/người/năm. Đối với đồng phục cơ quan: căn cứ vào tình hình kinh phí sử dụng trong năm, thủ trưởng quyết định và có thông qua tổ Công đoàn [52].

Đối với vấn đề thu nhập tăng thêm, công chức văn hóa ở Quận 12 thường có hai nguồn thu nhập tăng thêm sau:

Thứ nhất là nguồn từ tiết kiệm kinh phí khoán của đơn vị. Đối với Phòng VH - TT Quận 12, nguồn này được chi như sau: Phương pháp trả thu nhập tăng thêm dựa trên hiệu suất công tác của từng cán bộ, công chức đảm bảo chất lượng, hiệu quả công việc được thể hiện qua kết quả đánh giá lao động cuối năm. Theo đó, người được xếp loại A (Đạt từ hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên) sẽ có định mức hệ số là 1,0; xếp loại B (Đạt hoàn thành nhiệm vụ) được tính hệ số là 0,9; xếp loại C (Không hoàn thành nhiệm vụ) được tính hệ số là 0,8. Hàng quý, tạm chi trước thu nhập tăng cho cán bộ, công chức với mức tạm chi tối đa không quá 60% quỹ tiền lương một quý của cơ quan. Cuối năm, sau khi xác định số kinh phí tiết kiệm thực tế và đánh giá hiệu quả công việc sẽ xem xét chi trả thu nhập tăng thêm cho cán

bộ công chức, bảo đảm không được vượt quá số tiết kiệm được trong năm [52].

Thứ hai là nguồn theo Nghị quyết 03/2018/NQ-HĐND ngày 16 tháng 3 năm 2018 của Hội đồng nhân dân Tp.Hồ Chí Minh. Theo đó, hệ số điều chỉnh thu nhập tăng thêm của cán bộ, công chức hoàn thành xuất sắc công tác nhiệm vụ là 1,2 lần so với tiền lương theo ngạch bậc và chức vụ. Cán bộ, công chức hoàn thành tốt công tác nhiệm vụ có hệ số là 80% của trường hợp cán bộ, công chức hoàn thành xuất sắc công tác nhiệm vụ. Các trường hợp khác thực hiện theo văn bản hướng dẫn chung [36].

Qua thống kê thu nhập tăng thêm của cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12 cho kết quả như sau:

Bảng 2.1: Thống kê thu nhập tăng thêm ngoài lương của nhân sự đang công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12

Mức thu nhập tăng thêm (Đvt: triệu/tháng)	Số nhân sự cấp Quận		Số nhân sự cấp phường
Mức thu nhập tăng thêm (Đvt: triệu/tháng)	2019	2020	2019	2020
Không có thu nhập	0	0	2	2
Dưới 1 triệu/tháng	0	0	0	0
Từ 1 - 2 triệu/tháng	0	0	2	2
Từ trên 2 - 3 triệu/tháng	3	5	3	5
Trên 3 triệu/tháng	6	4	6	5

Nguồn: Phòng Văn hóa và Thông tin; UBND các phường ở Quận 12 Do cách tính hệ số khi xác định mức thu nhập tăng thêm cho cán bộ,

công chức ngành văn hóa, nên thu nhập tăng thêm của họ không bằng nhau. Mức thu nhập tăng thêm cao thường rơi vào những cán bộ, công chức giữ vị trí quản lý, lãnh đạo tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa.

Qua phỏng vấn một số vị lãnh đạo là công chức trong ngành văn hóa trên địa bàn Quận 12, học viên nhận được những ý kiến phản hồi về chính

sách lương, thưởng và phúc lợi xã hội của nhân sự đang công tác ở vị trí quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12 trong những năm qua như sau:

Chị TBN cho rằng “Chính sách lương, thưởng, phúc lợi xã hội đối với đội ngũ công chức, viên chức ngành văn hóa trên địa bàn Quận 12 trong những năm qua cơ bản đáp ứng được đời sống của công chức. Tuy nhiên, một vài vị trí mức thu nhập còn thấp; chế độ làm ngoài giờ, đi kiểm tra, phục vụ ngoài địa bàn chưa được quan tâm đúng mức”. Chị LTNT cũng nhận định “Chính sách lương, thưởng và phúc lợi xã hội hiện nay của Quận chưa thu hút được “người tài” có chuyên môn trong ngành văn hóa”. Khái quát và toàn diện hơn, chị VTC nói: “Chính sách lương, thưởng và phúc lợi xã hội đối với công chức, viên chức ngành văn hóa trên địa bàn Quận 12 là chung theo quy định toàn Thành phố chứ không có gì khác biệt. Tuy nhiên, theo tôi đánh giá, những chính sách về lương, thưởng và phúc lợi xã hội cho những người làm trong ngành văn hóa hiện nay chưa đảm bảo được đời sống kinh tế của họ, đặc biệt là những người đã lập gia đình, có con nhỏ, phải sống trọ thì họ có cuộc sống rất khó khăn. Do đó, họ chưa an tâm làm công tác chuyên môn. Theo tôi có khoảng 80% viên chức, người lao động ngành văn hóa ở Quận 12 phải có nghề tay trái để nuôi sống gia đình và bản thân. Điều này ảnh hưởng khá lớn đến chất lượng công tác chuyên môn. Lãnh đạo của cơ quan ngành văn hóa đều biết thực trạng này, nhưng vì là chính sách chung, nên không thể làm khác được. Cũng không thể cấm họ làm thêm kiếm sống được, vì đó chính là cách để họ tiếp tục bám trụ với nghề nghiệp của họ hiện tại. Cũng bởi chính sách lương, thưởng thấp, trong khi lượng công việc của họ rất nặng, rất lớn, nên ngành văn hóa Quận 12 chưa thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao, chưa giữ chân được những người giỏi công tác lâu dài. Điều này đã tồn tại trong nhiều năm nay,

và các cấp lãnh đạo cũng đã tìm hướng giải quyết, nhưng chưa mang lại hiệu quả thiết thực” (Trích phỏng vấn sâu).

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

Luật Viên chức hiện hành ghi rõ viên chức được trả lương tương xứng với vị trí việc làm, chức danh nghề nghiệp, chức vụ quản lý và kết quả thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ được giao; được hưởng phụ cấp và chính sách ưu đãi trong trường hợp làm việc ở miền núi, biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn hoặc làm việc trong ngành nghề có môi trường độc hại, nguy hiểm, lĩnh vực sự nghiệp đặc thù; được hưởng tiền làm thêm giờ, tiền làm đêm, công tác phí và chế độ khác theo quy định của pháp luật và quy chế của đơn vị sự nghiệp công lập; được hưởng tiền thưởng, được xét nâng lương theo quy định của pháp luật và quy chế của đơn vị sự nghiệp công lập; được nghỉ hàng năm, nghỉ lễ, nghỉ việc riêng theo quy định của pháp luật về lao động. Do yêu cầu công việc, viên chức không sử dụng hoặc sử dụng không hết số ngày nghỉ hàng năm thì được thanh toán một khoản tiền cho những ngày không nghỉ; được nghỉ không hưởng lương trong trường hợp có lý do chính đáng và được sự đồng ý của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập; được khen thưởng, tôn vinh theo quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng khi viên chức có công trạng, thành tích và cống hiến trong công tác, hoạt động nghề nghiệp [101, điều 12, 13, 51].

Đối với thu nhập từ lương, viên chức và người lao động được chi theo những quy định hiện hành của pháp luật về lương. Đối với các khoản thu nhập tăng thêm, viên chức, người lao động của TTVH Quận 12 có được từ hai nguồn sau:

Thứ nhất là nguồn thu nhập tăng thêm do tiết kiệm chi của Trung tâm, căn cứ vào nguồn thu sự nghiệp hàng năm và khả năng tiết kiệm chi của

Trung tâm để xác định số tiền thu nhập tăng thêm cho tất cả viên chức và người lao động, trừ người lao động theo dạng hợp đồng khoán việc. Nguyên tắc chi thu nhập tăng thêm từ nguồn này là tổng mức thu nhập tăng thêm của đơn vị không được vượt quá 02 lần quỹ tiền lương ngạch, bậc, chức vụ và các khoản phụ cấp lương trong năm do Nhà nước quy định. Đồng thời, việc chi trả thu nhập tăng thêm từ nguồn chi tiết kiệm của Trung tâm phải gắn với chất lượng và hiệu quả công việc của viên chức và người lao động tại thời điểm đánh giá lao động để xác định mức chi thu nhập tăng thêm. Cụ thể mức chi hiện hành theo quy chế chi tiêu nội bộ của TTVH Quận 12 như sau:

Bảng 2.2: Thống kê mức chi thu nhập tăng thêm tại Trung tâm Văn hóa Quận 12 trong năm 2021

Đvt: Triệu đồng

Stt	Chức vụ	Hệ số tăng thêm của cá nhân
1.	Giám đốc, phó giám đốc	1.1
2.	Trưởng, phó các bộ phận, kế toán trưởng	0.9
3.	Viên chức, người lao động (phòng Hành chính Quản trị, Bản tin)	0.7
4.	Người lao động (khác)	0.5
5.	Người lao động dưới 12 tháng thì căn cứ vào số tháng làm việc thực tế x hệ số thu nhập

Nguồn: Trung tâm Văn hóa Quận 12

Thu nhập tăng thêm của từng cá nhân viên chức, người lao động của TTVH Quận 12 được tính bằng công thức như sau: Thu nhập tăng thêm của cá nhân (1 năm) = hệ số tăng thêm của cá nhân x mức thu nhập tăng thêm bình quân của đơn vị trong năm. Trường hợp viên chức, người lao động nghỉ việc, nghỉ việc không lương, nghỉ ốm đau, thai sản vượt quy định hiện

hành thì không được tính thời gian công tác để tính thu nhập tăng thêm từ nguồn chi tiết kiệm của Trung tâm [78].

Thứ hai là nguồn thu nhập tăng thêm theo Nghị quyết 03/2018/NQ- HĐND ngày 16 tháng 3 năm 2018 của Hội đồng Nhân dân Tp.Hồ Chí Minh. Theo Quy chế chi tiêu nội bộ hiện hành của TTVH Quận 12, nếu trong quý, viên chức có kết quả đánh giá lao động tốt thì được hưởng hệ số điều chỉnh thu nhập tăng thêm tối đa bằng 80% trường hợp viên chức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Viên chức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong quý thì hệ số điều chỉnh thu nhập tăng thêm là 1.2 so với tiền lương theo ngạch bậc, chức vụ hiện hành [78].

Tuy nhiên, qua thống kê từ năm 2019, 2020, mức thu nhập tăng thêm thực tế của viên chức tại Trung tâm Văn hóa Quận 12 như sau:

Bảng 2.3: Thống kê mức thu nhập tăng thêm từ 2019 - 2020 của viên chức tại Trung tâm Văn hóa Quận 12

Đvt: Triệu đồng

Mức thu nhập tăng thêm	Năm 2019	Năm 2020
Từ trên 2 - 3 triệu	7/60 người	2/52 người
Trên 3 triệu	53/60 người	50/52 người

Nguồn: Trung tâm Văn hóa Quận 12

Ngoài lương, thu nhập tăng thêm, theo quy chế chi tiêu nội bộ của TTVH Quận 12, viên chức và người lao động của đơn vị này còn có những tiền công, hỗ trợ, phúc lợi xã hội và các khoản thưởng khác. Ví dụ:

+ Tiền công trực cơ quan: Tết cổ truyền chi 100.000đ/người/ca; trực Tết dương lịch, giổ tổ Hùng Vương, Lễ 30/4, 1/5, 2/9 chi 60.000đ/người/ca; ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6, Tết Trung thu, giáng sinh: bảo vệ đơn vị được hưởng 60.000đ/người/ca trực.

+ Hỗ trợ công tác an ninh trật tự cho bảo vệ đơn vị: 1.000.000đ/người/tháng.

+ Chăm lo Tết cổ truyền: 5.000.000đ/người

+ Chăm lo Tết dương lịch, lễ 30/4, 01/5, 28/8 (Kỷ niệm ngày thành lập ngành Văn hóa), 2/9, Tết Trung thu, 8/3 (dành cho nữ), 20/10 (dành cho nữ): 200.000đ/người. Ngày Quốc tế Thiếu nhi, Tết Trung thu: 200.000đ/em (cho con em dưới 16 tuổi của viên chức, người lao động của Trung tâm).

+ Chi phúc lợi: ma chay (cha, mẹ, vợ, chồng, con ruột của viên chức, người lao động): 2.000.000đ/người; thăm bệnh viên chức, người lao động thuộc Trung tâm và người nhà của họ: 500.000đ/người/lần/năm; hỗ trợ viên chức, người lao động bệnh nặng nằm viện từ 10 ngày trở lên: 1.000.000đ/người/lần/năm; thăm hộ sản nữ, vợ viên chức, người lao động: 500.000/lần; hỗ trợ đám tang cho viên chức, người lao động mất: 5.000.000đ/người; tham quan nghỉ mát: không quá 3.000.000đ/người; cưới của viên chức, người lao động: 1.000.000đ/người.

+ Trợ cấp thư viện, lưu trữ, phụ trách công tác bảo tàng: 0.2 x mức lương tối thiểu.

+ Chi khen thưởng cho tập thể, cá nhân tham gia các hội thi cấp thành phố đạt giải (I, II, II, khuyến khích - KK):

Bảng 2.4: Định mức chi khen thưởng cho tập thể, cá nhân tham gia các hội thi cấp thành phố đạt giải

Đvt: Nghìn đồng

Giải	I	II	III	KK
Cá nhân	500	400	300	200
Tập thể	2.000	1.500	1.000	800
Đơn ca	500	400	300	200
Song, tam ca	500	400	300	200
Tiểu phẩm	400	350	300	200
Múa	500	400	300	200
Độc tấu	400	300	200	100

Nguồn: Trung tâm Văn hóa Quận 12

Như vậy, trong giai đoạn 2019 - 2020, với mức thu nhập tăng thêm này, phần lớn viên chức đang công tác tại TTVH Quận 12 có tổng thu nhập dao động từ 07 - 10 triệu/tháng. Nếu so với một số ngành nghề khác, tổng thu nhập trên có thể nhỉnh hơn đôi chút. Nhưng so với mức chi tiêu hiện tại ở Tp.Hồ Chí Minh, thì mức thu nhập trên chỉ đủ để nuôi sống 01 người ở mức trung bình. Do đó, với những viên chức đã có gia đình, con cái và phải thuê nhà, thì với thu nhập trên, họ có cuộc sống rất chật vật, khó khăn. Điều đó càng khó khăn hơn khi năm 2020, 2021, Tp.Hồ Chí Minh đã giảm hệ số mức thu nhập tăng thêm theo Nghị quyết 03/2018/NQ-HĐND bị cắt giảm từ 1.2 xuống 0.8 và 0.6 để trích nguồn kinh phí chống dịch. Hơn nữa, Nghị quyết 03/2018/NQ-HĐND về chi thu nhập tăng thêm trên của HĐND Thành phố chỉ có viên chức mới được hưởng. Do đó, những người lao động tại TTVH Quận 12 chưa vào viên chức còn có cuộc sống khó khăn hơn rất nhiều. Đó cũng là lý do vì sao có khoảng 90% viên chức, người lao động tại TTVH Quận 12 phải làm thêm ngoài giờ bằng nghề “tay trái” để có thêm nguồn thu nhập trang trải cuộc sống.

Nói về những khó khăn về thu nhập của viên chức, người lao động tại TTVH Quận 12, anh NVH chia sẻ: “Có sự chênh lệch rất lớn giữa công chức và viên chức văn hóa, do viên chức thuộc đơn vị sự nghiệp công lập chưa được giao quyền tự chủ hoàn toàn, là tự chủ một phần tài chính, các phúc lợi xã hội, chế độ theo chính sách vẫn đảm bảo theo quy định của nhà nước, tuy nhiên chế độ thưởng có phần hạn chế phụ thuộc và nguồn thu của đơn vị, 02 năm qua do ảnh hưởng của dịch Covid hoạt động tại đơn vị sự nghiệp bị hạn chế, nguồn thu không đảm bảo chi cho thưởng phúc lợi, viên chức hưởng Nghị quyết 03/2018/NQ-HĐND thì từ 1.2 xuống 0.8 và 0.6” (Trích phỏng vấn sâu). Anh LTH cho biết “Từ năm 2017, thực hiện Nghị định 15/NĐ-CP về tự chủ và Nghị định 151/NĐ-CP của Chính phủ về việc quản lý sử dụng tài sản công có những điều bất cập trong việc cho thuê,

liên kết hợp tác... chưa được hướng dẫn, tháo gỡ, nên dẫn tới nhiều hoạt động phải tạm ngưng mất nguồn thu ổn định, cộng với dịch Covid-19 kéo dài 02 năm qua, nhiều hoạt động dịch vụ không hoạt động nên không có thu nhập, dẫn tới đơn vị phải phụ thuộc vào Ngân sách Quận hỗ trợ chiếm trên 90% nên dẫn tới việc trả lương gặp khó khăn, thu nhập tăng thêm không còn. Đặc biệt ảnh hưởng nhất là các đồng chí được tuyển dụng ký hợp đồng lao động theo nhu cầu của đơn vị (không phải trong định biên). Đơn vị phải tinh giảm 11 đồng chí ngoài quyền lợi BHXH được hưởng theo quy định, đơn vị không còn nguồn dự phòng để hỗ trợ. Đây là sự thiệt thòi cho các đối tượng này” (Trích phỏng vấn sâu).

- Chính sách phát triển nguồn nhân lực

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa

Theo quy định của pháp luật, để đảm bảo các điều hiện thi hành công vụ, cán bộ, công chức văn hóa có quyền được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ. Họ cũng được bảo đảm quyền học tập. Đồng thời, việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức văn hóa phải căn cứ vào tiêu chuẩn, chức vụ, chức danh nghề nghiệp, yêu cầu nhiệm vụ và phù hợp với quy hoạch cán bộ. Nội dung, chương trình, hình thức, thời gian đào tạo, bồi dưỡng công chức phải căn cứ vào tiêu chuẩn chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý, tiêu chuẩn của ngạch công chức và phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ. Hình thức đào tạo, bồi dưỡng công chức bao gồm: bồi dưỡng theo tiêu chuẩn ngạch công chức; đào tạo, bồi dưỡng theo các chức danh lãnh đạo, quản lý. Cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý công chức văn hóa có trách nhiệm xây dựng và công khai kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng để tạo nguồn và nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của công chức. Cơ quan, tổ chức, đơn vị sử dụng công chức văn hóa có trách nhiệm tạo điều kiện để công chức tham gia đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực,

trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của công chức. Đối với công chức được đưa đi đào tạo, bồi dưỡng, họ có trách nhiệm chấp hành nghiêm chỉnh quy chế đào tạo, bồi dưỡng và chịu sự quản lý của cơ sở đào tạo, bồi dưỡng. Họ được hưởng nguyên lương và phụ cấp; thời gian đào tạo, bồi dưỡng được tính vào thâm niên công tác liên tục, được xét nâng lương theo quy định của pháp luật. Nếu đạt kết quả xuất sắc trong khóa đào tạo, bồi dưỡng, họ sẽ được biểu dương, khen thưởng. Công chức đã được đào tạo, bồi dưỡng nếu tự ý bỏ việc, xin thôi việc phải đền bù chi phí đào tạo, bồi dưỡng theo quy định của pháp luật [100, điều 11, 14, 25, 47, 48, 49].

Ở Quận 12, trong giai đoạn 2016 - 2020, UBND Quận đã xây dựng và thực hiện kế hoạch số 331/KH-UBND-VHTT thực hiện Chương trình nâng cao chất lượng, phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu, nhân tài lĩnh vực văn hóa

- nghệ thuật, thể dục - thể thao. Theo Kế hoạch này, giai đoạn 2016 - 2020: đào tạo 02 thạc sĩ; 100% công chức hoàn thành chương trình chuyên viên; 100% công chức đạt trình độ trung cấp lý luận chính trị - hành chính. Cũng theo Kế hoạch 331 này, Phòng VH - TT Quận 12 có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Văn hóa để phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng năng khiếu, nhân tài [85]. Mặt khác, giai đoạn 2016 - 2020, UBND Quận 12 đã bố trí kinh phí đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức quận với tổng số tiền là 1.996.473.553 đồng, chưa tính kinh phí đào tạo, bồi dưỡng cho sự nghiệp giáo dục.

Thực hiện kế hoạch chung trên, năm 2019, Phòng VH - TT Quận 12 đã xây dựng Kế hoạch số 72/KH-VHTT thực hiện Chương trình nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của đơn vị. Theo kế hoạch này, cơ quan này sẽ rà soát thực trạng đội ngũ công chức văn hóa để xác định nhu cầu, số lượng và yêu cầu cụ thể để xây dựng quy hoạch tổng thể công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức giai đoạn 2018 - 2020 và những năm tiếp theo gắn với bố trí, sử dụng và phát huy năng lực sau đào tạo và cơ cấu đội ngũ

theo ví trí việc làm cho năm 2019 và những năm tiếp theo. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cơ quan ngày càng chuyên nghiệp, đảm bảo tiêu chuẩn trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị, có năng lực đáp ứng nhu cầu xây dựng và phát triển của Quận 12 trong tình hình mới. Về phương hướng đào tạo, bồi dưỡng, Phòng VH - TT Quận 12 xác định: cán bộ, công chức cơ quan phải tích cực tham gia học tập để nâng cao trình độ, đạt chuẩn chức danh; tập trung đào tạo, bồi dưỡng về văn hóa công vụ, cải cách hành chính và kỹ năng xử lý tình huống, giao tiếp, ứng xử. Cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa cấp quận này cũng nhấn mạnh: tạo điều kiện cho cán bộ, công chức tham gia học tập các lớp về tin học, ngoại ngữ, mô hình 5S; tham gia các lớp bồi dưỡng ngắn hạn về cập nhật các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; thực hiện đánh giá năng lực cán bộ, công chức trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ trước và sau khi được đào tạo, bồi dưỡng gắn với công tác tổ chức cán bộ từ khâu tuyển dụng, đào tạo, sử dung, quy hoạch và đề bạt cán bộ, công chức văn hóa [49].

Từ những kế hoạch trên cho thấy Chính quyền Quận 12 đã có sự chuẩn bị, chủ động và dành sự quan tâm nhất định đến công tác phát triển nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận. Tuy nhiên, thực tế quá trình thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng để phát triển nguồn nhân lực đang công tác quản lý nhà nước về văn hóa cơ quan văn hóa cấp quận và phường ở Quận 12 được thể hiện qua bảng sau: Bảng 2.5: Thống kê số lượng cán bộ, công chức văn hóa được đào tạo,

bồi dưỡng nâng cao trình độ ở Quận 12

Hình thức đào tạo

Cấp quận

Cấp phường

2019

2020

2019

2020

Số lượt người được đưa đi đào tạo ngắn

hạn/tập huấn

Số lượt người được đưa đi đào tạo dài

hạn.

Số lượng người hoàn thành khóa đào tạo

dài hạn.

Nội dung đào tào:

- Văn hóa giao tiếp ứng xử

- Quản lý hoạt động du lịch

- Quy định về biển hiệu, bảng quảng cáo;

- Quản lý di sản văn hóa

- Quản lý hoạt động tư tưởng văn hóa

Nguồn: Phòng Văn hóa và Thông tin Quận 12

Như vậy, chính sách phát triển nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa của Quận 12 chủ yếu tập trung vào hình thức tập huấn, bồi dưỡng ngắn hạn, trong khi các hình thức đào tạo dài hạn theo hướng phát triển chuyên môn sâu chưa được quan tâm nhiều. Hơn nữa, ngoài các lớp tập huấn, bồi dưỡng ngắn hạn là cán bộ, công chức văn hóa được hỗ trợ tài chính để hoàn thiện khóa học, các khóa đào tạo dài hạn ở các bậc cử nhân, thạc sĩ chỉ những cán bộ, công chức thuộc diện quy hoạch làm lãnh đạo, quản lý mới được hỗ trợ 50% kinh phí đào tạo; những đối tượng còn lại cơ quan chỉ tạo điều kiện về mặt thời gian còn kinh phí đào tạo phải tự túc. Nhưng nghịch lý là khi xin đi học tự túc ở các bậc học này, cán bộ, công chức phải cảm kết vẫn hoàn thành các nhiệm vụ của mình. Đó là một trong những bất cập rất lớn để tạo động lực cho cán bộ, công chức văn hóa trên địa bàn Quận 12 rất e ngại để chủ động học tập, nâng cao trình độ ở các bậc đào tạo cử nhân và sau đại học.

Qua phỏng vấn sâu một số cán bộ, công chức, viên chức văn hóa trên địa bàn Quận 12, chúng tôi còn thấy một số thực trạng khác như: Chị PTXT nói “Một số chương trình đào tạo, bồi dưỡng còn trùng lặp về nội

dung, chưa được cập nhật, bổ sung thường xuyên những kiến thức mới”. Chị TBN ý kiến: “Cần phải quan tâm hơn nữa đối với công tác đào tạo chuyên môn. Vì đối với công tác văn hóa cần có chuyên môn sâu về từng lĩnh vực sẽ đảm bảo công tác tham mưu, cũng như quản lý các nhiệm vụ liên quan” (Trích phỏng vấn sâu).

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

Trong Luật Viên chức - văn bản hợp nhất năm 2019 khẳng định: Nhà nước có chính sách xây dựng, phát triển đội ngũ viên chức có đạo đức nghề nghiệp, có trình độ và năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của khu vực cung ứng dịch vụ công; phát hiện, thu hút, bồi dưỡng, trọng dụng và đãi ngộ xứng đáng đối với người có tài năng để nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân. Mặt khác, viên chức có quyền được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ; được tạo điều kiện học tập hoạt động nghề nghiệp ở trong nước và nước ngoài [101, điều 10, 11]. Như vậy, phát triển viên chức trong các đơn vị sự nghiệp văn hóa là thực hiện theo quy định của pháp luật. Đó cũng là quyền hiển nhiên mà viên chức được hưởng. Khi nghiên cứu vấn đề này tại Quận 12 trong giai đoạn 2015 - 2020, chúng tôi nhận được một số kết quả cụ thể như sau:

+ Đào tạo nguồn nhân lực (ngắn và dài hạn)

Trước khi được bổ nhiệm các chức vụ quản lý, hoặc thay đổi chức danh nghề nghiệp, các viên chức TTVH Quận 12 đều được đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho chuẩn theo quy định. Nội dung, chương trình, hình thức, thời gian đào tạo, bồi dưỡng viên chức luôn được xác định trên cơ sở tiêu chuẩn chức vụ quản lý, chức danh nghề nghiệp, yêu cầu bổ sung, cập nhật kiến thức, kỹ năng phục vụ hoạt động nghề nghiệp. Hình thức đào tạo, bồi dưỡng được TTVH Quận 12 khuyến khích thực hiện cũng rất đa dạng từ chính quy - dài hạn, đến tập huấn, bồi dưỡng ngắn hạn. Bậc

đào tạo cũng đa dạng, trong đó lãnh đạo Trung tâm dành nhiều sự quan tâm đến việc khuyến khích viên chức, người lao động tham gia các chương trình đào tạo bậc sau đại học.

Để đạt được những kết quả cụ thể trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại TTVH Quận 12, UBND Quận 12 đã ban hành kế hoạch số 331/KH-UBND-VHTT thực hiện Chương trình nâng cao chất lượng, phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu, nhân tài lĩnh vực văn hóa - nghệ thuật, thể dục - thể thao giai đoạn 2016 - 2020. Theo Kế hoạch này, đến năm 2020, 100% cán bộ cấp trưởng phòng nghiệp vụ, 80% cán bộ cấp phó phòng nghiệp vụ của TTVH Quận được đào tạo chuyên ngành và có trình độ Trung cấp lý luận chính trị - hành chính; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động văn hóa nghệ thuật trong các trường học và tại 11 phường, qua đó kịp thời phát hiện tài năng và có kế hoạch đào tạo, phát triển tài năng. TTVH Quận 12 có trách nhiệm phối hợp với Phòng Giáo dục và Đào tạo, các đoàn thể quận và UBND các phường tổ chức hội thi, hội diễn văn hóa - văn nghệ để qua đó kịp thời phát hiện tài năng và có kế hoạch đào tạo, phát triển [85]. Đồng thời, lãnh đạo TTVH Quận 12 đã xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng viên chức, cũng như tạo điều kiện để viên chức được tham gia đào tạo, bồi dưỡng. Về phía viên chức tham gia đào tạo, bồi dưỡng, họ đã chấp hành nghiêm chỉnh quy chế đào tạo, bồi dưỡng và chịu sự quản lý của cơ sở đào tạo, bồi dưỡng.

Để động viên tinh thần chủ động, tích cực trong việc học tập, nâng cao trình độ, TTVH Quận 12 có chính sách hỗ trợ một phần tài chính cho việc đào tạo, bồi dưỡng cho viên chức và người lao động như: những viên chức được cử đi đào tạo được thanh toán tiền học phí và hỗ trợ xăng xe đi là 20.000đ/ngày/người. Những viên chức, người lao động được cử đi dự các lớp bồi dưỡng và tập huấn ngắn hạn ở Thành phố được hỗ trợ 50.000đ/buổi/người [78].

Kết quả về chính sách đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức, người lao động của TTVH Quận 12 được thể hiện qua những con số thống kê dưới đây:

+ Năm 2019, Trung tâm đã cử 242 lượt công chức, viên chức và người lao động tham gia các lớp tập huấn. Trong đó, cấp Thành phố là 12 lớp với 17 lượt người tham gia. Nội dung được tập huấn, bồi dưỡng là: kỹ năng xây dựng và quản lý dự án truyền thông; bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên viên, cán sự, công tác thư viện; kỹ năng khai thác, xử lý thông tin, viết và biên tập tin; bồi dưỡng cập nhật kiến thức đối với cán bộ lãnh đạo quản lý; tuyên truyền viên và công tác cổ động trực quan, triển lãm; tổ chức lễ hội và sự kiện chính trị - nghệ thuật; biên đạo múa dân gian dân tộc; nghiệp vụ xử lý, biên mục và quản lý theo phần mềm mới; kiến thức quản lý ngành văn hóa… Ở cấp quận có 26 lớp với 225 người tham gia với những nội dung: phương pháp đấu tranh phòng chống các quan điểm sai trái trên internet; công tác phòng cháy chữa cháy; sử dụng phần mềm quản lý văn bản mới; tổng điều tra dân số và nhà ở; học tập, quán triệt, triển khai thực hiện nội dung Hội nghị lần thứ Tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII; hội nghị quán triệt, triển khai chuyên đề; kỹ năng quản lý cấp phòng; chuyên đề về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh; công tác quy chế dân chủ cơ sở và công tác dân vận chính quyền; Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản hướng dẫn thi hành; kỹ năng về công tác bồi thường Nhà nước; công tác chứng thực; quốc phòng an ninh; kỹ năng giao tiếp, ứng xử nơi công sở; nghiệp vụ thư viện; công tác tôn giáo; sơ đồ tư duy và tư duy đột phá; văn thư lưu trữ; quản lý nhà nước ngạch chuyên viên...

+ Trong năm 2020, dù phải đối diện với tình hình khó khăn do dịch Covid-19, nhưng TTVH Quận 12 cũng xây dựng kế hoạch số 35/KH- TTVH về đào tạo, bồi dưỡng viên chức, người lao động. Kết quả, ở cấp Thành phố, Trung tâm đã cử 03 người tham gia 02 lớp bồi dưỡng kiến thức

về tổ chức các hoạt động trong các thiết chế văn hóa (01 người), nghiệp vụ thư viện (02 người). Ở cấp Quận, Trung tâm đã cử 105 lượt người tham gia với 18 lớp gồm: tập huấn công tác tuyên giáo; chuyên đề Chỉ thị 05- CT/TW; hội nghị tuyên truyền, phổ biến Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật tổ chức Chính phủ và Luật tổ chức chính quyền địa phương, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật viên chức; tập huấn Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hướng dẫn thi hành; bồi dưỡng kỹ năng công tác bồi thường Nhà nước trong lĩnh vực quản lý hành chính; công tác tuyên truyền miệng; bồi dưỡng kiến thức quốc phòng an ninh cho các bộ, công chức thuộc đối tượng 4;…(Nguồn: Trung tâm Văn hóa Quận 12).

Những con số thống kê trên dù có thể chưa đầy đủ, cập nhật nhất, nhưng đã phần nào thể hiện những thành tựu trong công tác phát triển đội ngũ viên chức văn hóa của UBND Quận 12, cũng như lãnh đạo TTVH Quận 12. Tuy nhiên, thực tế vấn đề này vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế. Điều đó được thể hiện qua ý kiến đánh giá của một số công chức, viên chức khi chúng tôi thực hiện các cuộc phỏng vấn sâu. Ví dụ theo chị HPK thì “Các lớp nâng cao trình độ chuyên môn ngành văn hóa do Sở Văn hóa và Thể thao tổ chức còn khá hạn chế”. Theo anh NVH: “Việc nâng cao trình độ chuyên môn cho viên chức, công chức phụ thuộc vào vị trí công tác mà được đào tạo, nâng cao; đa phần là các lớp đào tạo, nâng cao ngắn hạn cấp chứng chỉ cho người học. Công chức viên chức tự lo kinh phí nâng cao trình độ với các lớp dài hạn’. Chị NTTN thì nói rằng: “Có chính sách nâng cao trình độ chuyên môn nhưng chất lượng tiếp thu còn thấp, chỉ tận dụng công việc thực tế để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ của mỗi người, nên đặt tiêu chí hàng đầu, vì trong những năm gần đây chính sách này đang bị bỏ ngõ’’ (Trích phỏng vấn sâu).

2.1.2. Thực trạng quản lý nguồn nhân lực

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa

Công tác quản lý cán bộ, công chức ngành văn hóa trên địa bàn Quận 12 là một trong những nội dung đặc biệt quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực đang công tác quản lý nhà nước về văn hóa. Chủ thể quản lý chung và trực tiếp là Phòng Nội vụ Quận 12. Bên cạnh đó, tại các cơ quan, đơn vị quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 như Phòng VH - TT Quận 12, UBND các phường còn có bộ phận chức năng chuyên trách quản lý công chức văn hóa như phòng/bộ phận tổ chức cán bộ/tổ chức nhân sự của đơn vị. Để quản lý cán bộ, công chức văn hóa nói riêng, cán bộ, công chức trong hệ thống cơ quan công quyền Quận 12 nói chung, tính đến 2020, UBND quận đã phê duyệt 12/12 Đề án vị trí việc làm của các cơ quan chuyên môn thuộc quận. Từ đó, việc tuyển dụng, quản lý, sử dụng công chức, viên chức đảm bảo theo quy định. Bên cạnh đó, học viên thấy rằng các cơ quan có thẩm quyền quản lý cán bộ, công chức lĩnh vực văn hóa ở Quận 12 đã thực hiện tốt những công việc như sau:

Quản lý hồ sơ của cán bộ, công chức văn hóa theo quy định tại Thông tư số 11/2011/TT-BNV của Bộ Nội vụ về chế độ báo cáo thống kê và quản lý hồ sơ công chức. Cụ thể:

+ Đối với công chức tuyển dụng lần đầu: trong giai đoạn 2015 - 2020, các cơ quan, đơn vị thực hiện chức năng quản lý nhà nước về văn hóa đã tuyển dụng mới hàng chục công chức văn hóa. Những trường hợp này, Phòng Nội vụ Quận 12 và bộ phận chuyên trách quản lý công chức tại các cơ quan sử dụng công chức văn hóa đã thực hiện nghiêm túc những quy định hiện hành của Nhà nước về quản lý hồ sơ cán bộ, công chức. Trong thời gian 30 ngày, kể từ ngày có quyết định tuyển dụng, những cơ quan này đã tận tình hướng dẫn công chức trúng tuyển kê khai, tổ chức thẩm tra, xác

minh tính trung thực của các thông tin do công chức tự kê khai, đối chiếu với hồ sơ tuyển dụng và Phiếu lý lịch tư pháp do Sở Tư pháp nơi thường trú cấp và báo cáo người đứng đầu cơ quan quản lý công chức để xác nhận, đóng dấu và đưa vào hồ sơ quản lý. Đồng thời, những cơ quan này cũng tận tình hướng dẫn công chức hoàn chỉnh các thành phần hồ sơ gốc theo luật định gồm: Quyển Lý lịch cán bộ, công chức, bản Sơ yếu lý lịch cán bộ, công chức, bản Tiểu sử tóm tắt công chức, bản sao giấy khai sinh gốc có chứng thực của cơ quan có thẩm quyền, giấy chứng nhận sức khỏe do đơn vị y tế từ cấp quận/huyện trở lên cấp và các loại giấy tờ có liên quan đến trình độ đào tạo của công chức như: bảng điểm, văn bằng, chứng chỉ về trình độ đào tạo chuyên môn, lý luận chính trị, ngoại ngữ, tin học, bồi dưỡng nghiệp vụ phải do cơ quan có thẩm quyền chứng nhận. Quyết định tuyển dụng hoặc xét tuyển, tiếp nhận công chức.

Đối với cán bộ, công chức đang công tác: tính đến năm 2021, toàn Quận 12 có 26 cán bộ, công chức đang công tác tại các cơ quan, đơn vị quản lý nhà nước về văn hóa. Trong công tác quản lý hồ sơ đối với những cán bộ, công chức này, ngoài các thành phần hồ sơ gốc theo quy định đối với người tuyển dụng lần đầu như trên, trong hồ sơ đối với công chức đang công tác, cơ quan quản lý công chức văn hóa ở Quận 12 còn bổ sung các thành phần hồ sơ khác gồm: Bản Phiếu bổ sung lý lịch cán bộ, công chức theo định kỳ hàng năm hoặc theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền quản lý công chức; các quyết định về việc xét chuyển, bổ nhiệm, điều động, luân chuyển, biệt phái, nâng ngạch, nâng lương, khen thưởng, kỷ luật của công chức; các bản tự kiểm điểm, nhận xét đánh giá công chức hàng năm của cơ quan sử dụng công chức; các bản nhận xét đánh giá của cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền quản lý công chức (hàng năm, khi hết nhiệm kỳ, bầu cử hoặc bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử, luân chuyển, khen thưởng, kỷ luật hoặc sau các đợt công tác, tổng kết học tập); bản kê khai tài sản đối với các

đối tượng công chức bắt buộc kê khai tài sản theo quy định hiện hành; đơn, thư kèm theo các văn bản thẩm tra, xác minh, biên bản, kết luận của cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến công chức và gia đình công chức được phản ánh trong đơn thư. Không lưu trong thành phần hồ sơ những đơn, thư nặc danh, hoặc đơn, thư chưa được xem xét, kết luận của cơ quan có thẩm quyền; những văn bản khác có liên quan trực tiếp đến quá trình công tác và các quan hệ xã hội của công chức.

Đối với công chức nghỉ hưu, mất sức, điều động, biệt phái, luân chuyển, thôi việc, buộc thôi việc và từ trần: giai đoạn 2015 - 2020, do tác động của dịch bệnh, của chủ trương tinh giảm biên chế ở các cơ quan, đơn vị nhà nước nói chung, lĩnh vực văn hóa nói riêng, nên số lượng cán bộ, công chức văn hóa ở Quận 12 biến động rất lớn theo chiều hướng giảm dần do các nguyên nhân: nghỉ hưu, điều động, biệt phái, luân chuyển, thôi việc, từ trần. Trong những trường hợp này, Phòng Nội vụ Quận 12 và bộ phận chuyên trách quản lý cán bộ, công chức tại các cơ quan sử dụng lao động đã thực hiện rất nghiêm túc những quy định về quản lý hồ sơ cán bộ, công chức. Cụ thể: trong thời gian 30 ngày, kể từ ngày công chức có quyết định nghỉ hưu, mất sức, điều động, biệt phái, luân chuyển, thôi việc, buộc thôi việc hoặc công chức từ trần, các cơ quan có thẩm quyền quản lý công chức văn hóa đã thực hiện tốt quy trình quản lý hồ sơ công chức như sau: Công chức nghỉ hưu, thôi việc hoặc bị kỷ luật buộc thôi việc được nhận một bản sao Sơ yếu lý lịch cán bộ, công chức, các quyết định liên quan. Hồ sơ gốc vẫn do Phòng Nội vụ và bộ phận chuyên trách quản lý hồ sơ công chức lưu giữ, bảo quản và đưa vào nhóm công chức thôi việc. Đồng thời, những chủ thể này cũng thực hiện nghiêm quy định đối với trường hợp này là “chỉ được xác nhận và cấp lại bản sao Sơ yếu lý lịch cán bộ, công chức” khi có yêu cầu bằng văn bản và trên cơ sở hồ sơ gốc lưu trữ. Đối với công chức văn hóa từ trần, chuyển công tác, hoặc ra khỏi cơ quan đang công tác,

Phòng Nội vụ Quận 12 và bộ phận chuyên trách quản lý công chức văn hóa đã cung cấp cho gia đình công chức, hoặc đương sự nhận một bản sao Sơ yếu lý lịch cán bộ, công chức.

Thực hiện quy định bổ sung, sửa chữa dữ liệu hồ sơ công chức: Phòng Nội vụ Quận 12 và bộ phận chuyên trách quản lý công chức văn hóa trên địa bàn Quận đã thực hiện rất tốt quy định này. Theo đó, định kỳ hàng năm, chậm nhất là ngày 15 tháng 01 của năm sau, hoặc theo yêu cầu của Sở Nội vụ Tp.Hồ Chí Minh, UBND Quận 12, Phòng Nội vụ Quận 12 và bộ phận chuyên trách quản lý công chức văn hóa trên địa bàn Quận đã hướng dẫn rất cụ thể để công chức kê khai Phiếu bổ sung lý lịch cán bộ, công chức có xác nhận của cơ quan sử dụng công chức và cơ quan quản lý công chức để bổ sung vào hồ sơ công chức.

Thực hiện các hình thức kỷ luật đối với cán bộ, công chức

Tuỳ vào tính chất, mức độ vi phạm mà cán bộ, công chức đang làm việc tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 phải chịu các hình thức kỷ luật sau:

+ Đối với cán bộ lĩnh vực văn hóa: khiển trách, cảnh cáo, cách chức, bãi nhiệm. Trong đó, hình thức kỷ luật cách chức chỉ áp dụng đối với cán bộ lĩnh vực văn hóa được phê chuẩn giữ chức vụ theo nhiệm kỳ. Đồng thời, cán bộ phạm tội bị Tòa án kết án và bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật thì đương nhiên thôi giữ chức vụ do bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm; trường hợp bị Tòa án kết án phạt tù mà không được hưởng án treo hoặc bị kết án về tội phạm tham nhũng thì đương nhiên bị buộc thôi việc kể từ ngày bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật [100, điều 78].

+ Đối với công chức lĩnh vực văn hóa: khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc. Trong đó, hình thức giáng chức, cách chức chỉ áp dụng đối với công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý trong cơ quan, đơn vị văn hóa; hình thức hạ bậc lương chỉ áp dụng đối

với công chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. Công chức lĩnh vực văn hóa bị Tòa án kết án phạt tù mà không được hưởng án treo hoặc bị kết án về tội phạm tham nhũng thì đương nhiên bị buộc thôi việc kể từ ngày bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật; công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý phạm tội bị Tòa án kết án và bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật thì đương nhiên thôi giữ chức vụ do bổ nhiệm [100, điều 79].

Dưới đây là một số đánh giá của những công chức, cán bộ đang công tác trong ngành văn hóa ở Quận 12 khi được hỏi “Chị đánh giá thế nào về công tác quản lý đội ngũ công chức, viên chức ngành văn hóa trên địa bàn Quận 12 trong những năm qua?”: Chị PTXT cho biết “Việc thực hiện công tác tuyển dụng, sử dụng, quy hoạch, bổ nhiệm, thu hút nhân tài, đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên chức thực hiện ngày càng tốt hơn’’. Chị LTTL cũng chia sẻ: “Công tác quản lý đội ngũ công chức, viên chức ngành văn hóa trên địa bàn Quận 12 được thực hiện theo quy định’’. Chị VTC đánh giá “Quản lý tốt”. Chị LTNT nhận xét “Cơ bản đảm bảo” (Trích phỏng vấn sâu). Qua thời gian khảo sát, nghiên cứu phục vụ cho luận văn, học viên cũng đồng thuận với những ý kiến trả lời phỏng vấn trên. Trong giai đoạn 2015 - 2020, sự nghiêm túc trong công tác quản lý cán bộ, công chức văn hóa của các cơ quan chức năng ở Quận 12 được thể hiện thông qua việc hàng loạt các quyết định thi hành kỷ luật ở nhiều mức độ khác nhau đã được ban hành và thực thi khi cán bộ, công chức văn hóa vi phạm pháp luật và các quy định khác liên quan. Đồng thời, thành quả trong công tác quản lý cán bộ, công chức văn hóa ở Quận 12 của các cơ quan chức năng còn được phản ảnh thông qua việc trong giai đoạn 2015 - 2020, không có trường hợp cán bộ, công chức văn hóa nào trên địa bàn Quận vi phạm pháp luật nghiêm trọng đến mức cách chức, buộc thôi việc.

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

Theo Luật viên chức hiện hành, một trong những công việc để quản lý viên chức mà phòng Nội Vụ, TTVH Quận 12 phải thực hiện là xây dựng vị trí việc làm, ký hợp đồng làm việc; đánh giá, khen thưởng, kỷ luật viên chức; lập, quản lý hồ sơ viên chức, thực hiện chế độ báo cáo về quản lý viên chức cho cơ quan chủ quản theo luật định.

Thực hiện những quy định trên, trong giai đoạn 2015 - 2020, UBND Quận 12 đã phê duyệt 63/63 Đề án vị trí việc làm của các đơn vị sự nghiệp, trong đó có Đề án vị trí việc làm của TTVH Quận. Từ đó, việc tuyển dụng, quản lý, sử dụng viên chức, người lao động đảm bảo theo quy định. Đồng thời, 100% viên chức và người lao động của TTVH Quận 12 đều có hợp đồng lao động, hồ sơ viên chức được quản lý một cách nghiêm túc. Hàng năm, cơ quan có thẩm quyền yêu cầu viên chức bổ sung hồ sơ viên chức theo luật định. TTVH Quận 12 cũng thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo về quản lý viên chức, người lao động cho cơ quan chủ quản. Công tác đánh giá lao động của viên chức, người lao động hàng năm được thực hiện đúng quy trình, quy định của pháp luật hiện hành. Thành công của công tác quản lý viên chức tại TTVH Quận 12 được minh chứng là trong suốt nhiều năm qua, đơn vị này chưa xảy ra những trường hợp sai sót nghiêm trọng nào trong công tác quản lý viên chức.

Tuy nhiên, do nguồn thu nhập của viên chức tại Trung tâm còn thấp, đời sống kinh tế của nhân viên trong đơn vị còn nhiều khó khăn, nên lãnh đạo TTVH Quận 12 cũng tạo điều kiện cho viên chức, người lao động của đơn vị: Được hoạt động nghề nghiệp ngoài thời gian làm việc quy định trong hợp đồng làm việc; được ký hợp đồng vụ, việc với cơ quan, tổ chức, đơn vị khác mà pháp luật không cấm nhưng phải hoàn thành nhiệm vụ được giao và có sự đồng ý của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập;

được góp vốn nhưng không tham gia quản lý, điều hành công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh, hợp tác xã. Thế nhưng, việc này dễ dẫn đến hệ lụy “chân ngoài dài hơn chân trong”. Một số viên chức, người lao động đã dành nhiều thời gian cho việc làm thêm hơn là toàn tâm, toàn ý thực hiện những nhiệm vụ chuyên môn được giao.

2.1.3. Thực trạng về trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa

Trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ là những chỉ số có ý nghĩa quan trọng khi đánh giá chất lượng nguồn nhân lực. Hai chỉ số này phản ảnh chất lượng của nguồn nhân lực nói chung, nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa nói riêng. Thông thường, trình độ học vấn càng cao, chuyên môn nghiệp vụ càng sâu, thì nguồn nhân lực được đánh giá có chất lượng càng cao và ngược lại. Ở khía cạnh khác, nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 có trình độ học vấn cao, chuyên môn nghiệp vụ sâu sẽ là nền tảng vô cùng quan trọng để họ thực hiện thành công, có hiệu quả những nhiệm vụ, trách nhiệm ở vị trí công việc mà họ công tác. Vì lẽ đó, trong Luật Cán bộ, công chức hiện hành, ở khoản 4, điều 11 ghi rõ “Được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ” là một trong những điều kiện, quyền mà cán bộ, công chức cần được bảo đảm để họ thi hành công vụ [100].

Tính đến năm 2021, thực tế trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ của nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 được thể hiện qua các bảng số liệu dưới đây:

Bảng 2.6: Thống kê trình độ học vấn của nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 (Tính đến năm 2021)

Đvt: người

	TC	CĐ	ĐH	Trên ĐH	Tổng
Phòng Văn hóa và Thông tin	0	0	5	4	9
Công chức văn hóa tại 11 phường	1	1	16	0	18
Tổng	01	01	21	04	27

Nguồn: Phòng Văn hóa và Thông tin Quận 12

Bảng trên cho thấy có đến 77,8% người có trình độ đại học (ĐH), 14,8% trong khi chỉ có 3,7% người có trình độ trung cấp (TC) và cao đẳng (CĐ). Những thông số này có thể kết luận nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 có trình độ học vấn cao.

Bảng 2.7: Thống kê trình độ chuyên môn của nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 (Tính đến năm 2021)

Đvt: người

Tên chuyên môn	Phòng Văn hóa - Thông tin	Công chức văn hóa tại 11 phường	Tổng
Quản lý văn hóa	1	3	4
Công nghệ thông tin	0	1	1
Công tác xã hội	0	1	1
Hành chính	0	2	2
Luật	4	6	10
Xã hội học	0	3	3
Quản trị kinh doanh	2	1	3
Văn học	0	1	1
Đông Nam Á học	0	1	1

Văn hóa du lịch	1	0	1
Xây dựng Đảng&CQNN	1	0	1
Quản lý nhà nước	1	0	1
Tổng			29

Nguồn: Phòng Văn hóa và Thông tin Quận 12

Như vậy, luật là chuyên môn mà có số lượng công chức, cán bộ đang công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 đông đảo nhất (chiếm 34,5%), tiếp đến là quản lý văn hóa (chiếm 13,8%), và xã hội học, quản trị kinh doanh (mỗi chuyên ngành chiếm 10,3%). Học viên cho rằng điều này cũng phù hợp với yêu cầu thực tiễn của công việc chuyên môn lĩnh vực quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12.

Đánh giá về vấn đề này, chị PTXT cho rằng: “Chất lượng đội ngũ công chức, viên chức của quận từng bước được nâng lên, hình thành đội ngũ công chức, viên chức cơ bản đã được chuẩn hóa về trình độ chuyên môn nghiệp vụ và lý luận chính trị, bảo đảm yêu cầu thực hiện nhiệm vụ, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên: còn một bộ phận công chức, viên chức chưa tự giác, tích cực tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng, còn có tư tưởng học để đối phó cho đủ bằng cấp, sử dụng với mục đích ngoài chuyên môn’’ (Trích phỏng vấn sâu).

Bên cạnh đó, qua khảo sát 50 người dân đã từng tiếp xúc làm việc với cán bộ, công chức văn hóa trên địa bàn Quận 12 trong năm 2022 cho thấy về trình độ chuyên môn: 84,0% tỏ ra hài lòng và rất hài lòng, 10% đánh giá tương đối hài lòng. Về khả năng nắm bắt các quy định của pháp luật để giải quyết các vấn đề chuyên môn của cán bộ, công chức văn hóa: 86,0% người dân cho biết hài lòng và rất hài lòng, 8,0% cho biết tương đối hài lòng. Về khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong giải quyết công việc: 80,0% người dân cho biết hài lòng và rất hài lòng, 16,0% cho biết tương đối hài lòng (Chi tiết có tại bảng 2, phụ lục 1). Như vậy, người dân đánh giá rất

cao về những chỉ số liên quan đến chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ, công chức văn hóa trên địa bàn Quận 12. Đây là điều vô cùng quan trọng, bởi suy cho cùng, mọi hoạt động của cán bộ, công chức văn hóa là để phục vụ Nhân dân. Một khi được người dân ủng hộ, đánh giá cao, thì sẽ giúp cho công tác quản lý nhà nước về văn hóa đạt kết quả cao.

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

Về trình độ học vấn, theo số liệu thống kê từ TTVH Quận 12, tính đến năm 2021, đơn vị này có 01 người trình độ trên đại học, chiếm 1,8%; 21 người trình độ đại học, chiếm 37,5%; 06 người trình độ cao đẳng, chiếm 10,7%; 03 người trình độ trung cấp, chiếm 5,4% và 25 người dưới trung cấp, chiếm 44,6% (Nguồn: Trung tâm Văn hóa Quận 12). Về chuyên môn nghiệp vụ, đội ngũ viên chức, người lao động của TTVH Quận 12 khá đa dạng, trong đó tập trung các lĩnh vực chuyên môn: quản lý văn hóa, quản trị kinh doanh, luật, âm nhạc, sư phạm ngữ văn, kiểm toán, thư viện, chính trị - hành chính, quản trị nguồn nhân lực, văn hóa học, báo chí,... (Nguồn: Trung tâm Văn hóa Quận 12).

Trình độ học vấn và chuyên môn nghiệp vụ trên đã phản ánh rõ tính đặc thù của môi trường làm việc tạo một đơn vị sự nghiệp về nghệ thuật. Tuy nhiên, đặc điểm này không quyết định đến chất lượng các sản phẩm văn hóa - nghệ thuật mà TTVH Quận 12 đã mang đến cho công chúng trên địa bàn quận. Điều này được thể hiện qua bảng sau:

Bảng 2.8: Số liệu về đánh giá của người dân về chất lượng những chương trình văn hóa - nghệ thuật do Trung tâm tổ chức năm 2021

Đơn vị tính: %

Nội dung đánh giá

Rất không hài lòng

Không hài lòng

Tương đối hài lòng

Hài lòng

Rất hài lòng

Không ý kiến

Chất lượng các hoạt động VHNT

0,3

20,3

56,8

22,3

0,0

Nguồn: Học viên khảo sát xã hội học với quy mô 300 người - Phụ lục 1 Như vậy, phần lớn công chúng đã từng đến thưởng thức các chương

trình văn hóa nghệ thuật của TTVH Quận 12 cho biết họ hài lòng và rất hài lòng về chất lượng của chương trình. Điều này cũng phù hợp với những chủ trương, định hướng đầu tư của lãnh đạo Trung tâm, cũng như tinh thần trách nhiệm, làm việc của tập thể đội ngũ viên chức, người lao động tại đơn vị này trong suốt nhiều năm qua.

Một bình diện khác cũng thể hiện trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ của viên chức và người lao động tại TTVH Quận 12 là khả năng xử lý những tình huống phát sinh với người dân trong quá trình thực hiện công vụ. Người dân Quận 12 đánh giá việc này như sau:

Bảng 2.9: Đánh giá của người dân về việc xử lý các tình huống phát sinh của viên chức, người lao động tại Trung tâm Văn hóa Quận 12

Đơn vị tính: %

Nội dung đánh giá

Rất không hài

lòng

Không hài lòng

Tương đối hài lòng

Hài lòng

Rất hài lòng

Không ý kiến

Xử lý các tình huống phát sinh với người dân của viên chức, người lao động

0,3

26,0

57,4

16,0

0,0

Nguồn: Học viên khảo sát xã hội học với quy mô 300 người - Phụ lục 1 Qua khảo sát trên cho thấy có 73,4% người dân tham gia khảo sát thể

hiện thái độ hài lòng và rất hài lòng về cách mà viên chức, người lao động của TTVH Quận 12 xử lý các tình huống phát sinh với người dân trong quá

trình tác nghiệp. Đó là một chỉ số tích cực. Tuy nhiên, qua phỏng vấn sâu, chính những viên chức, công chức văn hóa đang công tác tại Quận 12 cũng thừa nhận rằng trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ của viên chức TTVH Quận 12 còn nhiều hạn chế. Phần lớn cho rằng chỉ “Về cơ bản đảm bảo” yêu cầu công việc; một số ý kiến khác thẳng thắng nhìn nhận “Chưa cao, thiếu nhiều cán bộ có trình độ cao” (chị PTXT); một số khác cho rằng các cơ quan liên quan cần tiếp tục tăng cường chính sách để khuyến khích viên chức văn hóa trên địa bàn Quận tích cực hơn trong việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, nhất là chuyên môn sâu để có thể tạo ra những sản phẩm văn hóa chất lượng cao, phục vụ người dân trên địa bàn Quận 12.

2.1.4. Thực trạng trình độ lý luận chính trị

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa

Ở Việt Nam, với những cán bộ, công chức công tác trong lĩnh vực văn hóa, thì nền tảng lý luận chính trị đóng vai trò đặt biệt quan trọng. Bởi trong môi trường chính trị - xã hội ở Việt Nam, hoạt động văn hóa - nghệ thuật thực hiện chức năng kép, vừa là sản phẩm phục vụ nhu cầu giải trí - tinh thần của quần chúng, nhưng đồng thời qua các hoạt động đó, những chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước được truyền tải đến người dân một cách sinh động, phong phú, hấp dẫn hơn. Đó chính là lý do cơ bản để giải thích vì sao, một trong những tiêu chuẩn/tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng nguồn nhân lực đang làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 là đánh giá trình độ lý luận chính trị.

Tính đến năm 2021, xét trong nhóm những người đang làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 có 26 người (100%) đã qua các chương trình đào tạo về lý luận chính trị ở nhiều mức độ khác nhau. Trong đó, ở cấp Quận: 05 người có trình độ trung cấp; 03 người có trình độ cao cấp. Ở cấp phường: 02 người có trình độ sơ cấp, 16 người có trình độ trung

cấp. Riêng đối với Phòng VH - TT Quận 12 thì có 01 người ở trình độ sơ cấp, 03 người ở trình độ trung cấp, 03 người ở trình độ cao cấp và 01 người ở trình độ cử nhân (Nguồn: Phòng Văn hóa và Thông tin Quận 12, UBND các phường trên địa bàn Quận 12).

Trình độ lý luận chính trị trên giúp hệ tư tưởng chính trị của những người làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 luôn kiên định, vững vàng tin theo đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước; đảm bảo rằng kết quả trong công tác quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận đi đúng định hướng về mặt chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Từ đó giúp đời sống văn hóa tinh thần của người dân trên địa bàn Quận 12 ngày càng phát triển đúng theo định hướng phát triển của một quốc gia theo thể chế chính trị xã hội chủ nghĩa với nền tảng chính trị cốt lõi là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Chị PTXT cũng đồng thuận rằng “Đội ngũ công chức, viên chức được hoàn thiện về trình độ chính trị và có tư tưởng chính trị vững vàng”. Chị VTC cũng cho biết “Qua thực tiễn tôi thấy, phần lớn những người đang công tác trong ngành văn hóa Quận 12 có tư tưởng chính trị vững vàng, đảm bảo được công tác tư tưởng của Đảng trong việc tổ chức quản lý, hoạt động văn hóa phục vụ người dân”. Tuy nhiên, chị PTXT nói thêm rằng “Dù tư tưởng chính trị vững vàng, muốn gắn bó lâu dài với đơn vị nhưng có một số công chức, viên chức bị cấp trên phụ trách không vừa lòng, đánh giá công việc mang tính cá nhân, trù dập nên nản chí và không còn động lực công tác, sức sáng tạo cũng giảm”. Trong khi chị VTC đề xuất “Trước tình hình chính trị trong nước và trên thế giới luôn có biến động, tôi cho rằng công chức, viên chức ngành văn hóa ở Quận 12 cần tiếp tục được giáo dục, đào tạo về tư tưởng chính trị để đáp ứng yêu cầu của công việc ngày càng cao” (Trích phỏng vấn sâu).

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

Trong môi trường văn hóa - nghệ thuật dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, trình độ lý luận chính trị của viên chức tại TTVH Quận 12 nói riêng, đơn vị sự nghiệp ngành văn hóa nói chung có thể được xem là một trong những tiêu chuẩn quan trọng, nhất là những vị trí quản lý, lãnh đạo đơn vị sự nghiệp. Bởi một trong những chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa là truyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Do đó, những chương trình văn hóa - nghệ thuật các đơn vị sự nghiệp văn hóa công lập như TTVH Quận 12 là tiếng nói của Đảng. Vì lý do trên, nên việc đào tạo, nâng cao trình độ lý luận chính trị cho đội ngũ viên chức, người lao động đang làm việc tại TTVH Quận 12 là điều mà UBND Quận 12, cũng như lãnh đạo Trung tâm luôn quan tâm. Theo số liệu tính đến năm 2021 có, đơn vị này có 01 viên chức cao cấp lý luận chính trị, 02 cử nhân lý luận chính trị, 16 viên chức trung cấp lý luận chính trị, 13 viên chức sơ cấp lý luận chính trị và 21 người chưa qua đào tạo lý luận chính trị.

Với trình độ lý luận trên đã giúp cho đội ngũ viên chức, người lao động của TTVH Quận 12 có được bản lĩnh chính trị vững vàng trước nhiều tác động của môi trường văn hóa - xã hội - chính trị. Điều này còn có ý nghĩa quan trọng đối việc đảm bảo ổn định đời sống tư tưởng chính trị của người dân Quận 12. Một thực tế khác còn cho thấy trong suốt nhiều năm qua, trong đội ngũ viên chức, người lao động tại TTVH Quận 12 chưa từng xảy ra trường hợp vi phạm liên quan đến tư tưởng chính trị, đảng viên của đơn vị này cũng chưa ai vi phạm những điều đảng viên không được làm và những quy định khác liên quan đến đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.

Đánh giá về tư tưởng chính trị của viên chức lĩnh vực văn hóa ở Quận 12, chị HPK nói: “Tư tưởng chính trị vững vàng, không có biểu hiện suy

thoái”. Chị TTNL đồng quan điểm: “Tư tưởng chính trị của đội ngũ công chức, viên chức ngành văn hóa vững vàng kiên định theo lý tưởng cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, trung thành với Tổ quốc, yêu nghề, đam mê nhiệt huyết với nghề văn hóa. Nhưng đâu đó vẫn còn một số đơn vị trong quá trình sử dụng cán bộ văn hóa còn chưa chặt chẽ, phân công nhiệm vụ còn chưa đồng đều, cán bộ có năng lực còn bị “đì” kìm kẹp chưa tạo cơ hội phát triển trong đảm trác nhiệm vụ khiến đôi lúc làm cán bộ có tư tưởng nản, không bám trụ với nghề và chuyển ngành nghề khác vì nhu cầu cuộc sống’’ (Trích phỏng vấn sâu).

2.1.5. Thực trạng về sức khỏe thể chất

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa

Yêu cầu có tính chất tất yếu là để làm bất kỳ việc gì cũng cần sức khoẻ. Do đó, trong đánh giá chất lượng nguồn nhân lực ngành văn hóa ở Quận 12 với nhóm đối tượng là công chức, cán bộ đang làm nhiệm vụ quản lý nhà nước về văn hóa, học viên xem sức khoẻ thể chất là một trong những cơ sở quan trọng.

Ở điều 36 của Luật Cán bộ, công chức hiện hành xác định một trong những điều kiện để một cá nhân muốn dự tuyển vào vị trí quản lý nhà nước về lĩnh vực văn hóa phải đủ sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ [100, điều 36]. Điều 152 của Bộ luật Lao động cũng ghi rõ: “Người sử dụng lao động phải căn cứ vào tiêu chuẩn sức khỏe quy định cho từng loại công việc để tuyển dụng và sắp xếp lao động” [99]. Bên cạnh đó, theo quy định của Bộ Y tế, sức khỏe cán bộ của cán bộ được phân thành 05 loại sau: loại A: Khỏe mạnh, không có bệnh, hoặc có mắc một số bệnh thông thường nhưng không ảnh hưởng đến lao động, sinh hoạt và sức khỏe cá nhân; loại B1: Đủ sức khỏe công tác, mắc một hay một số bệnh mãn tính cần phải theo dõi, điều trị nhưng không hoặc ít ảnh hưởng đến lao động, sinh hoạt và sức

khỏe cá nhân; loại B2: Đủ sức khỏe công tác, mắc một số bệnh mãn tính cần phải theo dõi, điều trị thường xuyên nhưng đang trong thời kỳ ổn định, ít ảnh hưởng đến lao động, sinh hoạt, sức khỏe cá nhân; loại C: Không đủ sức khỏe công tác tại thời điểm khám sức khỏe, mắc một số bệnh mãn tính nặng, bệnh đã có các biến chứng, phải nghỉ việc để điều trị bệnh từ 01 đến 03 tháng; loại D: Không đủ sức khỏe để tiếp tục công tác, bệnh nặng ở giai đoạn cuối, biến chứng nặng, khó hồi phục, sức khỏe sút kém, phải nghỉ hẳn để chữa bệnh và phục hồi chức năng [7]. Theo quy định này, để có thể tiếp tục làm việc, công chức, cán bộ lĩnh vực văn hóa ở Quận 12 phải không thuộc loại C và D tại thời điểm có kết quả khám sức khoẻ. Về chỉ số này, theo kết quả khám sức khoẻ vào năm 2021, 100% cán bộ, công chức ngành văn hóa Quận 12 có sức khoẻ đủ điều kiện để tiếp tục công tác (Nguồn: Phòng Văn hóa và Thông tin Quận 12). Tuy nhiên, từ cuối năm 2019 đến tháng 12/2021, tình hình dịch Covid-19 ở Tp.Hồ Chí Minh, cũng như Quận 12 diễn biến rất phức tạp. Trong khi đó, 100% công chức, cán bộ văn hóa của Quận là lực lượng nồng cốt trong công tác phòng chống dịch. Kết quả là dù 100% người đã tiêm đủ 03 mũi vắc xin, nhưng tính đến cuối năm 2021, có khoảng 80% cán bộ, công chức ngành văn hóa Quận 12 đã nhiễm, tái nhiễm Covid-19. Việc nhiễm bệnh này dù chưa đến mức sức khoẻ những người này bị xếp vào loại C, D theo quy định hiện hành của Bộ Y tế. Nhưng những triệu chứng của hậu Covid-19 cũng như hệ lụy của căn bệnh này thực tế đã ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng công tác của họ.

Mặt khác, theo quy định của Bộ luật Lao động (văn bản hợp nhất năm 2018) thì hằng năm, người sử dụng lao động phải tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho người lao động; lao động nữ phải được khám chuyên khoa phụ sản. Người lao động bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp phải được giám định y khoa để xếp hạng thương tật, xác định mức độ suy giảm khả năng lao động và được điều trị, điều dưỡng, phục hồi chức năng lao động đúng

theo quy định của pháp luật. Người lao động sau khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp nếu còn tiếp tục làm việc, thì được sắp xếp công việc phù hợp với sức khỏe theo kết luận của Hội đồng giám định y khoa lao động. Người sử dụng lao động phải quản lý hồ sơ sức khỏe của người lao động và hồ sơ theo dõi tổng hợp theo quy định của Bộ Y tế [99, điều 152]. Bên cạnh đó, Luật An toàn, vệ sinh lao động cũng quy định về khám sức khỏe cho người lao động như sau: Người sử dụng lao động tổ chức khám sức khỏe cho người lao động trước khi bố trí làm việc và trước khi chuyển sang làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hơn hoặc sau khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp đã phục hồi sức khỏe, tiếp tục trở lại làm việc. Người sử dụng lao động tổ chức khám sức khỏe cho người lao động, khám phát hiện bệnh nghề nghiệp tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh bảo đảm yêu cầu, điều kiện chuyên môn kỹ thuật. Người sử dụng lao động đưa người lao động được chẩn đoán mắc bệnh nghề nghiệp đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đủ điều kiện chuyên môn kỹ thuật để điều trị theo phác đồ điều trị bệnh nghề nghiệp do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định. Chi phí cho hoạt động khám sức khỏe, khám phát hiện bệnh nghề nghiệp, điều trị bệnh nghề nghiệp cho người lao động do người sử dụng lao động chi trả [56, điều 21]. Thực hiện những quy định trên, hàng năm, UBND các cấp, Phòng VH

- TT Quận 12 đều tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho các cán bộ, công chức ngành văn hóa trên địa bàn Quận. Kinh phí chi trả cho việc khám sức khoẻ định kỳ này được chi từ các nguồn tiết kiệm khoán chi của từng cơ quan, đơn vị, và phụ thuộc vào quy chế chi tiêu nội bộ của các cơ quan, đơn vị, hoặc đề xuất trực tiếp theo từng năm của Công đoàn cơ quan. Thông thường mức chi từ 01 triệu đồng/người/năm trở xuống. Ví dụ: quy chế chi tiêu nội bộ hiện hành của Phòng VH - TT Quận 12 là 01 triệu đồng/người/năm. Thực tế các mức chi cho khám sức khoẻ hiện nay không đủ để người lao động có thể khám và tầm soát thể trạng để phát hiện các

bệnh tiềm ẩn. Do đó, khi đến kỳ khám sức khoẻ do cơ quan tổ chức, nhiều cán bộ, công chức văn hóa phải bỏ thêm tiền để có thêm các dịch vụ khám bệnh đa dạng và chất lượng hơn. Hơn nữa, vì mức chi thấp, nên chất lượng khám sức khoẻ định kỳ không cao, không ít trường hợp bác sĩ khám qua loa, đại khái. Do đó không ít cán bộ, công chức văn hóa ở Quận 12 nhận định rằng việc khám sức khoẻ định kỳ do cơ quan tổ chức chỉ có tính chất hình thức, khám cho có, cho đủ thủ tục hành chính.

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

Thực tế cho thấy, những người làm việc ở TTVH Quận 12, cũng như các đơn vị sự nghiệp văn hóa công lập khác luôn cần một sức khoẻ rất dẻo dài, dồi dào cả thể chất và tinh thần. Theo số liệu thống kê năm 2021, 100% viên chức và người lao động tại TTVH Quận 12 có sức khỏe đủ điều kiện để làm việc theo quy định hiện hành của Bộ y tế, Luật Lao động và các quy định khác liên quan. Nếu nhìn vào thông số đó thì chúng ta thật đáng vui mừng. Tuy nhiên với môi trường làm việc thường “đi sớm về khuya”, có nhiều thời điểm trong năm, viên chức văn hóa phải ăn, ngủ tại hiện trường làm việc. Do đó, nhiều viên chức văn hóa ở Quận 12 thường xuyên cảm thấy quá tải công việc, sức khoẻ thể chất và tinh thần sa sút. Đối với TTVH Quận 12 trong những năm gần đây, viên chức và người lao động của đơn vị càng chịu nhiều áp lực với một khối lượng công việc rất lớn, trong khi Quận uỷ, UBND Quận 12 vẫn đang tích cực thực hiện những quy định của Đảng và Nhà nước về tinh giảm biên chế, thu gọn bộ máy. Một diễn biến khác càng đẩy vấn đề này lên mức căng thẳng hơn là trong 02 năm 2020, 2021, nhân sự tại Trung tâm luôn biến động do yếu tố dịch bệnh và nhiều vấn đề khác. Một thực tế cũng rất đáng quan tâm là trải qua hơn 02 năm tham gia lực lượng nồng cốt chống dịch Covid-19, hầu hết viên chức, người lao động của TTVH Quận 12 đã nhiễm và tái nhiễm Covid-19.

Hậu quả là hiện nay, hầu hết những người đã nhiễm bệnh đều thấy sức khoẻ sa sút rõ rệt. Nhiều viên chức, những triệu chứng hậu Covid kéo dài nhiều tháng sau khi hết dương tính. Điều này hiện tại và tương lai chắc chắn ảnh hưởng không nhỏ đến sức khoẻ lâu dài của đội ngũ nhân lực của Trung tâm.

2.1.6. Thực trạng về phẩm chất đạo đức

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa

Phẩm chất đạo đức của một con người là một khái niệm, phạm trù khá trừu tượng. Mỗi nền văn hóa, cộng đồng và từng thời đại lịch sử, con người đưa ra những phẩm chất đạo đức khác nhau. Ví dụ thời phong kiến ở Việt Nam, một trong những phẩm chất đạo đức cơ bản của nam giới là “Trung quân - Ái quốc” - xã hội đồng nhất việc trung với vua chính là yêu nước.

Trong thời đại mới, nội dung, ý nghĩa của “phẩm chất đạo đức” đã thay đổi theo mô hình nhà nước xã hội chủ nghĩa. Do đó, phẩm chất đạo đức của người cán bộ, công chức làm trong lĩnh vực văn hóa cũng được định danh khác. Theo điều 15 của Luật Cán bộ, công chức hiện hành thì đạo đức của cán bộ, công chức được quy định: Cán bộ, công chức phải thực hiện cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư trong hoạt động công vụ [100]. Tiếp thu và cụ thể hóa quy định này, để đánh giá chất lượng nguồn nhân lực đang làm công việc quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12, học viên đánh giá phẩm chất đạo đức thông qua những nội dung sau:

+ Phẩm chất đạo đức được thể hiện qua tinh thần trách nhiệm, thực hiện nghĩa vụ trong công việc

Trách nhiệm, nghĩa vụ của cán bộ, công chức ngành văn hóa ở Quận 12 được quy định chi tiết trong Luật Cán bộ, công chức hiện hành và các quy định liên quan khác. Qua nghiên cứu, kết quả thực hiện trách nhiệm,

nghĩa vụ của những người làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12 từ năm 2015 đến 2020 theo luật định như sau:

Phần lớn cán bộ, công chức văn hóa ở Quận 12 trung thành với Đảng, Nhà nước; có ý thức bảo vệ danh dự Tổ quốc và lợi ích quốc gia; chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Họ luôn thực hiện đúng, đầy đủ và chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Họ có ý thức tổ chức kỷ luật; chấp hành nghiêm chỉnh nội quy, quy chế của UBND Quận, các phường, Phòng VH - TT Quận. Khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật của đồng nghiệp, họ đã báo cáo đến những cá nhân, tổ chức có thẩm quyền để kịp thời xử lý. Bên cạnh đó, cán bộ, công chức văn hóa Quận 12 còn thể hiện tinh thần chủ động và phối hợp chặt chẽ trong thi hành công vụ; nêu cao tinh thần giữ gìn đoàn kết trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi họ đang công tác. Trong quá trình thực hiện công vụ, phần lớn cán bộ, công chức có ý thức bảo vệ, quản lý và sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài sản nhà nước được giao. Khi được phân công những nhiệm vụ phù hợp với những quy định của pháp luật hiện hành, phù hợp với yêu cầu của thực tiễn công việc về quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12, cán bộ, công chức văn hóa luôn chấp hành tốt các quyết định của cấp trên.

Cũng thông qua nghiên cứu hồ sơ về quản lý cán bộ, công chức từ năm 2015 đến 2020, học viên nhận thấy rằng phần lớn đội ngũ làm công tác quản lý văn hóa trên địa bàn Quận 12 đã thực hiện tốt những quy định của Luật Cán bộ, công chức về những điều mà lực lượng này không được làm. Cụ thể, những cán bộ, công chức văn hóa ở Quận 12 đã không trốn tránh, thoái thác trách nhiệm, nghĩa vụ được giao; gây bè kết phái làm mất đoàn kết nội bộ; tự ý bỏ việc hoặc tham gia đình công; không sử dụng tài sản của Nhà nước và của Nhân dân trái pháp luật; lợi dụng, lạm dụng nhiệm vụ, quyền hạn; sử dụng thông tin liên quan đến công vụ để vụ lợi;

không phân biệt đối xử dân tộc, nam nữ, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo dưới mọi hình thức trong quá trình công tác, thi hành công vụ. Đồng thời, trong thời hạn ít nhất 05 năm kể từ khi nghỉ hưu, đội ngũ này cũng không làm công việc có liên quan mà họ từng đảm nhiệm cho tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước hoặc liên doanh với nước ngoài.

Mặt khác, kết quả nghiên cứu còn cho thấy những cán bộ, công chức là trưởng, phó Phòng VH - TT Quận 12, Phó Chủ tịch UBND Quận, Phường phụ trách văn hóa - xã hội đã luôn sâu sát trong việc chỉ đạo tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao; dám chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị mà họ trực tiếp quản lý. Những người này cũng tích cực kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn việc thi hành công vụ lĩnh vực văn hóa của cán bộ, công chức cấp dưới. Họ cũng tích cực tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống quan liêu, tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và chịu trách nhiệm về việc để xảy ra quan liêu, tham nhũng, lãng phí trong cơ quan, tổ chức, đơn vị; tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về dân chủ cơ sở, văn hóa công sở trong cơ quan, tổ chức, đơn vị; xử lý kịp thời, nghiêm minh cán bộ, công chức thuộc quyền quản lý có hành vi vi phạm kỷ luật, pháp luật, có thái độ quan liêu, hách dịch, cửa quyền, gây phiền hà cho công dân. Những người đứng đầu lĩnh vực vực văn hóa ở Quận 12 cũng giải quyết kịp thời, đúng pháp luật, theo thẩm quyền; hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiến nghị của cá nhân, tổ chức về những vấn đề liên quan đến lĩnh vực họ trực tiếp quản lý.

Minh chứng cho những nhận định về tinh thần trách nhiệm, thực hiện nghĩa vụ trong công việc của đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 được thể hiện qua kết quả đánh giá lao động hàng năm giai đoạn 2015 - 2020: trung bình trên 90% đạt kết quả lao động hàng năm từ hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ. Riêng năm 2021, có 87,5%

công chức Phòng VH - TT Quận 12 hoàn thành tốt nhiệm vụ, 12,5% hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; 61,1% cán bộ, công chức văn hóa cấp phường hoàn thành tốt nhiệm vụ, 38,9% hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ (Nguồn: Phòng Văn hóa và Thông tin Quận 12).

Đánh giá về vấn đề này, chị PTXT cho biết thêm rằng: “Đa phần công chức, viên chức của quận đã đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đặt ra, có tinh thần trách nhiệm trong công việc, giữ vững đạo đức, phẩm chất cách mạng, có ý thức tổ chức kỷ luật và chấp hành sự phân công của tổ chức, có lối sống lành mạnh, giản dị, gắn bó với Nhân dân và góp to lớn vào sự nghiệp phát triển văn hóa - xã hội của quận’’. Tuy nhiên, chị cũng cho rằng “Vẫn còn hiện tượng đùn đẩy, né tránh trách công việc, chưa thường xuyên học tập bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực công tác hạn chế; một số đơn vị, tình trạng mất đoàn kết nội bộ vẫn còn xảy ra, có biểu hiện cục bộ, kèn cựa địa vị, ganh tị. Việc nhận xét đánh giá cán bộ, công chức, viên chức cuối năm các cơ quan, đơn vị thực hiện chưa nghiêm túc, vẫn còn mang tính hình thức, đánh giá chung chung và cả nể. Hiện tượng đánh giá sáng kiến kinh nghiệm mang tính qua loa, vừa lòng thì vừa việc dù hiệu quả công việc không cao’’ (Trích phỏng vấn sâu).

+ Phẩm chất đạo đức được thể hiện qua thái độ tương tác, hợp tác với đồng nghiệp, ứng xử với quần chúng Nhân dân

Thái độ làm việc với đồng nghiệp nơi công sở, với quần chúng Nhân dân của cán bộ, công chức nhà nước nói chung, ngành văn hóa nói riêng được pháp luật quy định cụ thể tại Luật Cán bộ, công chức hiện hành. Riêng đối với những cán bộ, công chức là đảng viên, điều đó còn được quy định trong điều lệ Đảng và những quy định khác của cơ quan Đảng từ Trung ương đến địa phương. Cụ thể hóa những quy định chung của pháp luật và của Đảng, các cơ quan công quyền đã xây dựng các quy chế làm việc cụ thể. Ví dụ trong Quy chế làm việc hiện hành của UBND Phường

Tân Thới Hiệp ghi rõ: cán bộ, công chức cấp phường phải sâu sát cơ sở, lắng nghe mọi ý kiến đóng góp của Nhân dân; cán bộ, công chức phụ trách lĩnh vực công tác của UBND phường chịu trách nhiệm giúp Chủ tịch UBND phường tiếp công dân; tiếp nhận, phân loại, chuyển kịp thời đến bộ phận, cơ quan có trách nhiệm giải quyết các đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân; không chuyển công việc thuộc phạm vi trách nhiệm cá nhân lên Chủ tịch, phó chủ tịch UBND phường, hoặc tự ý chuyển cho cán bộ, công chức khác; không tự ý giải quyết các công việc thuộc trách nhiệm của cán bộ, công chức khác; trong trường hợp nội dung công việc có liên quan đến cán bộ, công chức khác thì phải chủ động phối hợp thực hiện; phải tận tuỵ phục vụ Nhân dân, không gây khó khăn, phiền hà cho dân;... [81].

Khi được hỏi “Chị đánh giá thế nào về phẩm chất đạo đức của đội ngũ công chức, viên chức ngành văn hóa trên địa bàn Quận 12 trong những năm qua?”, chị VTC đã cho biết: “Tôi đánh giá cao về phẩm chất đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ nhân sự đang làm việc trong ngành văn hóa của Quận

12. Vì theo tôi, việc phải đối diện với rất nhiều khó khăn do lượng công việc lớn, nhưng thu nhập lại thấp, nhưng phần lớn họ vẫn yêu nghề, bám trụ với nghề, tận tâm với công việc, nhất là trong thời kỳ cả Thành phố đang chống dịch, đó là một sự hi sinh rất lớn. Sự hi sinh đó chính là phản ánh đạo đức nghề nghiệp của người làm văn hóa. Tất nhiên, tôi không nói đến thiểu số thiếu trách nhiệm, thiếu tinh thần cống hiến cho sự nghiệp chung của dân tộc. Vì điều đó ngành nào cũng có cả’’ (Trích phỏng vấn sâu).

Nghiên cứu phẩm chất đạo đức của cán bộ, công chức văn hóa ở Quận 12 qua thái độ tương tác, hợp tác với đồng nghiệp, ứng xử với quần chúng Nhân dân, học viên có kết quả như sau:

+ Trong giao tiếp ở công sở, phần lớn cán bộ, công chức văn hóa có thái độ lịch sự, tôn trọng đồng nghiệp; ngôn ngữ giao tiếp chuẩn mực, rõ ràng, mạch lạc phù hợp với môi trường nơi công sở.

+ Phần lớn cán bộ, công chức văn hóa lắng nghe ý kiến của đồng nghiệp; công bằng, vô tư, khách quan khi nhận xét, đánh giá; thực hiện dân chủ và đoàn kết nội bộ.

+ Khi thi hành công vụ, phần lớn cán bộ, công chức văn hóa có mang phù hiệu hoặc thẻ công chức; có tác phong lịch sự; giữ gìn uy tín, danh dự cho cơ quan, tổ chức, đơn vị và đồng nghiệp.

+ Cán bộ, công chức lĩnh vực văn hóa Quận 12 luôn tôn trọng Nhân dân, tận tụy phục vụ Nhân dân; gần gũi, liên hệ chặt chẽ với Nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự giám sát của Nhân dân. Khi tiếp dân, họ luôn có tác phong, thái độ lịch sự, nghiêm túc, khiêm tốn; ngôn ngữ giao tiếp chuẩn mực, rõ ràng, mạch lạc. Không có cán bộ, công chức văn hóa thể hiện thái độ hách dịch, cửa quyền, gây khó khăn, phiền hà cho Nhân dân khi thi hành công vụ.

Những nhận định trên của học viên được kiểm chứng qua kết quả khảo sát 50 người dân trong năm 2022 để đánh giá về phẩm chất đạo đức của cán bộ, công chức văn hóa trên địa bàn Quận 12 khi họ có cơ hội tiếp cận làm việc. Cụ thể kết quả là:

+ Đối với trách nhiệm trong giải quyết công việc: 96,0% người dân đánh giá mức độ hài lòng và rất hài lòng; 4,0% cho biết tương đối hài lòng.

+ Hiệu quả trong giải quyết công việc: 94,0% người dân đánh giá mức độ hài lòng và rất hài lòng; 6,0% cho biết tương đối hài lòng.

+ Đối với thái độ giao tiếp, ứng xử với người dân: 100% người dân đánh giá mức độ hài lòng và rất hài lòng.

+ Đối với việc xử lý các tình huống phát sinh với người dân: 94,0% người dân đánh giá mức độ hài lòng và rất hài lòng; 2,0% cho biết tương đối hài lòng và 4% không có ý kiến (Xem chi tiết tại bảng 2, phụ lục 1).

Một kết quả khảo sát khác cũng cho thấy cán bộ, công chức văn hóa ở Quận 12 rất được lòng dân khi họ đến liên hệ công việc. Cụ thể: có đến 88% người dân “không đồng ý” với nhận định rằng “Công chức văn hóa có thái độ sách nhiễu dân khi đến liên hệ công việc”; 90% người dân không đồng ý với nhận định “Công chức văn hóa có thái độ cửa quyền khi giải quyết công việc với dân”, và “Công chức văn hóa có thái độ phách lối với dân khi giải quyết công việc” (Xem chi tiết tại bảng 3, phụ lục 1).

Kết quả khảo sát trên có thể vẫn còn những sai số nhất định do một số nguyên nhân khách quan từ nhiều phía. Tuy nhiên, sự đánh giá cao, tích cực trên của người dân đối với cán bộ, công chức văn hóa là cơ sở, động lực quan trọng để họ tiếp tục hoàn thành tốt công tác được giao. Đồng thời nó cũng phản ảnh chất lượng của nhóm nhân lực này trong tương tác với quần chúng Nhân dân trên địa bàn quận.

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

TTVH Quận 12 là một thiết chế văn hóa công lập, chịu sự quản lý trực tiếp của Uỷ ban nhân dân Quận 12; là đơn vị có trách nhiệm chính trong việc tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách của Nhà nước đến với người dân trên địa bàn Quận. Do đó, những viên chức và người lao động đang làm việc tại đơn vị này phải có những phẩm chất đạo đức đặc thù của những người làm trong cơ quan nhà nước xã hội chủ nghĩa. Đó là họ phải chấp hành đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước; có nếp sống lành mạnh, trung thực, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; có ý thức tổ chức kỷ luật và trách nhiệm trong hoạt động nghề nghiệp; thực hiện đúng các quy định, nội quy, quy chế làm

việc của đơn vị sự nghiệp công lập; bảo vệ bí mật nhà nước; giữ gìn và bảo vệ của công, sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài sản được giao; tu dưỡng, rèn luyện đạo đức nghề nghiệp.

Bên cạnh đó, trong hoạt động nghề nghiệp, viên chức TTVH Quận 12 phải có nghĩa vụ: thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ được giao bảo đảm yêu cầu về thời gian và chất lượng; phối hợp tốt với đồng nghiệp trong thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ; chấp hành sự phân công công tác của người có thẩm quyền. Khi phục vụ Nhân dân, viên chức phải có thái độ lịch sự, tôn trọng Nhân dân; có tinh thần hợp tác, tác phong khiêm tốn; không hách dịch, cửa quyền, gây khó khăn, phiền hà đối với Nhân dân; chấp hành các quy định về đạo đức nghề nghiệp; chịu trách nhiệm về việc thực hiện hoạt động nghề nghiệp.

Đối với viên chức quản lý, bên cạnh thực hiện các nghĩa vụ chung của một viên chức, họ còn có các nghĩa vụ: chỉ đạo và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ của đơn vị theo đúng chức trách, thẩm quyền được giao; thực hiện dân chủ, giữ gìn sự đoàn kết, đạo đức nghề nghiệp trong đơn vị được giao quản lý, phụ trách; chịu trách nhiệm hoặc liên đới chịu trách nhiệm về việc thực hiện hoạt động nghề nghiệp của viên chức thuộc quyền quản lý, phụ trách; xây dựng và phát triển nguồn nhân lực; quản lý, sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất, tài chính trong đơn vị được giao quản lý, phụ trách; tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống tham nhũng và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong đơn vị được giao quản lý, phụ trách.

Mặt khác, phẩm chất đạo đức của viên chức ở TTVH Quận 12 còn được thể hiện qua việc họ phải thực hiện nghiêm túc những điều mà người viên chức không được làm theo luật định là trốn tránh trách nhiệm, thoái thác công việc hoặc nhiệm vụ được giao; gây bè phái, mất đoàn kết; tự ý bỏ việc; tham gia đình công; sử dụng tài sản của cơ quan, tổ chức, đơn vị và của Nhân dân trái với quy định của pháp luật; phân biệt đối xử dân tộc,

nam nữ, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo dưới mọi hình thức; lợi dụng hoạt động nghề nghiệp để tuyên truyền chống lại chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước hoặc gây phương hại đối với thuần phong, mỹ tục, đời sống văn hóa, tinh thần của Nhân dân và xã hội; xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác trong khi thực hiện hoạt động nghề nghiệp; những việc khác viên chức không được làm theo quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

Từ những nghiên cứu thông qua các tư liệu, báo cáo về đánh giá về đội ngũ viên chức, người lao động ở TTVH Quận 12 trong giai đoạn 2015 - 2020 cho thấy phẩm chất đạo đức của đội ngũ nhân lực ở đơn vị này tốt. Điều này được thể hiện qua kết quả đánh giá lao động hàng năm từ 2015 đến 2020: tỷ lệ viên chức, người lao động của đơn vị này có kết quả đánh giá từ hoàn thành tốt đến xuất sắc nhiệm vụ trong khoảng từ 85-90%. Riêng trong năm 2021, trong số 56 viên chức, người lao động của Trung tâm, thì có 36 người hoàn thành tốt nhiệm vụ, chiếm 64,3%, 16 người hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, chiếm 28,6%.

Một chỉ số khác cũng minh chứng sự tốt đẹp về phẩm chất đạo đức của viên chức, người lao động của TTVH Quận 12 là thông qua đánh giá của người dân khi đến Trung tâm thưởng thức những chương trình văn hóa

- nghệ thuật do Trung tâm tổ chức.

Bảng 2.10: Số liệu về đánh giá của người dân về trách nhiệm trong công việc chuyên môn; thái độ giao tiếp, ứng xử với người dân của viên chức, người lao động tại Trung tâm Văn hóa Quận 12

Đơn vị tính: %

Nội dung đánh giá

Rất không hài lòng

Không hài lòng

Tương đối hài lòng

Hài lòng

Rất hài lòng

Không ý kiến

Trách nhiệm trong công việc chuyên môn của viên chức, người lao động

0,3

0,0

17,7

67,0

15,0

0,0

Thái độ giao tiếp, ứng xử với người dân của viên chức, người lao động

0,3

23,7

53,7

22,0

0,0

Nguồn: Học viên khảo sát xã hội học với quy mô 300 người - Phụ lục 1 Từ bảng số liệu trên cho thấy đa phần người dân tham gia đánh giá

đều hài lòng đối với viên chức, người lao động của TTVH Quận 12 trong công việc chuyên môn, cũng như thái độ giao tiếp, ứng xử của họ với người dân. Có thể những đánh giá trên của 300 người dân tham gia khảo sát còn có yếu tố chủ quan, cũng như những kết quả đánh giá lao động năm của viên chức, người lao động tại TTVH Quận 12 trong giai đoạn 2015 - 2020 chưa phản ánh đầy đủ, chính xác về chất lượng nguồn nhân lực của đơn vị này nói chung, cũng như phẩm chất đạo đức của họ trong công tác. Tuy nhiên những dữ liệu đó cũng giúp chúng ta phần nào thấy được hiện trạng nguồn nhân lực của đơn vị này hiện nay. Chị TTNL cho biết: “Phẩm chất đạo đức của đội ngũ viên chức ngành văn hóa đa số có chuẩn mực, phẩm chất đạo đức tư cách của cán bộ công chức viên chức nhà nước’’. Chị

ĐTCT - một người dân đánh giá viên chức, người lao động của Trung tâm “Có phẩm chất đạo đức tốt, hòa đồng’’. Anh TMQ, một người dân thường đến xem những chương trình của TTVH Quận 12 lại có cái nhìn khác: “Đa số cán bộ ngành có phẩm chất đạo đức tốt, cách ứng xử phù hợp khi tiếp xúc và trao đổi công việc. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận cán bộ có cách ứng xử chưa chuẩn, quan liêu’’ (Trích phỏng vấn sâu).

2.2. Đánh giá chung về nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa

2.2.1. Điểm mạnh

Từ những phân tích trên có thể rút ra nguồn nhân lực đang công tác tại các cơ quan quản lý nhà nước, các đơn vị sự nghiệp thuộc lĩnh vực văn hóa ở Quận 12 có những điểm mạnh cơ bản sau:

- Quy trình tuyển dụng những cán bộ, công chức, viên chức văn hóa được thực hiện đúng quy định của pháp luật, nên tuyển dụng được những nhân sự phù hợp về chuyên môn, nghiệp vụ và vị trí việc làm.

- Vị trí việc làm của công chức, viên chức văn hóa phù hợp với chuyên môn, nghiệp vụ được đào tạo nên phát huy được thế mạnh của họ.

- Chính sách lương, thưởng và phúc lợi xã hội tại các cơ quan, đơn vị sự nghiệp về văn hóa ở Quận 12 thực hiện đúng theo quy định của pháp luật hiện hành.

- Các cơ quan nhà nước đã triển khai một số hoạt động về đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động lĩnh vực văn hóa.

- Công tác quản lý đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động lĩnh vực văn hóa được thực hiện nghiêm túc. Trong nhiều năm qua, ngành văn hóa ở Quận 12 không xảy ra trường hợp nghiêm trọng liên quan đến công tác quản lý nguồn nhân lực này.

- Trình độ học vấn, chuyên môn nghề nghiệp, trình độ lý luận chính trị, sức khỏe của công chức, viên chức văn hóa đáp ứng được yêu cầu công việc trong nhiều năm qua.

- Tất cả cán bộ, công chức, viên chức và người lao động ngành văn hóa ở Quận 12 đều có phẩm chất đạo đức tốt, được Nhân dân tín nhiệm, yêu mến.

2.2.2. Điểm yếu

- Công tác tuyển dụng viên chức còn một số hạn chế ở khâu ra đề thi, ngân hàng câu hỏi thi. Câu hỏi do hội đồng thi viên chức tự soạn nên nhiều nội dung chưa sát với những yêu cầu của thực tiễn vị trí việc làm cần tuyển viên chức.

- Nguồn nhân lực văn hóa thiếu, thường xuyên biến động theo chiều hướng giảm. Nguyên nhân của việc này cơ bản là vì chính sách tinh giảm biên chế. Mặt khác, thu nhập từ nghề nghiệp còn khá thấp nên không tạo được động lực để viên chức văn hóa duy trì lâu dài công việc.

- Một số vị trí việc làm của công chức, viên chức văn hóa chưa được bố trí phù hợp với trình độ chuyên môn được đào tạo. Điều đó đã làm hạn chế khả năng phát huy sở trường, chuyên môn của họ.

- Lương, thưởng của nhà nước dành cho công chức, viên chức ngành văn hóa chưa đủ sức thu hút, giữ chân người lao động; chưa tạo được động lực thúc đẩy tinh thần lao động và chất lượng lao động.

- Cơ quan nhà nước ở Quận 12 chưa có những chính sách cụ thể, nhất là chưa có chính sách tài chính để khuyến khích những người đang công tác trong lĩnh vực văn hóa tích cực tham gia các chương trình học tập nâng cao trình độ ở bậc cao như thạc sĩ, tiến sĩ.

- Ở các đơn vị sự nghiệp văn hóa, vẫn còn tình trạng “buông lỏng” “ngó lơ” để viên chức “chân ngoài chân trong” trong quá trình công tác. Điều này phần nào làm giảm chất lượng công việc của viên chức.

- Mức chi cho khám sức khỏe của các cơ quan, đơn vị sự nghiệp về văn hóa ở Quận 12 trong những năm qua là khá thấp, nên chất lượng khám sức khỏe chưa cao. Mặt khác, áp lực công việc của nhóm công chức, viên chức văn hóa rất lớn, nhất là trong 02 năm chống dịch Covid-19 vừa qua nên sức khỏe của họ giảm sút đáng kể. Nhiều công chức, viên chức văn hóa do áp lực công việc quá lớn, nhưng sức khỏe không đảm bảo nên đã phải xin thôi việc, hoặc xin chuyển sang công việc khác phù hợp hơn.

2.2.3. Nguyên nhân

Những hạn chế, điểm yếu về nguồn nhân lực đang làm việc trong ngành văn hóa của Quận 12 có thể đến từ nhiều nguyên nhân. Nhưng học viên cho rằng có những nguyên nhân cơ bản là:

- Cơ quan Nhà nước của Quận 12 chưa nhận diện được những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực một cách đầy đủ. Do đó, các cơ quan này chưa có nhiều tác động hữu ích để làm thay đổi chất lượng nguồn nhân lực này.

- Chưa có đủ cơ chế, chính sách để thu hút, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ngành văn hóa trên địa bàn Quận 12, trong đó đặc biệt là chính sách về tài chính.

- Nguồn lực tài chính để đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực còn rất hạn chế nên chưa tạo được động lực cho những người làm công tác văn hóa chủ động, tích cực học tập, nâng cao trình độ.

Tiểu kết

Trong những năm gần đây, nguồn nhân lực quản lý văn hóa của cả nước nói chung và Quận 12 nói riêng đã có sự phát triển mạnh mẽ về số lượng và chất lượng. Các chính sách tuyển dụng rõ ràng, minh bạch theo đúng quy định, quy trình về thi tuyển hoặc xét tuyển; chính sách bố trí vị trí việc làm có tính hiệu quả; chính sách lương, thưởng, phúc lợi xã hội đối với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành văn hóa cơ bản đáp ứng

được đời sống; trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị, sức khỏe, thể chất của cán bộ, công chức, viên chức đều được các cấp lãnh đạo quan tâm,... Tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực đã làm được, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như một vài vị trí mức thu nhập còn thấp; chế độ làm ngoài giờ, đi kiểm tra, phục vụ ngoài địa bàn chưa được quan tâm đúng mức; đào tạo dài hạn theo hướng phát triển chuyên môn sâu chưa được quan tâm nhiều; một số cán bộ, công chức, viên chức vẫn chưa tự giác, chưa có tinh thần cầu tiến trong học tập và trong công việc,... vì vậy, cần phải có các giải pháp khắc phục để chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của Quận 12 từng bước được nâng lên, bảo đảm yêu cầu thực hiện nhiệm vụ, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn.

CHƯƠNG 3

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC LĨNH VỰC VĂN HÓA

TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 12

3.1. Những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa

3.1.1. Yếu tố môi trường kinh tế

Sự phát triển của môi trường kinh tế được xem là cơ sở để xác định tiền lương, thu nhập và nâng cao mức sống, trình độ dân trí của người lao động. Khi thu nhập ổn định và được nâng cao sẽ tác động tích cực đến đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Họ sẽ chú trọng đến việc chăm sóc sức khỏe, đầu tư cho giáo dục, đào tạo, giải trí,... Qua đó, nguồn nhân lực đặc biệt là ở các thành phố lớn sẽ nâng cao được cả thể lực, trí lực, trình độ chuyên môn, kỹ năng làm việc đáp ứng được nhu cầu công việc trong lĩnh vực văn hóa ngày một đa dạng và phát triển. Ngoài ra, người dân có nhiều điều kiện về kinh tế sẽ có nhu cầu hưởng thụ các loại hình giải trí văn hóa, nghệ thuật sáng tạo, hấp dẫn và thường xuyên đổi mới. Điều này đòi hỏi nguồn lực văn hóa cần phải trao dồi kiến thức, nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng làm việc để đáp ứng được nhu cầu của xã hội.

Bên cạnh đó, tăng trưởng kinh tế ở phạm vi quốc gia cũng có nhiều tác động đến chất lượng nguồn nhân lực nói chung, lĩnh vực văn hóa nói riêng. Xét ở khía cạnh tích cực, khi quốc gia có tăng trưởng kinh tế tốt, ổn định, Chính phủ sẽ có nhiều nguồn lực để đầu tư cho ngành văn hóa, trong đó có khoản đầu tư để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thông qua xây dựng và thực hiện các chương trình giáo dục, đào tạo cho ngành văn hóa. Chính các yếu tố trên đã góp phần tác động tích cực đến trình độ học vấn, năng lực chuyên môn, kỹ năng xử lý công việc được giao của những người đang làm việc trong lĩnh vực văn hóa.

3.1.2. Yếu tố môi trường xã hội - văn hóa - chính sách

Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ 4.0 với các nền tảng công nghệ như vạn vật kết nối IoT, trí tuệ nhân tạo, Blockchain, tiếp thị kỹ thuật số, ngôn ngữ lập trình… đã tác động sâu sắc đến sự phát triển của mọi mặt đời sống văn hóa - xã hội của người dân. Đối với nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa, chính đòi hỏi của bối cảnh xã hội - công nghệ mới đã tạo động lực nội tại để họ nỗ lực nhiều hơn trong việc nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn để đáp ứng được việc sử dụng công nghệ hiện đại vào hoạt động văn hóa nghệ thuật nhằm thu hút được công chúng.

Ở khía cạnh khác, sự tác động của các yếu tố văn hóa - xã hội như phong tục tập quán, phong cách, lối sống, hôn nhân và gia đình, nghề nghiệp, bình đẳng giới, tư duy đổi mới của mỗi cá nhân đã và đang ảnh hưởng đến chất lượng của nguồn nhân lực nói chung. Đối với lĩnh vực văn hóa, các yếu tố trên ảnh hưởng khá lớn đến chất lượng những cán bộ, nhân viên phụ trách các công tác. Các cán bộ phải tự trang bị những kiến thức thích hợp để am hiểu và thích ứng với môi trường văn hóa xã hội của địa phương công tác đặc biệt là nơi có nhiều tộc người thiểu số cùng sinh sống.

Ở góc độ chính sách, việc chính phủ hoạch định, thực thi các chính sách như giáo dục, xã hội, văn hóa, hội nhập quốc tế đã tạo môi trường pháp lý cho phát triển hệ thống giáo dục, chính sách về đầu tư tài chính cho giáo dục đào tạo,... Ngoài ra, các quy định, quy chế, quy trình, hướng dẫn về quy hoạch, tuyển chọn, sử dụng, bổ nhiệm… cán bộ được xây dựng cụ thể, đổi mới phù hợp với tình hình thực tiễn, khắc phục những hạn chế. Những chính sách Chính phủ ban hành đã tạo động lực, điều kiện để nguồn nhân lực văn hóa phát triển tốt hơn về chất lượng.

3.1.3. Yếu tố sinh học - y học

Đối với yếu tố sinh học - y học, chế độ dinh dưỡng của mỗi con người trong suốt quá trình phát triển cơ thể về mặt sinh học có vai trò quan trọng

để quyết định năng lực tư duy, sáng tạo, khả năng làm việc và thích ứng các môi trường làm việc,… Rõ rằng khi một nguồn nhân lực thiếu dinh dưỡng sức khỏe không đảm bảo, năng suất lao động thấp. Ngoài vấn đề về dinh dưỡng, hệ thống y tế không đảm bảo cũng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe người dân. Điều này càng có ý nghĩa trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 trong thời gian qua. Vì vậy, nguồn lương thực, thực phẩm, chất dinh dưỡng đảm bảo cả số lượng và chất lượng; hệ thống y tế phát triển, hiệu quả từ trung ương đến địa phương và khả năng tiếp cận cao, nhanh chóng của người dân đối với hệ thống sẽ là một trong những yếu tố giúp cho con người, trong đó có nguồn nhân lực văn hóa ổn định phát triển về thể chất, tinh thần góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

3.2. Định hướng phát triển lĩnh vực văn hóa của chính quyền Quận 12

3.2.1. Định hướng phát triển thị trường dịch vụ văn hóa

Ở tầm quốc gia, Quyết định số 1755/QĐ-TTg ngày 8/9/2016 của Thủ tướng chính phủ Phê duyệt “Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030” có những tác động đến sự phát triển của thị trường dịch vụ văn hóa. Trong đó đã đặt ra mục tiêu chung là: tập trung các nguồn lực để phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam gồm: quảng cáo, kiến trúc, phần mềm và các trò chơi giải trí, thủ công mỹ nghệ, thiết kế, điện ảnh, xuất bản, thời trang, nghệ thuật biểu diễn, mỹ thuật, nhiếp ảnh, triển lãm, truyền hình và truyền thanh; du lịch văn hóa trở thành những ngành kinh tế dịch vụ quan trọng, phát triển rõ rệt về chất và lượng, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế và giải quyết việc làm thông qua việc sản xuất ngày càng nhiều sản phẩm, dịch vụ văn hóa đa dạng, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu sáng tạo, hưởng thụ, tiêu dùng văn hóa của người dân; góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam; xác lập được các thương hiệu sản phẩm, dịch

vụ văn hóa; ưu tiên phát triển các ngành có nhiều lợi thế, tiềm năng của Việt Nam .

Ở phạm vi Tp.Hồ Chí Minh, việc UBND Thành phố Phê duyệt Đề án Chiến lược phát triển ngành văn hóa Tp.Hồ Chí Minh giai đoạn 2020 - 2035 có những tác động lớn đến xu hướng phát triển hoạt động dịch vụ văn hóa trên địa bàn Thành phố, cũng như ở Quận 12. Bởi theo Đề án này, một trong những mục tiêu quan trọng trong việc phát triển ngành văn hóa của Thành phố giai đoạn 2020 - 2035 là: xây dựng Tp.Hồ Chí Minh thành một trung tâm văn hóa, nghệ thuật; nâng cao mức hưởng thụ văn hóa của Nhân dân; tăng cường mức đầu tư của Nhà nước và có chính sách phù hợp để thu hút nguồn lực xã hội cho phát triển văn hóa; phát triển mạnh các ngành văn hóa giải trí, xây dựng Thành phố thành một trung tâm văn hóa giải trí với nhiều loại hình [97].

Văn kiện Đại hội Đại biểu Đảng bộ Quận 12 lần thứ VI, Nhiệm kỳ 2020 - 2025 nhấn mạnh trong giai đoạn 2020 - 2025, Quận 12 tiếp tục phát triển kinh tế theo định hướng dịch vụ - công nghiệp - nông nghiệp đô thị, tăng nhanh tỷ trọng ngành dịch vụ trong tổng giá trị sản xuất. Tốc độ tăng trưởng tổng giá trị sản xuất trên địa bàn hằng năm từ 14-16%. Chỉ đạo các biện pháp quản lý Nhà nước về văn hóa hiệu quả trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường và bùng nổ của công nghệ thông tin và truyền thông [55, tr.60]. Đồng thời, tại nhiệm vụ cụ thể, Chính quyền Quận 12 đa dạng, nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa - xã hội; đẩy mạnh xã hội hóa, đa dạng hóa các loại hình vui chơi, giải trí, văn hóa, thể dục thể thao; từng bước giảm dần sự cách biệt về mức hưởng thụ văn hóa giữa các khu vực [102].

Theo Kế hoạch phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội năm 2021, UBND Quận 12 tiếp tục phát huy các kết quả đã đạt được và khắc phục những hạn chế trong năm 2020 cũng như giai đoạn 2015 - 2020, đồng thời xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021 như sau: triển khai phát triển

thương mại, dịch vụ bảo đảm tính đồng bộ và phù hợp với quy hoạch phát triển chung của quận; kêu gọi đầu tư thực hiện các mô hình du lịch gắn với tuyến du lịch đường thủy Sài Gòn - Củ Chi. Đồng thời, tích cực đầu tư tôn tạo các di tích văn hóa - lịch sử cũng là một nội dung được đề cập nhằm góp phần phát triển dịch vụ văn hóa trên địa bàn, vừa là nơi giáo dục lịch sử cách mạng địa phương, là nguồn cảm hứng khơi gợi tinh thần yêu nước trong thế hệ trẻ.

3.2.2. Định hướng phát triển đời sống văn hóa cơ sở

Theo Quận uỷ Quận 12 (2020), Văn kiện Đại hội Đại biểu Đảng bộ Quận 12 lần thứ VI, Nhiệm kỳ 2020 - 2025:

Trong giai đoạn 2020 - 2025, Quận 12 phấn đấu đạt 93% hộ gia đình được công nhận “Gia đình văn hóa”; 93% khu phố được công nhận “Khu phố Văn hóa”; 100% cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp Nhà nước trên địa bàn Quận đạt chuẩn văn hóa; 05/11 phường được công nhận đạt chuẩn “Văn minh đô thị”. Đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống của Nhân dân song song với thực hiện và nâng cao chất lượng hoạt động phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; đa dạng hóa các loại hình vui chơi, giải trí, văn hóa nhằm phục vụ tốt hơn nhu cầu thụ hưởng các loại hình giải trí của người dân. Bên cạnh đó, người dân nói chung và cán bộ nói riêng chủ động đấu tranh kết hợp các hình thức, biện pháp phù hợp đối với các ấn phẩm phi văn hóa, độc hại, huỷ hoại đạo đức xã hội; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong cộng đồng và từng cơ quan, đơn vị, tổ chức [55, tr.61, 64, 73].

Với những kết quả đã đạt được trong giai đoạn 2015 - 2020, Văn kiện đạt ra mục tiêu phấn đấu đến cuối năm 2025, Quận 12 có tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo của Tp.Hồ Chí Minh dưới 0.5% so với tổng số dân; thu nhập bình quân đầu người của hộ nghèo tăng so với năm 2020 là 1,3 lần [55, tr.62]. Khi những chỉ số này đạt được đồng nghĩa đời sống vật chất của

người dân được cải thiện. Đây là động lực để thúc đẩy sự phát triển của đời sống văn hóa cơ sở của người dân trên địa bàn Quận 12.

Theo Kế hoạch phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội năm 2021:

Với mục đích nâng cao chất lượng đời sống của cư dân trên địa bàn theo hướng gia đình văn hóa phù hợp với thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Quận 12 tiếp tục triển khai thực hiện Chương trình, Đề án về gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình, giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình và thực hiện thí điểm “Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình”; Tổ chức các hoạt động bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ công tác gia đình. Tăng cường hoạt động tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện nếp sống văn minh, gia đình văn hóa, hướng tới xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc. Tiếp tục thực hiện thu thập thông tin về gia đình, phòng chống bạo lực gia đình và bình đẳng giới. Tổ chức kiểm tra, giám sát hoạt động công tác gia đình. Đối với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn quận, cơ quan chuyên trách phải tăng cường công tác tuyên truyền, thường xuyên rà soát, nhắc nhở các đơn vị thực hiện các tiêu chí đánh giá cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa.

Song song với công tác vừa tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức pháp luật của Nhân dân, công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm minh đối với trường hợp vi phạm; tổ chức tập huấn công tác thanh kiểm tra, lập hồ sơ xử lý vi phạm và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan cho các thành viên Đội kiểm tra liên ngành Văn hóa - Xã hội quận và Tổ kiểm tra liên ngành Văn hóa - Xã hội 11 phường; tăng cường công tác thanh kiểm tra các hoạt động văn hóa, dịch vụ văn hóa, thương mại để kịp thời phòng chống các loại tệ nạn xã hội dễ phát sinh, đặc biệt trong các lĩnh vực: dịch vụ karaoke, internet, khách sạn, nhà nghỉ, cà phê giải khát.

Ngoài ra, Kế hoạch cũng nhắc đến việc tổ chức hội nghị tổng kết thực hiện phong trào “Toàn dân Đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” năm

2020. Xét công nhận phường văn minh đô thị, đơn vị văn hóa, doanh nghiệp văn hóa năm 2020 đúng thực chất. Và Quận 12 tiếp tục đầu tư xây dựng và nâng chất hoạt động các thiết chế văn hóa vừa tạo sân chơi, vừa tạo không gian cho người dân có thể thụ hưởng các loại hình vui chơi giải trí lành mạnh bằng cách duy trì hoạt động 03 Nhà văn hóa - thể thao hiện có, các Câu lạc bộ Đội - Nhóm văn nghệ - thể dục thể thao, tủ sách hoặc phòng đọc sách tại các khu phố văn hóa, tủ sách cho công nhân.

Theo Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và chương trình, nhiệm vụ trọng tâm năm 2021 của UBND Quận 12:

Để mọi tầng lớp Nhân dân, nhất là thế hệ trẻ hiểu thêm về ý nghĩa, giá trị truyền thống, lịch sử, văn hóa và cách mạng của dân tộc; qua đó nâng cao tinh thần yêu nước, giáo dục tư tưởng chính trị, khơi dậy tinh thần đại đoàn kết, niềm tự hào, tinh thần bất khuất, ý chí tự lực và tự cường của dân tộc, Quận 12 thường xuyên tổ chức các ngày lễ lớn trong năm. Trong năm 2021, Quận 12 đã thực hiện chương trình Kỷ niệm 46 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, 131 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, 76 năm Lễ Quốc khánh 02/9,... Các hoạt động kỷ niệm diễn ra thiết thực, hiệu quả, tiết kiệm, góp phần củng cố, bồi đắp niềm tin, sự tin tưởng của Nhân dân vào sự nghiệp đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Theo Kế hoạch thực hiện chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận lần VI nhiệm kỳ 2020 - 2025:

Trong Kế hoạch thực hiện chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận lần VI nhiệm kỳ 2020 - 2025 cũng đề cập nhiều nội dung về xây dựng đời sống văn hóa như: Quận 12 phải phấn đấu xây dựng 05/11 phường được công nhận đạt chuẩn “phường văn minh đô thị”; Phấn đấu 93% hộ trên tổng số hộ dân đăng ký được công nhận đạt chuẩn Gia đình văn hóa; Phấn đấu 100% cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nhà nước đạt chuẩn văn hóa;

Phấn đấu 93% khu phố đạt chuẩn khu phố văn hóa; Phấn đấu số người tập luyện thường xuyên đạt 35%.

Bên cạnh đó, Quận 12 phải bảo đảm kinh phí khen thưởng “Gia đình văn hóa”; “Khu phố văn hóa” được cấp kèm giấy chứng nhận theo quy định Nghị định số 122/2018/NĐ-CP ngày 17 tháng 9 năm 2018 của Chính phủ và Nghị định số 91/2017/NĐ-CP ngày 31 tháng 7 năm 2017 của Chính phủ về quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật thi đua, khen thưởng. Đây cũng là hình thức khuyến khích, động viên tinh thần của các gia đình đã có nhiều nỗ lực xây dựng gia đình văn hóa góp phần hưởng ứng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa cơ sở”.

Đi đôi với các chính sách đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước, các cấp, ngành nỗ lực huy động các nguồn xã hội hóa vào việc xây dựng các thiết chế văn hóa như Nhà văn hóa, sân thể thao,... tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao để thu hút sự tham gia của quần chúng ở cơ sở. Ngoài ra, chính quyền chăm lo, hỗ trợ cho nhu cầu sinh hoạt và hưởng thụ của mọi tầng lớp Nhân dân, thực hiện phương châm “Nhà nước và Nhân dân cùng làm”.

3.2.3. Định hướng phát triển hệ thống đơn vị sự nghiệp văn hóa

Theo Văn kiện Đại hội Đại biểu Đảng bộ Quận 12 lần thứ VI, Nhiệm kỳ 2020 - 2025:

Nội dung Văn kiện đề cập đến việc tăng cường rà soát và xác định tính pháp lý của từng khu đất phải thu hồi, khả năng thu hồi, sau đó thực hiện các bước tiếp theo để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành dự án Công viên Văn hóa - Thể dục thể thao Quận 12. Đây là một trong những dự án ảnh hưởng lớn đến việc nâng cao chất lượng đời sống tinh thần, vừa là nơi vui chơi, giải trí lành mạnh, vừa là nơi tái tạo sức lao động sau quãng thời gian làm việc mệt mỏi của người dân Quận 12 trong tương lai. Đồng thời, hoạt động đầu tư nâng cấp, xây dựng các thiết chế văn hóa; đẩy mạnh xã hội hóa

trong lĩnh vực văn hóa - thông tin trên địa bàn Quận cũng cần được chú trọng phát triển [55, tr.67, 73].

Theo UBND Quận 12 (2021), Kế hoạch thực hiện chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận lần VI nhiệm kỳ 2020 - 2025:

Đối với phát triển hệ thống đơn vị sự nghiệp văn hóa giai đoạn 2020 - 2025, UBND Quận 12 đề cao, khuyến khích các địa phương, các ngành, đoàn thể, đơn vị căn cứ vào khả năng ngân sách thực tế và các nguồn xã hội hóa hỗ trợ các trang thiết bị hoạt động văn hóa, thể thao cho các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa, các khu phố văn hóa. UBND Quận có kế hoạch, chính sách cụ thể để tiến hành hỗ trợ kinh phí khuyến khích các khu phố xây dựng cơ sở vật chất hạ tầng. Công tác quy hoạch hoàn thành, dành quỹ đất công, hỗ trợ kinh phí đền bù đất đai, giải phóng mặt bằng nhằm xây dựng các cơ sở văn hóa, thể thao xã hội hóa theo các quy định của Đảng và Nhà nước.

Bên cạnh đó, UBND Quận 12 có các cơ chế khuyến khích, tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp đầu tư xây dựng các cơ sở xã hội hóa về lĩnh vực văn hóa, thể thao và vui chơi giải trí ở địa phương. Hình thức xây dựng, phổ biến, tuyên truyền và nhân rộng mô hình, gương điển hình tiên tiến trong việc giữ vững và phát huy các danh hiệu văn hóa; các cá nhân, tổ chức có cách nghĩ, cách làm tích cực, sáng tạo.

3.2.4. Định hướng phát triển đội ngũ cán bộ, công chức và viên chức chất lượng cao

Để thực hiện được chiến lược phát triển văn hóa, xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, nâng cao mức hưởng thụ văn hóa, phát triển du lịch,… hiệu quả và phù hợp với định hướng đã được Quận ủy và UBND Quận 12 đề cập cần phải có đội ngũ cán bộ công chức, viên chức có chất lượng cao thuộc lĩnh vực văn hóa. Vì vậy, chính quyền Quận 12 tiếp tục phát triển nguồn nhân lực làm công tác quản lý văn hóa và hoạt động trong lĩnh vực

văn hóa nâng cao về chuyên môn, nghiệp vụ; tăng cường chính sách đào tạo chuyên môn cho từng vị trí công việc nhằm phát huy tốt năng lực của cán bộ công chức và viên chức, ưu tiên nguồn nhân lực lãnh đạo, quản lý. Đồng thời, Phòng Nội vụ, Phòng VH - TT, TTVH tiếp tục phối hợp xây dựng cơ chế, chính sách quản lý và sử dụng nguồn nhân lực chất lượng, từng bước trẻ hóa đội ngũ, đảm bảo về số lượng và chất lượng, cũng như có các chế độ tạo điều kiện thuận lợi hơn thu hút các chuyên gia giỏi hoạt động trong các lĩnh vực văn hóa.

UBND Quận 12 tăng cường cử cán bộ, công chức tại Phòng VH - TT, công chức Văn hóa - Xã hội tại 11 phường tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ do Sở Văn hóa và Thể thao Tp.Hồ Chí Minh tổ chức… Qua đó, cán bộ văn hóa cơ sở nắm vững, cập nhật những quy định của pháp luật về lĩnh vực được giao; am hiểu đầy đủ những kỹ năng công tác từ cơ bản đến nâng cao đáp ứng yêu cầu triển khai thực hiện các phong trào, cuộc vận động tại địa bàn công tác. Đối với TTVH Quận 12 tiếp tục cử các viên chức có năng khiếu về văn hóa nghệ thuật tham gia các chương trình đào tạo chất lượng góp phần phát triển sự nghiệp văn hóa trên địa bàn quận.

3.3. Mục tiêu phát triển nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12

3.3.1. Mục tiêu tổng quát

Nguồn nhân lực là một trong những nguồn lực quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa quyết định đến sự phát triển của kinh tế, văn hóa, chính trị và xã hội của một quốc gia. Vì vậy, mục tiêu phải đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng, có bản lĩnh chính trị, có năng lực chuyên môn đáp ứng nhu cầu của xã hội cũng như xu hướng toàn cầu hóa đang là vấn đề được UBND Quận 12 quan tâm đặc biệt. Do đó, Quận 12 đã xác định mục tiêu tổng quát đối với nguồn nhân lực nói chung và nguồn nhân lực văn hóa nói riêng cần phải trang bị và nâng cao kiến thức, năng lực quản lý, kỹ năng

điều hành và thực thi công vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức và viên chức các đơn vị liên quan đến lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12; Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức từ cấp quận đến cấp phường ngày càng chuyên nghiệp; đảm bảo tiêu chuẩn, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị phù hợp với vị trí việc làm (nhân lực quản lý, lãnh đạo các đơn vị cần có trình độ cao cấp lý luận chính trị).

Đồng thời, các cán bộ, công chức, viên chức được cử tham gia đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ về công tác quản lý, hoạt động văn hóa nghệ thuật phải căn cứ vào tiêu chuẩn vị trí việc làm, vị trí chức danh theo quy định của Bộ Nội vụ, trong đó chú ý kỹ năng thực hiện công vụ, nhiệm vụ. Đồng thời, UBND tạo cơ chế thuận lợi về thời gian, hỗ trợ kinh phí cho các cán bộ, công chức, viên chức tham gia các khóa học phù hợp, các chương trình đào tạo dài hạn. Song song đó, cán bộ, công chức, viên chức tại các đơn vị được cử đi học phải tích cực tham gia học tập để nâng cao trình độ, tăng năng lực khả năng tham mưu, giúp việc, quản lý tốt các hoạt động văn hóa trên phạm vị địa bàn cũng như đạt chuẩn chức danh. Với các mục tiêu tổng quát được đề cập, đến năm 2030, nguồn nhân lực thuộc lĩnh vực văn hóa sẽ phát triển toàn diện về mọi mặt hướng đến nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ chiếm lĩnh về số lượng vừa có đức và tài bao gồm nguồn nhân lực tại các cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị sự nghiệp về văn hóa, khắc phục hiện trạng phát triển không đồng đều về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, trình độ lý luận chính trị, phẩm chất đạo đức tại các cơ quan, đơn vị. Với nguồn nhân lực trên sẽ đáp ứng mọi nhiệm vụ, trọng trách được giao một cách nhanh chóng và hiệu quả trong sự nghiệp phát triển văn hóa của Quận 12 cũng như phát triển của tổ chức trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, sự bùng nổ của công nghệ thông tin, truyền thông thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0 và góp phần phát triển

con người Quận 12 phát triển toàn diện, tạo điều kiện để Thành phố phát triển bền vững trong tất cả mọi lĩnh vực.

3.3.2. Mục tiêu cụ thể

Bên cạnh các mục tiêu tổng quát, UBND Quận 12 cũng xây dựng các mục tiêu cụ thể phù hợp với giai đoạn thực tiễn hiện nay như sau: Các cơ quan, đơn vị lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận phải thường xuyên rà soát đánh giá nghiêm túc chất lượng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động theo từng năm để có cơ chế đề xuất khen thưởng, động viên phù hợp với từng cá nhân, tổ chức có nhiều đóng góp cho sự nghiệp phát triển văn hóa nghệ thuật trên địa bàn Quận. Qua đó, Quận cũng có những phương án kịp thời giải quyết những hạn chế, bất cập về cơ cấu tổ chức, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của các đơn vị quản lý, hoạt động về văn hóa theo quy định của Chính phủ và Bộ Nội vụ.

Đơn vị được phân công nhiệm vụ điển hình như Phòng VH - TT và TTVH Quận 12 cần xây dựng kế hoạch, chiến lược phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho lĩnh vực văn hóa theo năm, và giai đoạn 05 năm phù hợp với tình hình thực tế của địa phương và phù hợp với những nội dung kế hoạch, chiến lược phát triển chung của Quận 12 cũng như kế hoạch phát triển ngành văn hóa của Sở Văn hóa và Thể thao Tp.Hồ Chí Minh đã ban hành. Sau mỗi giai đoạn thực hiện, các đơn vị cần tổng kết, đánh giá nghiêm túc về mức độ hiệu quả thực thi và báo cáo lại UBND Quận 12 nắm thông tin và để có những giải pháp phù hợp trong quá trình thực hiện kế hoạch.

Phòng Nội vụ, lãnh đạo các đơn vị thuộc lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận thường xuyên giám sát, kiểm tra, sát sao quá trình học tập, rèn luyện để nâng cao trình độ, chuyên môn của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động lĩnh vực văn hóa phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành.

Phòng Nội vụ thường xuyên lập danh sách cử cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đang công tác trong lĩnh vực Văn hóa tại: Phòng Văn hóa và Thông tin, Trung tâm Văn hóa, phường, Ban quản lý các Nhà truyền thống trên địa bàn Quận 12 tham dự các lớp đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn phù hợp với vị trí, nhiệm vụ được giao do Sở Nội vụ, Sở Văn hóa và Thể thao, Sở Du lịch, Trung tâm Văn hóa Thành phố,… tổ chức.

Đồng thời, nhằm trang bị và nâng cao kiến thức, năng lực quản lý, kỹ năng điều hành và thực thi công vụ ngày càng chuyên nghiệp; đảm bảo tiêu chuẩn, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị; có năng lực đáp ứng nhu cầu xây dựng và phát triển đơn vị và phát triển của quận, thành phố trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành văn hóa đúng theo đúng quy định hiện hành của pháp luật đã và đang được lãnh đạo cấp quận quan tâm. Phấn đấu trong giai đoạn 05 năm tới, các cơ quan, đơn vị sự nghiệp về văn hóa ở Quận 12 đạt chỉ tiêu như sau: Căn cứ theo số liệu thống kê nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12 gồm: nhân sự Phòng VH - TT, 11 phường, Trung tâm Văn hóa, Trung tâm Thể dục thể thao Quận 12 (biểu mẫu học viên được cung cấp từ Phòng VH - TT, TTVH, Trung tâm Thể dục thể thao Quận 12. Học viên tính cả nhân sự Trung tâm Thể dục thể thao vì cuối năm 2022, Trung tâm Văn hóa và Trung tâm Thể dục thể thao sáp nhập thành Trung tâm Văn hóa - Thể thao Quận 12), học viên lập bảng định hướng mục tiêu đào tạo cán bộ, công chức, viên chức theo chức danh nghề nghiệp trong 05 năm tới (nội dung này mang tính chất tham khảo, vì hiện tại UBND Quận chưa có kế hoạch nâng cao chất lượng nguồn nhân lực giai đoạn sau 2020, mà kế hoạch chỉ có ở giai đoạn 2016 - 2020). Bảng định hướng như sau:

Bảng 3.1: Bảng định hướng mục tiêu đào tạo cán bộ, công chức, viên chức theo chức danh nghề nghiệp giai đoạn 2021 - 2025

Đơn vị tính: người

Về chính trị

Về quản lý nhà nước

Ngạch chuyên viên

Ngạch viên chức

(Được xác định theo quy định tại Nghị định số 115/2020/NĐ-CP Quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức, ban

hành ngày 25/9/2020)

Cao cấp chính trị

Trung cấp chính trị

Quản lý nhà nước cao cấp

Quản lý nhà nước trung cấp

Chuyên viên cao cấp

Chuyên viên chính

Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ tiến sĩ

Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ thạc sĩ

Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đại học

Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ cao đẳng

Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ trung cấp

Bên cạnh đó:

- 100% đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức là lãnh đạo, quản lý đương nhiệm đạt trình độ đại học chuyên môn nghiệp vụ, cao cấp hoặc cử nhân lý luận chính trị, đạt chuẩn theo Quyết định số 64-QĐ/QU ngày 23 tháng 11 năm 2015 của Quận ủy về tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo, quản lý.

- 100% đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nguồn quy hoạch chức danh - lãnh đạo, quản lý phải đạt trình độ đại học chuyên môn nghiệp vụ, trung cấp lý luận chính trị trở lên, đạt tiêu chuẩn theo quy định đối với từng chức danh, từng ngạch và chức danh nghề nghiệp.

- 100% công chức phải đạt trình độ đại học về chuyên môn; có chứng chỉ quản lý nhà nước theo ngạch; ngoại ngữ, tin học theo tiêu chuẩn tiêu chuẩn quy định đối với từng ngạch, từng chức danh. Đối với công

chức từ ngạch chuyên viên hoặc tương đương trở lên phải có trình độ Trung cấp lý luận Chính trị - Hành chính.

- 100% viên chức đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập phải đạt trình độ chuyên môn phù hợp với vị trí việc làm, có chứng chỉ bồi bưỡng kiến thức chuyên ngành; ngoại ngữ, tin học theo tiêu chuẩn quy định đối với từng chức danh nghề nghiệp.

- 100% cán bộ, công chức, viên chức khi được tuyển dụng phải đảm bảo đủ tiêu chuẩn trình độ chuyên môn và các tiêu chuẩn khác theo quy định phù hợp với yêu cầu vị trí việc làm.

Nhóm mục tiêu liên quan đến các hoạt động công việc cụ thể:

Đối với nhóm mục tiêu này, học viên tập trung vấn đề cải cách hành chính một cửa trong công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12. Khi chính sách này được thực hiện với lĩnh vực văn hóa, thời gian xử lý công việc để phục vụ Nhân dân sẽ được rút ngắn. Việc người dân tiếp cận chính quyền để được giải quyết cũng đơn giản hơn về thủ tục hành chính, từ đó gia tăng sự hài lòng của người dân với công tác quản lý của chính quyền Quận 12 nói riêng, ngành văn hóa trên địa bàn Quận nói chung.

Bên cạnh đó, chính quyền Quận 12 cũng cần thực hiện chuyển đổi số, đưa vào khai thác một số thành tựu của công nghệ 4.0 trong công tác quản lý nhà nước về văn hóa. Theo học viên, việc chuyển đổi số và yếu tố công nghệ 4.0 có thể được ứng dụng trong công tác xây dựng cơ sở dữ liệu về hoạt động văn hóa trên địa bàn quận, về lưu trữ hồ sơ hành chính của các chủ thể tham gia hoạt động dịch vụ văn hóa; đánh giá mức độ hài lòng của người dân khi đến làm việc với các đơn vị, cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa; xây dựng kho dữ liệu về tài nguyên văn hóa trên địa bàn quận để phục vụ công tác bảo tồn, phát huy giá trị. Đặc biệt, yếu tố công nghệ 4.0 cần được từng bước áp dụng trong việc sản xuất các chương trình văn hóa

nghệ thuật để phục vụ Nhân dân. Xét từ phía người dân, khi họ đánh giá cao hiệu quả, kết quả công việc và chất lượng các chương trình biểu diễn phục vụ họ, cũng là phản ảnh hiệu quả trong công tác quản lý hoạt động văn hóa của các cơ quan nhà nước. Ở mục tiêu này, học viên bước đầu đưa ra các chỉ tiêu cụ thể như sau:

+ Đối với nhóm nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa: đến năm 2025: 40% công việc được số hóa và xử lý thông qua áp dụng thành thạo các yếu tố công nghệ 4.0. Đến năm 2030, 100% công việc được số hóa và xử lý thông qua áp dụng thành thạo các yếu tố công nghệ 4.0.

+ Đối với nhóm nhân lực công tác tại các đơn vị sự nghiệp văn hóa: đến năm 2025: 30% công việc được số hóa và xử lý thông qua áp dụng thành thạo các yếu tố công nghệ 4.0. Đến năm 2030, 70% công việc được số hóa và xử lý thông qua áp dụng thành thạo các yếu tố công nghệ 4.0.

Về chỉ tiêu quản lý nhân sự hoàn thành công việc của cả nhóm người làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa và nhóm làm tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa ở Quận 12, học viên để xuất duy trì tỷ lệ từ 90% trở lên hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ trong cả giai đoạn 2021 - 2030.

Với các mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể liên quan đến mục tiêu phát triển nguồn nhân lực thuộc lĩnh vực văn hóa trên địa bàn được Quận ủy và UBND Quận 12 quan tâm phát triển sẽ góp phần hoàn thiện đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cả về số lượng và chất lượng phụ trách các công tác về lĩnh vực văn hóa đáp ứng được tình hình, nhiệm vụ của ngành và của địa phương trong giai đoạn phát triển mới.

3.4. Giải pháp và khuyến nghị để phát triển nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa địa bàn Quận 12

Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công việc ngành văn hóa, những giải pháp được học viên đề xuất trong phần này không chỉ để giải quyết những điểm yếu, hạn chế đang tồn tại của đội ngũ cán bộ, công chức,

viên chức văn hóa trên địa bàn Quận 12, mà còn nhằm để duy trì, phát triển những điểm mạnh, tích cực mà đội ngũ nhân lực này đang có.

3.4.1. Giải pháp phát triển năng lực tư duy

Văn hóa vốn là một lĩnh vực đặc thù và chịu tác động trực tiếp và đầu tiên bởi những biến động của xã hội vì vậy việc phát triển năng lực tư duy giúp các nhà quản lý, điều hành tăng khả năng suy nghĩ, tính linh hoạt, nhạy bén phán xét vấn đề, biết lắng nghe và có các quyết định giải quyết mọi vấn đề phát sinh một cách hiệu quả theo đúng quy định quy định của pháp luật là vấn đề rất cần thiết. Do đó, đi đôi với việc được cử tham gia các lớp học, khóa học nâng cao kỹ năng quản lý dành cho các cấp lãnh đạo, các nhà quản lý, điều hành cần chủ động nâng cao lực tư duy cho bản thân bằng các hình thức như thường xuyên đọc sách báo có nguồn tri thức chuẩn, luôn tư duy mở rộng vấn đề, tìm hiểu phương thức, các kỹ năng mới từ các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước, tích cực đặt các câu hỏi, tham gia các hoạt động, hội thảo liên quan về văn hóa,… phù hợp với lĩnh vực đang phụ trách quản lý. Thông qua quá trình qua trải nghiệm, đúc kết kinh nghiệm, các nhà quản lý, điều hành sẽ hình thành được tư duy chiến lược sẽ giúp nhà quản lý đưa ra những dự báo, định hướng đúng chiến lược phát triển phát triển văn hóa của Quận 12 phù hợp với quy luật phát triển của khách quan.

Các viên chức làm công tác quản lý đơn vị sự nghiệp về lĩnh vực văn hóa, điển hình là ở Trung tâm Văn hóa cần phải tư duy khoa học, tư duy hệ thống và tư duy sáng tạo trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật. Để giúp viên chức và người lao động ở các đơn vị sự nghiệp văn hóa công trên địa bàn Quận 12, mà trọng tâm là TTVH Quận phát huy được những tư duy này, UBND Quận 12 có thể định kỳ tổ chức mỗi quý một đợt tập huấn. Mặt khác, UBND Quận 12 cũng cần thường xuyên cử các viên chức làm công tác quản lý tham gia các khóa học ngắn hạn, trung hạn, dài hạn do Sở Nội

vụ Tp.Hồ Chí Minh tổ chức hoặc các tổ chức doanh nghiệp trong và ngoài nước thực hiện nhằm nâng cao năng lực quản lý, tăng khả năng độc lập suy nghĩ, sáng tạo của viên chức. Ngoài ra, một cách thức khác là các viên chức có vị trí quản lý tự tìm hiểu và học thêm các chương trình đào tạo, bồi dưỡng theo hướng chọn lọc, thiết thực, sát hợp với vị trí công tác. Thông qua trao đổi với giảng viên, chuyên gia trong và ngoài nước; kết hợp với lý thuyết và thực tiễn sẽ giúp các nhà quản lý đơn vị sự nghiệp về văn hóa có những cách quản lý đơn vị phù hợp.

3.4.2. Giải pháp phát triển năng lực chuyên môn nghề nghiệp

Để nâng cao chất lượng của đội ngũ quản lý nhà nước về văn hóa trên địa bàn Quận 12, giải pháp phát triển năng lực chuyên môn nghề nghiệp cho cán bộ, công chức thuộc Phòng VH - TT và công chức Văn hóa xã hội cấp phường cần được đẩy mạnh. Vì đây chính là nguồn lực chính tham mưu, tư vấn; tổ chức tìm hiểu, nghiên cứu kinh nghiệm hoạt động và quản lý nhà nước về văn hóa giúp lãnh đạo cơ quan thực hiện chức năng quản lý nhà nước. Nên các cán bộ, công chức cần ý thức được vai trò tự học, tự nghiên cứu kiến thức, tự nâng cao trình độ chuyên môn về các vấn đề liên quan đến nhiệm vụ được giao, đồng thời nỗ lực hoàn thành tốt các khóa học bồi dưỡng nâng cao chuyên môn.

Đối với cán bộ, công chức thuộc Phòng VH - TT, định kỳ mỗi quý, Phòng Nội vụ của Quận 12 cần tổ chức các lớp tập huấn để bổ sung kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ như: kỹ năng quản lý và tổ chức các nội dung hoạt động xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, quản lý nhà nước và tổ chức các hoạt động văn hóa, quản lý và tổ chức hoạt động phong trào liên quan đến lĩnh vực văn hóa - thể thao - du lịch - gia đình. Ngoài ra, đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 cũng cần được bồi dưỡng những kiến thức về lĩnh vực thông tin - truyền thông đáp ứng được yêu cầu thực tiễn của lãnh đạo cấp Quận, và đủ bản

lĩnh hội nhập quốc tế về kinh tế và văn hóa trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ. Ngoài ra, công chức Văn hóa xã hội của 11 phường cần nghiên cứu để hiểu rõ quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, đồng thời trau dồi năng lực tổ chức vận động Nhân dân ở địa phương thực hiện có hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, cũng như nỗ lực tìm hiểu và tôn trọng phong tục, tập quán của cộng đồng dân cư trên địa bàn công tác.

Đối với những viên chức quản lý tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa trên địa bàn Quận 12, để họ hoàn thành tốt và xuất sắc công việc được giao trong bối cảnh lĩnh vực văn hóa của Quận còn rất nhiều khó khăn về tài chính, cơ sở vật chất, chất lượng và số lượng nguồn nhân lực, định kỳ mỗi quý, Phòng VH - TT cần tham mưu cho các cơ quan phụ trách tổ chức các khóa tập huấn chuyên môn như: chuyên môn sắp xếp, điều phối, quản lý và phát triển chất lượng đội ngũ viên chức và người lao động làm việc trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật; chuyên môn quản lý và khai thác tài sản công thuộc lĩnh vực văn hóa nghệ thuật; chuyên môn quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp lĩnh vực văn hóa nghệ thuật; chuyên môn xã hội hóa các nguồn lực xã hội tham gia đầu tư cho các hoạt động văn hóa nghệ thuật phục vụ người dân.

Bên cạnh việc được cử tham gia các khóa học nâng cao năng lực chuyên môn, Ban Giám đốc cần thường xuyên giám sát, kiểm tra, quan sát các nội dung công việc cấp dưới, cũng như các hoạt động của Ban quản lý các Nhà truyền thống để nắm được thêm các thông tin về thực hành nghề nghiệp của đơn vị. Trên cơ sở đó, Ban Giám đốc sẽ xây dựng được các phương án thiết thực giải quyết các vấn đề liên quan đến từng vị trí công việc. Đặc biệt, Ban Giám đốc TTVH Quận 12 cần phải bồi dưỡng, học tập, rèn luyện có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức, lối sống, tác phong và lề lối làm việc, am hiểu đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và

pháp luật của Nhà nước vì đây chính là đơn vị tuyên truyền, phổ biến chủ trương đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước, thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội trên địa bàn Quận 12.

Với chức năng, nhiệm vụ được phân công tổ chức các hoạt động thông tin, tuyên truyền; tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, chiếu phim; tổ chức liên hoan, hội thi, hội diễn văn nghệ quần chúng, lễ hội truyền thống; tổ chức các dịch vụ văn hóa, thông tin, thể thao, vui chơi, giải trí phù hợp với chức năng, nhiệm vụ theo quy định pháp luật,… đến người dân một cách hiệu quả, lãnh đạo đơn vị cần phải tìm hiểu thêm về công nghệ số như trí tuệ nhân tạo (AI), vạn vật kết nối (IoT) và dữ liệu lớn (Big Data). Đặc biệt trong giai đoạn dịch bệnh diễn ra phức tạp, sự chuyển đổi kỹ thuật số đã và đang tạo ra những cơ hội mới cho ngành văn hóa về phương thức hoạt động thu hút được sự quan tâm của công chúng.

Đối với nhóm nhân lực thừa hành công việc, việc phát triển năng lực tư duy tương đối cần thiết, đây là cơ sở giúp các viên chức giải quyết được nội dung công việc được giao nhanh hơn. Ý thức được vai trò của năng lực tư duy, các chuyên viên thừa hành công việc phải tự mình rèn luyện, tích lũy kinh nghiệm thay vì được cử đi học các khóa nâng cao, phát triển năng lực như nhóm nhân lực quản lý, điều hành. Đây chính là yếu tố quyết định đến hiệu quả công việc của các viên chức đang công tác tại đơn vị sự nghiệp, trong đó có TTVH Quận 12. Phụ thuộc vào từng vị trí việc làm, lãnh đạo đơn vị cần có những cơ chế khuyến khích, tạo điều kiện để cấp dưới tham gia các khóa học phù hợp. Đồng thời, các viên chức cần tìm hiểu, tham gia vào các chương trình, học hỏi từ các đồng nghiệp, thế hệ đi trước để tích lũy cho cá nhân những kinh nghiệm để thực hiện công việc. Ví dụ: viên chức phụ trách công tác tại Phòng Hành chính - Quản trị cần phải nghiên cứu, cập nhật các văn bản luật, văn bản quy phạm pháp luật như Luật về thi đua, khen thưởng, Luật cán bộ, công chức và Luật viên

chức, nâng cao trình độ về tin học, công nghệ thông tin; viên chức Phòng Nghiệp vụ cần phải tìm hiểu, tham gia nhiều chương trình biểu diễn nghệ thuật, sân chơi giao lưu, hội thi, hội diễn của nhiều đơn vị trên địa bàn Thành phố, tham gia các lớp học xây dựng kịch bản, dẫn chương trình; viên chức phụ trách Bản tin cần trau dồi bản lĩnh chính trị, cập nhật liên tục các kiến thức về lịch sử, văn hóa, kinh tế, xã hội,… đồng thời phát triển khả năng chắc lọc thông tin để đăng tải những thông tin bổ ích, có giá trị thiết thực… Hiện nay, công chúng thường bị thu hút bởi các loại hình văn hóa nghệ thuật của các doanh nghiệp tư nhân, xuất phát từ nguyên nhân mới, lạ sử dụng các công nghệ mới lại để truyền tải các nội dung. Vì vậy, TTVH Quận 12 nói chung hay chính các viên chức, người lao động phụ trách công tác tuyên tuyền, tổ chức các chương trình nghệ thuật cần am hiểu thêm các phương tiện kỹ thuật hiện có thể sử dụng để nâng cao chất lượng sản phẩm của đơn vị.

Tuy nhiên, thực tế làm việc trong nhiều năm qua, chúng tôi nhận thấy rằng một trong những vấn đề cốt lõi nhất của việc phát triển năng lực chuyên môn nghề nghiệp của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động lĩnh vực văn hóa là động lực nội tại của chính bản thân mỗi người. Một khi mỗi người thấy rằng việc phát triển năng lực chuyên môn nghề nghiệp là cần thiết có công việc, có lợi cả về kinh tế, khả năng phát triển trong sự nghiệp của mỗi người cao, thì bản thân mỗi cán bộ, công chức, viên chức và người lao động lĩnh vực văn hóa sẽ chủ động tìm cách để làm việc đó. Một khi những động lực nội tại này trong mỗi người được hình thành một cách tự nhiên, phù hợp và đủ lớn, thì kết quả tất yếu là tinh thần, thái độ ham học hỏi để nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ nhân sự đang công tác văn hóa ở Quận 12 sẽ tiến triển tích cực.

3.4.3. Giải pháp phát triển sức khoẻ

Sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi người và đối với cán bộ, công chức tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa cũng không ngoại lệ. Đặc biệt hiện nay, cán bộ, công chức thuộc Phòng VH - TT và công chức Văn hóa - Xã hội phải phụ trách một lượng công việc rất lớn vì vậy sức khỏe là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công việc, ảnh hưởng đến kết quả thực hiện các nhiệm vụ được giao. Do đó, UBND Quận 12 cần phát động hưởng ứng các chương trình Sức khỏe Việt Nam, Ngày hội Sức khỏe toàn cầu, Ngày hội “Vì sức khỏe của người lao động”,… Nội dung của các Chương trình tuyên truyền kêu gọi mỗi người dân nói chung và cán bộ thuộc lĩnh vực quản lý văn hóa nói riêng cần thực hiện và duy trì những hành vi, lối sống lành mạnh có lợi cho sức khỏe để tự bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe cho bản thân, gia đình, cộng đồng và xã hội. Công đoàn các đơn vị tiếp tục duy trì hoạt động khám sức khỏe định kỳ cho cán bộ, công chức. Đồng thời, bản thân các cán bộ, công chức tự nâng cao ý thức rèn luyện sức khỏe thường xuyên, đều đặn như tham gia bơi lội, đá bóng, bóng chuyền, cầu lông, tập gym, yoga,… sẽ góp phần nâng cao thể lực để phòng trách dịch bệnh cũng như thực hiện tốt các công việc được giao.

Đặc biệt, viên chức, người lao động làm việc tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa tại Tp.Hồ Chí Minh cũng như trên địa bàn Quận 12 đều phải đảm đương một lượng công việc rất lớn. Vì vậy, nâng cao sức khỏe cho các viên chức từ cấp lãnh đạo đến nhóm nhân sự thừa hành công việc là một việc rất quan trọng. Bên cạnh việc tham gia các chương trình chăm sóc sức khỏe, chương trình Đi bộ đồng hành,… do UBND Quận 12 tổ chức. Cá nhân các viên chức, người lao động cần siêng năng luyện tập thể thao bằng cách xây dựng những chương trình hoạt động thể dục thể thao để phục vụ viên chức, người lao động vào giờ nghỉ trưa, hoặc sau giờ làm việc với thời lượng khoảng 10 phút. Hoặc giới thiệu cho họ những chương trình tập

luyện thể dục rèn luyện sức khỏe tại nhà với thời lượng mỗi lượt tập khoảng từ 15-30 phút. Việc rèn luyện sức khỏe này có thể xem xét để đưa vào tiêu chí đánh giá lao động như một tiêu chí ưu tiên khi xét các danh hiệu lao động cao. Bên cạnh đó, viên chức, người lao động cũng cần giữ sạch khu làm việc của bản thân và của chung, tạo nên nét văn hóa tích cực cho cả cơ quan, đẩy mạnh tuyên truyền về nguy cơ ô nhiễm rác thải sinh hoạt từ đó thay đổi hành vi, thói quen; không sử dụng thuốc lá, rượu bia; bảo đảm chế độ dinh dưỡng hợp lý và chú ý khám sức khỏe định kỳ. Đồng thời, Công đoàn của đơn vị cần quan tâm tổ chức và động viên viên chức, người lao động khám sức khỏe định kỳ hàng năm nhằm tầm soát sức khỏe, đánh giá sức khỏe đủ điều kiện lao động, giúp chăm lo sức khỏe cho viên chức, người lao động tốt hơn để nâng cao chất lượng công việc.

3.4.4. Giải pháp phát triển tinh thần lao động

Khen thưởng chính là một hình thức kích thích năng suất lao động khác, bên cạnh việc phát triển các dạng phúc lợi xã hội. Các hình thức khen thưởng đúng lúc, kịp thời, công bằng sẽ giúp cho cán bộ, công chức, viên chức nói chung và hoạt động trong lĩnh vực quản lý nhà nước về văn hóa nói riêng có thêm động lực, tinh thần, tâm huyết để hoàn thành tốt, xuất sắc các nhiệm vụ được giao phó cũng như gắn bó lâu dài với công việc, cơ quan công tác. Vì vậy, căn cứ vào Luật thi đua, khen thưởng số 16/VBHN- VPQH ngày 13 tháng 12 năm 2013 của Văn phòng Quốc hội, UBND Quận 12 cần triển khai đầy đủ các hình thức khen thưởng như Danh hiệu Lao động tiên tiến, Tập thể lao động tiên tiến, Tập thể lao động xuất sắc… phù hợp với từng cá nhân, tập thể hoàn thành những tốt các nhiệm vụ, kế hoạch được giao. Bên cạnh đó, lãnh đạo các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa cũng quan tâm sâu sắc đến việc xây dựng Quy chế chi tiêu nội bộ nhấn mạnh đến các hoạt động thi đua khen thưởng theo quy định của pháp luật. Hiện nay, mức lương bình quân của cán bộ, công chức tương đối thấp, điều

này đã ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống kinh tế. Vì vậy, Ban Chấp hành Công đoàn cơ quan xây dựng các kế hoạch, quy chế quan tâm hơn đến đời sống của cán bộ, công chức đơn vị.

Cũng như nhóm nhân lực quản lý nhà nước về văn hóa, các viên chức thuộc các đơn vị sự nghiệp có chế độ lương chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng của cuộc sống. Tuy nhiên, vấn đề thu nhập từ tiền lương, lãnh đạo các đơn vị không thể can thiệp hay điều chỉnh, bởi chính sách lương được quy định thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Do đó, việc cần thiết và cấp bách nhất hiện nay là Ban Giám đốc Trung tâm cần tìm ra giải pháp để từng bước nâng cao thu nhập của viên chức, người lao động với những khoản thu ngoài lương thông qua thu nhập tăng thêm, phúc lợi xã hội, thưởng như: Tăng cường năng suất và tần suất sử dụng hệ thống cơ sở vật chất hiện nay của Trung tâm vào các hoạt động dịch vụ có thu để tăng nguồn thu cho Trung tâm. Tăng cường chất lượng và số lượng các hoạt động dịch vụ có thu tại Trung tâm, như dịch vụ tư vấn và tổ chức sự kiện, các CLB sở thích chuyên môn sâu để tăng nguồn thu cho Trung tâm; lãnh đạo tạo điều kiện để xây dựng một đơn vị (có thể là một đội văn nghệ, nhóm nhảy…) chuyên tham gia biểu diễn có thu. Ngoài ra, đơn vị cần điều chỉnh chính sách thưởng, đãi ngộ đối với cán bộ quản lý, nhân viên khối lao động gián tiếp và trực tiếp là những văn nghệ sĩ, đạo diễn, biên đạo, diễn viên, ca sĩ, dẫn chương trình, kỹ thuật , thi công,… Đây là bộ phận nhân lực quan trọng của Trung tâm. Đối với những cán bộ làm trực tiếp, đơn vị cần phải có chính sách đãi ngộ riêng theo tiêu chuẩn của Nhà nước và các khoản thưởng từ các chương trình họ đạt giải đem thành tích cao về cho Trung tâm. Chính sách thưởng và đãi ngộ phải được thực hiện một cách công khai, công bằng và rõ ràng, phải kết hợp chặt chẽ với kết quả trong bảng đánh giá thành tích công tác của cán bộ công nhân viên của Trung tâm. Với sự quan tâm như trên, chắc chắn sẽ tạo động lực rất lớn để

tất cả đội ngũ viên chức, người lao động tại các đơn vị sự nghiệp nỗ lực hơn trong công việc và mang lại nhiều thành tích cho đơn vị.

3.4.5. Khuyến nghị

Đối với Uỷ ban Nhân dân Quận 12

UBND Quận 12 khuyến nghị UBND Tp.Hồ Chí Minh tiếp tục duy trì Nghị quyết 03/2018/NQ-HĐND quy định về chi thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức thuộc khu vực quản lý nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội và đơn vị sự nghiệp công lập do Tp.Hồ Chí Minh quản lý để tăng thêm nguồn thu nhập cho cán bộ, công chức, viên chức, giúp nguồn nhân lực ổn định đời sống trong thời điểm dịch bệnh và giá cả thị trường tăng cao.

UBND Quận 12 nên thành lập quỹ tài chính để bổ sung nguồn thu nhập cho cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn Quận 12 nói chung cũng như cán bộ, công chức, viên chức công tác trong lĩnh vực văn hóa.

UBND Quận 12 cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát quá trình xây dựng và thực hiện chiến lược phát triển chất lượng nguồn nhân lực thuộc lĩnh vực văn hóa có chất lượng cả về số lượng và chất lượng. Đặc biệt, UBND Quận 12 cần tăng cường công tác chỉ đạo việc phân phối các nguồn thu của đơn vị sự nghiệp điển hình như TTVH Quận 12 trên cơ sở lấy lợi ích của tập thể làm nồng cốt.

Đồng thời, UBND Quận cần phải có định hướng hoạt động cho Trung tâm Văn hóa ngay từ đầu năm và phải xây dựng chiến lược phát triển trong giai đoạn ít nhất 05 năm nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho Trung tâm Văn hóa chủ động trong hoạt động để hoàn thành được tốt nhất các nhiệm vụ được giao.

Đối với Phòng Văn hóa và Thông tin

Cán bộ, công chức thuộc Phòng VH - TT cần giỏi về chuyên môn, yêu nghề và có trình độ về văn hóa nghệ thuật, thể dục thể thao,... để triển khai,

thực hiện các chương trình, kế hoạch hoạt động.

Để nâng cao chất lượng, phát huy thế mạnh của cơ quan trong vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa, Phòng VH - TT Quận cần tích cực hơn vai trò tham mưu của mình cho đối với các cấp, các đoàn thể, các ngành có liên quan. Đồng thời, cơ quan cần tăng cường phối hợp chặt chẽ và thường xuyên hơn đối với TTVH trong công tác tổ chức các hoạt động nhằm đáp ứng và thỏa mãn nhu cầu đời sống tinh thần cho Nhân dân trên địa bàn Quận.

Đối với Phòng Nội vụ Quận 12

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tham mưu tổ chức và đề xuất cử cán bộ, công chức, viên chức tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực lãnh đạo, điều hành cho cấp quản lý cũng như nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực chuyên môn nghề nghiệp cho nguồn nhân lực hoạt động trong lĩnh vực văn hóa.

Kiểm tra, theo dõi việc tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng của cán bộ, công chức, viên chức; tham mưu kiểm điểm, xử lý các trường hợp cán bộ, công chức, viên chức thuộc các lĩnh vực khác nói chung và lĩnh vực văn hóa nói riêng không tham gia hoặc không hoàn thành khóa học mà không có lý do chính đáng (được lãnh đạo Ủy ban nhân dân Quận chấp thuận); tổng hợp báo cáo Thành phố, Quận uỷ, UBND Quận về tình hình đào tạo, bồi dưỡng theo quy định.

Tham mưu tốt với lãnh đạo UBND Quận về định biên nhân sự cho Trung tâm Văn hóa trong giai đoạn hiện nay và sắp tới (nhất là khi hai đơn vị Trung tâm Văn hóa và Trung tâm Thể dục thể thao sáp nhập).

Đối với thủ trưởng các phòng chuyên môn, đơn vị sự nghiệp thuộc quận, Chủ tịch Ủy ban nhân dân 11 phường

Căn cứ vào thực tế tại cơ quan, đơn vị, xây dựng Kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động hàng năm. Tổ

chức triển khai kế hoạch này đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của cơ quan, đơn vị.

Rà soát, cử cán bộ, công chức, viên chức đi học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và đạt chuẩn theo quy định; Thường xuyên kiểm tra, theo dõi kết quả học tập và việc thực hiện cam kết học tập của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Định kỳ 6 tháng, năm báo cáo tình hình đào tạo, bồi dưỡng gửi về UBND Quận (thông qua Phòng Nội vụ).

Tiểu kết

Trong thời gian qua, Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân Quận 12 nỗ lực hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao, trong đó có lĩnh vực văn hóa. Do đó, Văn kiện Đại hội Đại biểu Đảng bộ Quận 12 lần thứ VI, Nhiệm kỳ 2020 - 2025 và Kế hoạch thực hiện chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận lần VI nhiệm kỳ 2020 - 2025 nhấn mạnh đến việc phát triển thị trường dịch vụ văn hóa; phát triển đời sống văn hóa cơ sở; định hướng phát triển hệ thống đơn vị sự nghiệp văn hóa. Đồng thời, Quận ủy và UBND Quận 12 cũng đề ra các mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể như thường xuyên rà soát đánh giá nghiêm túc chất lượng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động theo từng năm để có cơ chế đề xuất khen thưởng có nhiều đóng góp cho sự nghiệp phát triển văn hóa nghệ thuật,… cũng như phân công nhiệm vụ cho Phòng Nội vụ, Phòng VH - TT, TTVH có các kế hoạch để phát triển nguồn nhân lực văn hóa cả về số lượng và chất lượng. Tuy nhiên, từ thực trạng đã được phân tích trong Chương 2, nguồn nhân lực văn hóa vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế vì vậy các giải pháp như Nâng cao năng lực tư duy; Phát triển năng lực chuyên môn nghề nghiệp; Phát triển sức khoẻ; Phát triển tinh thần lao động cho nguồn nhân lực văn hóa bao gồm nguồn nhân lực tại các cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị sự nghiệp về văn hóa phải được thực thi đồng bộ tạo cơ sở để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý trên địa bàn Quận 12.

KẾT LUẬN

Năm 1997, Quận 12 được thành lập. Và đây là vùng đất gắn liền với lịch sử của vùng đất “Thập bát phù viên - 18 thôn Vườn trầu” Hóc Môn - Bà Điểm đi vào lịch sử chống giặc ngoại xâm của Nhân dân miền Nam với cuộc khởi nghĩa Nam kỳ. Tách ra từ huyện Hóc Môn, Quận 12 rất phấn khởi và tự hào là vùng đất có Chiến khu An Phú Đông anh hùng, căn cứ Vườn cau đỏ Thạnh Lộc trung kiên được xây dựng và trưởng thành từ những năm tháng đầu tiên của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (Chiến khu An Phú Đông được thành lập vào ngày 25/12/1945 theo quyết định của Tỉnh ủy Gia Định).

Từ khi được thành lập, Đảng, Chính quyền, đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội và Nhân dân Quận 12 đã nỗ lực để đạt được những thành tích quan trọng từ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội từng bước góp phần xây dựng “Quận 12 văn minh - hiện đại - nghĩa tình” và được Tp.Hồ Chí Minh chọn làm thí điểm xây dựng đề án đô thị thông minh giai đoạn 2017 - 2020. Để đạt được những thành tựu trên, không thể phủ nhận sự đóng góp tâm huyết của nguồn nhân lực của toàn quận, trong đó có nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa (bao gồm nhóm nhân lực tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa và nhóm nhân lực tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa) của Quận 12.

Nhận thức được tầm quan trọng của nguồn nhân lực thuộc lĩnh vực văn hóa trong thời kỳ mới, Quận ủy, UBND Quận 12 đã triển khai nhiều chính sách để nâng cao chất lượng của đội ngũ nguồn nhân lực theo quy định của pháp luật nhưng vẫn tồn tại những hạn chế nhất định.

Đối với nhóm nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa: Chính sách tuyển dụng rõ ràng, minh bạch theo đúng quy định, quy trình về thi tuyển hoặc xét tuyển nhưng thiếu đội ngũ văn nghệ sĩ có chuyên môn về nghệ thuật; Chính sách bố trí vị trí việc làm của những người làm công việc quản lý nhà nước về văn hóa đảm bảo tính hiệu quả, nhưng cấp phường tỷ

lệ nhân sự có vị trí việc làm không phù hợp với chuyên môn được đào tạo, không phù hợp với sở trường, nguyện vọng khá cao. Chính sách lương, thưởng, phúc lợi xã hội trong những năm qua cơ bản đáp ứng được đời sống của công chức như một vài vị trí mức thu nhập còn thấp. Chính sách phát triển nguồn nhân lực còn trùng lặp về nội dung, chưa được cập nhật, bổ sung thường xuyên những kiến thức mới một số chương trình đào tạo, bồi dưỡng và cần phải quan tâm hơn nữa đối với công tác đào tạo chuyên môn. Trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ, công chức từng bước được nâng lên, bảo đảm yêu cầu thực hiện nhiệm vụ, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên còn một bộ phận cán bộ, công chức chưa tự giác, tích cực tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng, còn có tư tưởng học để đối phó cho đủ bằng cấp. Trình độ lý luận chính trị luôn được đội ngũ cán bộ, công chức hoàn thiện và có tư tưởng chính trị vững vàng.

Đối với nhóm nhân lực công tác tại đơn vị sự nghiệp về văn hóa: UBND Quận 12 cũng chưa có những cơ chế thỏa đáng để thu hút nguồn nhân lực có trình độ cao lĩnh vực văn hóa về làm việc tại địa phương, đơn vị cơ sở. Công tác tổ chức thi tuyển viên chức của đơn vị sự nghiệp tuy đã được triển khai tích cực, nhưng vẫn không tuyển đủ số lượng viên chức theo chỉ tiêu biên chế. Chính sách bố trí vị trí việc làm chưa thật sự phù hợp. Chính sách lương, thưởng, phúc lợi xã hội của viên chức, người lao động chưa cao. Do đó, nhiều viên chức, người lao động tại TTVH Quận 12 phải làm thêm ngoài giờ bằng nghề “tay trái”. Chính sách phát triển nguồn nhân lực chủ yếu là các lớp đào tạo, nâng cao ngắn hạn cấp chứng chỉ cho người học. Trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ của viên chức, người lao động TTVH Quận 12 còn nhiều hạn chế, ở mức độ cơ bản đảm bảo yêu cầu công việc. Sức khỏe thể chất của phần lớn viên chức, người lao động chưa được đảm bảo, đặc biệt là giai đoạn dịch Covid-19 diễn ra đã ảnh hưởng không nhỏ đến sức khoẻ lâu dài của đội ngũ nhân lực của Trung tâm,...

Nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận, Văn kiện Đại hội Đại biểu Đảng bộ Quận 12 lần thứ VI, nhiệm kỳ 2020 - 2025, Kế hoạch phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội năm 2021, Quận ủy và UBND Quận 12 đã xác định các nội dung liên quan về phát triển nguồn nhân lực nói chung và nguồn nhân lực văn hóa nói riêng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Nhằm góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực văn hóa trên địa bàn, học viên đề xuất một số giải pháp như: Nâng cao năng lực tư duy; Phát triển năng lực chuyên môn nghề nghiệp; Phát triển sức khỏe; Phát triển tinh thần lao động cho nguồn nhân lực văn hóa trên địa bàn Quận.

“Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay” Pham Thị Thanh Tuyền

PHẦN MỞ ĐẦU

2. Mục đích nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu

Nhiệm vụ nghiên cứu

3. Tổng quan tình hình nghiên cứu

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

5. Lý thuyết nghiên cứu

6. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu

Câu hỏi nghiên cứu

Giả thuyết nghiên cứu

7. Phương pháp nghiên cứu

8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

9. Bố cục của luận văn

CHƯƠNG 1

1.1.1. Một số khái niệm liên quan Nguồn nhân lực

Chất lượng nguồn nhân lực

Nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa

Bảng 1.1: Phân loại hệ thống nguồn nhân lực ngành văn hóa

Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa

1.1.2. Nội dung đánh giá nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa

Trình độ học vấn

Trình độ chuyên môn

Đạo đức công vụ

Năng lực sở trường

Sức khỏe

1.1.3. Phương pháp đánh giá nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa

Phương pháp đánh giá trong - đánh giá ngoài

Mô hình 1.2: Đánh giá nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa theo phương pháp trước - sau (Nguồn: học viên)

Phương pháp đánh giá tròn

Mô hình 1.3: Mô hình đánh giá nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa theo phương pháp tròn (Nguồn: Học viên)

1. 2. Tổng quan địa bàn nghiên cứu

1.2.1. Tổng quan về Quận 12

1.2.2. Khái quát về các đơn vị văn hóa trên địa bàn Quận 12 Phòng Văn hóa và Thông tin (VH - TT) Quận 12

Trung tâm Văn hóa (TTVH) Quận 12

Nhà thi đấu đa năng, Công viên Văn hóa - Thể dục thể thao Quận 12

Các di tích lịch sử cách mạng trên địa bàn Quận

Các thiết chế văn hóa phường

1.2.3. Đặc điểm nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa ở Quận 12

Đặc điểm về giới tính, độ tuổi lao động

- Nhân lực tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa trên địa bàn Quận 12

Đặc điểm cơ cấu loại hình hợp tác lao động (biên chế - hợp đồng)

- Nhân lực tại các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa

- Nhân lực tại các đơn vị sự nghiệp về văn hóa

CHƯƠNG 2

- Chính sách tuyển dụng

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

- Chính sách bố trí vị trí việc làm

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

- Chính sách lương, thưởng, phúc lợi xã hội

Bảng 2.1: Thống kê thu nhập tăng thêm ngoài lương của nhân sự đang công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

Bảng 2.2: Thống kê mức chi thu nhập tăng thêm tại Trung tâm Văn hóa Quận 12 trong năm 2021

Bảng 2.3: Thống kê mức thu nhập tăng thêm từ 2019 - 2020 của viên chức tại Trung tâm Văn hóa Quận 12

Bảng 2.4: Định mức chi khen thưởng cho tập thể, cá nhân tham gia các hội thi cấp thành phố đạt giải

- Chính sách phát triển nguồn nhân lực

bồi dưỡng nâng cao trình độ ở Quận 12

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

2.1.2. Thực trạng quản lý nguồn nhân lực

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

2.1.3. Thực trạng về trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ

Bảng 2.6: Thống kê trình độ học vấn của nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 (Tính đến năm 2021)

Bảng 2.7: Thống kê trình độ chuyên môn của nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về văn hóa ở Quận 12 (Tính đến năm 2021)

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

Bảng 2.8: Số liệu về đánh giá của người dân về chất lượng những chương trình văn hóa - nghệ thuật do Trung tâm tổ chức năm 2021

Bảng 2.9: Đánh giá của người dân về việc xử lý các tình huống phát sinh của viên chức, người lao động tại Trung tâm Văn hóa Quận 12

2.1.4. Thực trạng trình độ lý luận chính trị

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

2.1.5. Thực trạng về sức khỏe thể chất

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

2.1.6. Thực trạng về phẩm chất đạo đức

Đối với nhóm nhân lực hiện đang công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập về văn hóa

Bảng 2.10: Số liệu về đánh giá của người dân về trách nhiệm trong công việc chuyên môn; thái độ giao tiếp, ứng xử với người dân của viên chức, người lao động tại Trung tâm Văn hóa Quận 12

2.2. Đánh giá chung về nguồn nhân lực lĩnh vực văn hóa

2.2.1. Điểm mạnh

2.2.2. Điểm yếu

2.2.3. Nguyên nhân

Tiểu kết

CHƯƠNG 3

3.1.1. Yếu tố môi trường kinh tế